Warmte, appels en klokhuizen

Warmte, appels en klokhuizen

Een kilo appels en een kilo klokhuizen is evenveel, maar toch niet hetzelfde. Dat voelen we allemaal wel aan.

Maar dat voelen we niet direct aan als we de appels vervangen door energie. Een MJ warm water en een MJ gas is wel evenveel energie, maar niet hetzelfde. En een MJ uit water van 50°C is ook weer niet hetzelfde als een MJ uit water van 90°C. Toch mogen deze drie vormen van energie evenveel kosten van de warmtewet. Dat leidt tot suboptimale keuzes en tot (onredelijk) hoge tarieven voor (afval)warmte.

Hoogwaardigheid van warmte is lastige materie. De warmtewet brandt zich er niet aan.

Toch zou het slim zijn daar iets mee te doen. We hoeven namelijk minder appels in te kopen, als we ook de klokhuizen nog nuttig gebruiken. Dat gebeurt vanzelf als klokhuizen goedkoper zijn dan appels, ondanks de inzamelkosten ervan. Logisch.

Maar de klokhuizen in de energiewereld (lees ‘afvalwarmte’) zijn meestal[1] even duur als appels. En door de geringere voedingswaarde moeten je varkens er meer van eten. Dus koop je liever appels.

Netwarmte en gas

Warmte uit een warmtenet mag even duur zijn als warmte uit gas. Geen voordeel en geen nadeel. Lijkt het. Maar met netwarmte loop je de kans dat je nieuwbouwhuis minder zuinig wordt opgeleverd en er dus meer energie nodig is voor de verwarming en/of het warme water. Dat is niet gelijk, maar een nadeel voor de consument als de netwarmte even duur is als gaswarmte.

Wie een bestaande woning op gas isoleert, verlaagt zijn energiekosten. Wie dat geld besteedt aan een warmteaansluiting, niet. Dat is niet gelijk, maar een voordeel van gaslevering. Minder appels kopen levert voordeel op, van appels op klokhuizen overstappen niet.  

Warmte-afgifte

Hoewel je warmte natuurlijk met elke temperatuur kan leveren, bestaan er bij netwarmte grofweg twee systemen: netten met hoge en met lage temperatuur. Hoge temperatuur is 90°C tot 110°C, daar maak je direct warm tapwater van. En het kan zo in elk cv-systeem gebruikt worden. Maar die 90°C is eigenlijk nog ‘verspillend warm’ voor ruimteverwarming. Voor ruimteverwarming is een lage temperatuur (40-50°C) uitstekend geschikt – mits het afgiftesysteem geschikt is voor lage-temperatuurverwarming. Een lage temperatuur afgiftesysteem heeft meer oppervlak nodig om warmte af te geven.

Warm tapwaterbereiding in huis kost echter wat extra. Daar is een warmtepomp voor nodig. Een warmtepomp verbruikt elektriciteit, dat komt (meestal) voor rekening van de bewoner. Als lage temperatuur warmte even duur is als hoge temperatuur warmte, is de gebruiker daarvan dus duurder uit.

Een vaak vergeten verschil is bovendien dat het afgiftesysteem voor lage temperatuur verwarming meer kost bij aanleg. Die rekening ligt ook bij de gebruiker van warmte.

Meer of minder vruchtvlees

Kortom: als die laagwaardige warmte evenveel kost voor de eindgebruiker, is een gebruiker van een lage temperatuurnet - als maar even tegen zit - duurder uit. In ons klokhuizenvoorbeeld: denk aan klokhuizen met meer of minder vruchtvlees en je snapt het verschil. Hoe minder voedingswaarde, hoe goedkoper de klokhuizen per kilo moeten zijn om te kunnen concurreren. 

Dat ‘koud’ en ‘warm’ net en gas toch evenveel mag kosten, is dus niet bevorderlijk voor het gebruik van warmte in plaats van gas. Zolang de appels even duur blijven als de klokhuizen, is appels blijven kopen de slimste strategie voor de varkenshouder. De gevolgen laten zich dan ook raden: we blijven gas gebruiken voor onze huizen en kassen. En dat is wel leuk voor Poetin, maar niet voor Groningers. 

Eindige voorraad?

Willen we een ander resultaat, omdat we zien dat de appelvoorraad eindig is? Dan zullen we moeten zorgen dat warmte goedkoper is dan gas en dat laagwaardige warmte goedkoper is dan hoogwaardige. We moeten de vrije markt dus nog verder bijsturen dan we al doen. Anders blijven we appels gebruiken waar klokhuizen volstaan. 

Auteur Mariëtte Bilius is medewerker van het programmabureau WarmteKoude Zuid-Holland en adviseur Energie en Ruimtelijke Ordening bij de DCMR Milieudienst Rijnmond. Bij de totstandkoming heeft ze hulp gekregen van Willem Bastein van Klimaatgarant.



[1] Er zijn gelukkig uitzonderingen. Maar in veel gevallen is het ophalen van de warmte en het organiseren van het warmtetransport behoorlijk duur, zodat warmteleveranciers meestal lage winstmarges hebben. Dus is het in veel gevallen voor de business nodig om de warmte tegen maximumprijs te verkopen. Dan is het nog maar magere business. Het gaat hier over het merendeel, maar niet over het totaal van alle warmteleveringen.

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c225
Het wonder van Tholen: blauwdruk voor oplossing netcongestie

Het wonder van Tholen: blauwdruk voor oplossing ...

Op het Zeeuwse Tholen is op maandag 10 juni onder grote belangstelling de eerste energy hub (e-hub) in Nederland in gebruik genomen. In deze e-hub kunnen bedrijven ...

Lees verder

c21 c225
Maximale integrale duurzaamheidsambitie op Klimaattop GO 2024

Maximale integrale duurzaamheidsambitie op Klimaattop ...

De waarde van kennisdeling wordt nog wel eens onderschat, zeker als we kijken naar het invullen van de Klimaatdoelstellingen. Door te innoveren, pionieren en lef ...

Lees verder

c21 c185 c225 c237 c243
Ultieme duurzaamheid is beter benutten wat we nu al hebben 

Ultieme duurzaamheid is beter benutten wat we ...

Ze is al bijna een decennium Duurzaam Gebouwd-expert, deelt kennis tijdens rondetafelgesprekken én is een veelgevraagd spreker voor het podium. Ook laat ...

Lees verder

c21 c41 c225
Urgent rapport over knelpunten en kansen verduurzaming gebouwde omgeving

Urgent rapport over knelpunten en kansen verduurzaming ...

In aanloop naar de Klimaattop Gebouwde Omgeving 2024 lanceert platform Duurzaam Gebouwd maandag 4 november het rapport Op weg naar CO2-neutraal. Het rapport benadrukt ...

Lees verder

c21 c225 c237 c265
Volgende mijlpaal Net Zero: verplichte toepassing CO2-arm beton

Volgende mijlpaal Net Zero: verplichte toepassing ...

Lizzy Butink heeft als manager Duurzaamheid binnen Dura Vermeer Divisie Bouw en Vastgoed BV de afgelopen tijd flink geknokt om de Net Zero-strategie hoog op ...

Lees verder

c21 c225
Dertig jaar duurzaamheid met Paul van Bergen

Dertig jaar duurzaamheid met Paul van Bergen

Om hem Mr. Duurzaamheid te noemen, gaat wellicht net een stapje te ver, maar al ver voordat duurzaamheid een begrip was, was dit voor Paul van Bergen, directeur ...

Lees verder

c21 c225 c243 c265
Kijkje in de keuken bij verduurzaming industrie

Kijkje in de keuken bij verduurzaming industrie

Met de klimaatdoelstellingen en forse ambities voor verduurzaming van ons kikkerlandje in het achterhoofd, is kennisdeling onontbeerlijk. Dat houdt niet op bij ...

Lees verder

c21 c225
Seawood Materials winnaar Ruud van Berkel Award '24 

Seawood Materials winnaar Ruud van Berkel Award ...

Tijdens de Dutch Design Week in Eindhoven deze week is de tweede Ruud van Berkel Award uitgereikt. De winnaar van dit jaar is SeaWood Materials: een 100 procent ...

Lees verder

c21 c225 c237
Zo zorg je voor maximale waarde in beheer- en onderhoudstrajecten

Zo zorg je voor maximale waarde in beheer- en ...

Wat zijn beweegredenen voor bedrijven om hun gebouwen duurzamer, meer circulair en gezond te maken? En hoe zorg je dat je maximale waarde levert in beheer- en onderhoudstrajecten? ...

Lees verder

c21 c225
Aantal ondertekenaars Toekomstbestendig Bouwen groeit door

Aantal ondertekenaars Toekomstbestendig Bouwen ...

Het aantal organisaties dat zich aansluit bij het platform Toekomstbestendig Bouwen blijft groeien. Het convenant werd tijdens het congres Toekomstbestendig Bouwen ...

Lees verder

c21 c225 c237
Gebruik bij duurzaamheid meer gezond verstand

Gebruik bij duurzaamheid meer gezond verstand

‘Gebruik meer gezond verstand bij verduurzaming’, is de stellige overtuiging van Debbie van Noort en Daniel Strumphler van Turner & Townsend. Omdat ...

Lees verder

c21 c225
De achterstand op klimaatdoelen oplossen

De achterstand op klimaatdoelen oplossen

De CO2-uitstoot daalt te langzaam en Nederland loopt uit de pas als het gaat om het invullen van klimaatdoelstellingen: de kans dat het wettelijke klimaatdoel van ...

Lees verder

Reacties

Nou maar hopen dat gas rap duurder wordt, dan gaat het normale marktmechanisme misschien zijn werk doen.

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up