Met de nieuwe subsidieregeling ‘Stimulering herbestemming monumenten’ wil de overheid duurzaam gebruik van leegstaande kerken, fabrieken en andere in onbruik geraakte, waardevolle gebouwen bevorderen.

Het is een van de initiatieven die staatssecretaris Zijlstra heeft genomen om initiatiefnemers van herbestemmingen een steun in de rug te geven. Zij kunnen subsidie krijgen voor een onderzoek naar de haalbaarheid van herbestemming.

Ook kan de overheid bijdragen in de kosten om een gebouw tijdens de planvorming provisorisch wind- en waterdicht te maken. Hiermee wordt verder verval voorkomen. Aanvragen kunnen vanaf 1 november a.s. bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed worden ingediend. 

Dreigend verval
Door ontkerkelijking, krimp en andere factoren dreigen leegstand en verval voor duizenden kerken, fabrieken, boerderijen en andere bouwwerken.

Dat zulke historische gebouwen met een nieuwe bestemming weer een toekomst met meerwaarde hebben, bewijzen de tot boekhandel verbouwde Dominicanenkerk in Maastricht, de DRU Cultuurfabriek in het portiersgebouw van de oude ijzergieterij DRU in Ulft, en het Rotterdamse pakhuis St. Jobsveem dat verbouwd is tot woongebouw met op de begane grond bedrijfsruimten en horeca.

Maar aan zo’n succesvolle herbestemming gaat heel wat vooraf. Enthousiaste initiatiefnemers zetten zich er vaak jarenlang voor in. Het gaat om complexe, tijdrovende processen met tal van onzekerheden. Al die tijd staan de gebouwen leeg en dreigt verval.

Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap stelt daarom structureel 2,4 miljoen euro per jaar beschikbaar voor de subsidieregeling ‘Stimulering herbestemming monumenten’. Hiervan is 1,4 miljoen bestemd voor het wind- en waterdicht maken van monumenten en 1 miljoen euro voor haalbaarheidsonderzoeken. 

Extra geld
Daarnaast is er eenmalig een bedrag van 1,6 miljoen extra beschikbaar voor de haalbaarheidsonderzoeken. Dit bedrag wordt aan de regeling toegevoegd door de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap omdat de regeling bijdraagt aan de leefbaarheid van krimpgebieden, aandachtswijken en zogenaamde Ortegagemeenten (de new towns Almere, Apeldoorn, Ede Haarlemmermeer en Zoetermeer).

Als het herbestemde pand een nieuwe, publieke functie krijgt, heeft dit een positieve uitwerking op het hele gebied. Herbestemming draagt bij aan het behoud van het eigen karakter van de omgeving. 

Markante gebouwen zijn vaak belangrijk voor bewoners en andere gebruikers van een gebied omdat ze identiteit geven aan het gebied. Bewoners kunnen ook vaak een belangrijke rol spelen in het herbestemmingsproces.

Voor welke monumenten?
De regeling is bedoeld voor gebouwen die zich niet zo makkelijk lenen voor een nieuwe, andere functie. Denk aan kerken, industriële gebouwen, scholen, boerenschuren, kloosters en kastelen. Ook een gebouw dat geen rijks-, provinciaal of gemeentelijk monument is, kan subsidie krijgen. Het moet dan wel van cultuurhistorisch belang zijn – ook in de optiek van de gemeente.

De regeling richt zich op eigenaren, maar voor een haalbaarheidsonderzoek kunnen ook andere belanghebbenden subsidie aanvragen, zoals een gemeente, projectontwikkelaar, corporatie of omwonenden die zich verenigd hebben in een stichting.

Aanvraagprocedure
Zij kunnen hun subsidieaanvraag indienen bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed in Amersfoort, vanaf 1 november 2011 tot uiterlijk 30 september 2012. Daarbij geldt: wie het eerst komt, die het eerst maalt.

Meer informatie en aanvragen: Subsidie stimulering herbestemming monumenten

Afbeelding: Dru Ulft.