Warmte, appels en klokhuizen

Warmte, appels en klokhuizen

Een kilo appels en een kilo klokhuizen is evenveel, maar toch niet hetzelfde. Dat voelen we allemaal wel aan.

Maar dat voelen we niet direct aan als we de appels vervangen door energie. Een MJ warm water en een MJ gas is wel evenveel energie, maar niet hetzelfde. En een MJ uit water van 50°C is ook weer niet hetzelfde als een MJ uit water van 90°C. Toch mogen deze drie vormen van energie evenveel kosten van de warmtewet. Dat leidt tot suboptimale keuzes en tot (onredelijk) hoge tarieven voor (afval)warmte.

Hoogwaardigheid van warmte is lastige materie. De warmtewet brandt zich er niet aan.

Toch zou het slim zijn daar iets mee te doen. We hoeven namelijk minder appels in te kopen, als we ook de klokhuizen nog nuttig gebruiken. Dat gebeurt vanzelf als klokhuizen goedkoper zijn dan appels, ondanks de inzamelkosten ervan. Logisch.

Maar de klokhuizen in de energiewereld (lees ‘afvalwarmte’) zijn meestal[1] even duur als appels. En door de geringere voedingswaarde moeten je varkens er meer van eten. Dus koop je liever appels.

Netwarmte en gas

Warmte uit een warmtenet mag even duur zijn als warmte uit gas. Geen voordeel en geen nadeel. Lijkt het. Maar met netwarmte loop je de kans dat je nieuwbouwhuis minder zuinig wordt opgeleverd en er dus meer energie nodig is voor de verwarming en/of het warme water. Dat is niet gelijk, maar een nadeel voor de consument als de netwarmte even duur is als gaswarmte.

Wie een bestaande woning op gas isoleert, verlaagt zijn energiekosten. Wie dat geld besteedt aan een warmteaansluiting, niet. Dat is niet gelijk, maar een voordeel van gaslevering. Minder appels kopen levert voordeel op, van appels op klokhuizen overstappen niet.  

Warmte-afgifte

Hoewel je warmte natuurlijk met elke temperatuur kan leveren, bestaan er bij netwarmte grofweg twee systemen: netten met hoge en met lage temperatuur. Hoge temperatuur is 90°C tot 110°C, daar maak je direct warm tapwater van. En het kan zo in elk cv-systeem gebruikt worden. Maar die 90°C is eigenlijk nog ‘verspillend warm’ voor ruimteverwarming. Voor ruimteverwarming is een lage temperatuur (40-50°C) uitstekend geschikt – mits het afgiftesysteem geschikt is voor lage-temperatuurverwarming. Een lage temperatuur afgiftesysteem heeft meer oppervlak nodig om warmte af te geven.

Warm tapwaterbereiding in huis kost echter wat extra. Daar is een warmtepomp voor nodig. Een warmtepomp verbruikt elektriciteit, dat komt (meestal) voor rekening van de bewoner. Als lage temperatuur warmte even duur is als hoge temperatuur warmte, is de gebruiker daarvan dus duurder uit.

Een vaak vergeten verschil is bovendien dat het afgiftesysteem voor lage temperatuur verwarming meer kost bij aanleg. Die rekening ligt ook bij de gebruiker van warmte.

Meer of minder vruchtvlees

Kortom: als die laagwaardige warmte evenveel kost voor de eindgebruiker, is een gebruiker van een lage temperatuurnet - als maar even tegen zit - duurder uit. In ons klokhuizenvoorbeeld: denk aan klokhuizen met meer of minder vruchtvlees en je snapt het verschil. Hoe minder voedingswaarde, hoe goedkoper de klokhuizen per kilo moeten zijn om te kunnen concurreren. 

Dat ‘koud’ en ‘warm’ net en gas toch evenveel mag kosten, is dus niet bevorderlijk voor het gebruik van warmte in plaats van gas. Zolang de appels even duur blijven als de klokhuizen, is appels blijven kopen de slimste strategie voor de varkenshouder. De gevolgen laten zich dan ook raden: we blijven gas gebruiken voor onze huizen en kassen. En dat is wel leuk voor Poetin, maar niet voor Groningers. 

Eindige voorraad?

Willen we een ander resultaat, omdat we zien dat de appelvoorraad eindig is? Dan zullen we moeten zorgen dat warmte goedkoper is dan gas en dat laagwaardige warmte goedkoper is dan hoogwaardige. We moeten de vrije markt dus nog verder bijsturen dan we al doen. Anders blijven we appels gebruiken waar klokhuizen volstaan. 

Auteur Mariëtte Bilius is medewerker van het programmabureau WarmteKoude Zuid-Holland en adviseur Energie en Ruimtelijke Ordening bij de DCMR Milieudienst Rijnmond. Bij de totstandkoming heeft ze hulp gekregen van Willem Bastein van Klimaatgarant.



[1] Er zijn gelukkig uitzonderingen. Maar in veel gevallen is het ophalen van de warmte en het organiseren van het warmtetransport behoorlijk duur, zodat warmteleveranciers meestal lage winstmarges hebben. Dus is het in veel gevallen voor de business nodig om de warmte tegen maximumprijs te verkopen. Dan is het nog maar magere business. Het gaat hier over het merendeel, maar niet over het totaal van alle warmteleveringen.

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c225 c265
Innovatie stimuleren voor Net Zero

Innovatie stimuleren voor Net Zero

Nul uitstoot vóór 2050: dát is de ambitie die Dura Vermeer voor ogen heeft en waar hard aan wordt gewerkt. Deze visie vraagt om actie, niet ...

Lees verder

c21 c225
“We verrassen onze opdrachtgevers altijd”

“We verrassen onze opdrachtgevers altijd”

Een groene gevel zorgt voor de integratie van een gebouw in een natuurlijke omgeving en voor een natuurlijke aanblik. Om dat te bereiken dient een architect wel ...

Lees verder

c21 c41 c225 c243
“Oplossingen voor verduurzamen binnen netcongestie zijn er al lang”

“Oplossingen voor verduurzamen binnen ...

Netcongestie: is dat een obstakel, of een kans? Dat laatste, als het aan Duurzaam Gebouwd ligt. We zoeken vooral naar oplossingen om de energietransitie nú ...

Lees verder

c21 c225 c237 c265
CO2-rapportage zorgt voor strategie, inzicht en actie

CO2-rapportage zorgt voor strategie, inzicht ...

Het inzichtelijk maken van CO2-uitstoot is complex, maar essentieel voor organisaties om te voldoen aan wet- en regelgeving én aan een duurzame toekomst ...

Lees verder

c21 c185 c225
Slimmer bouwen met minder materiaal

Slimmer bouwen met minder materiaal

Het rondetafelgesprek ‘Slimmer bouwen met minder materiaal’ richtte zich op het verminderen van materiaalgebruik en de integratie van duurzaamheid en ...

Lees verder

c21 c162 c225 c243
Bouwpoort: verhelderend perspectief op netcongestie
feb20

Bouwpoort: verhelderend perspectief op netcongestie

Netcongestie is een groeiend probleem in Nederland. Hoe zorgen we ervoor dat we in de maatschappelijke behoeften kunnen voorzien, zoals woningbouw en verduurzaming. ...

Lees verder

c21 c185 c225
Versnelling naar volledige circulariteit

Versnelling naar volledige circulariteit

De bouwsector blijft sterk afhankelijk van primaire, niet-hernieuwbare materialen. Dat zorgty voor hoge materiaalgebonden emissies, zoals beschreven in Op weg naar ...

Lees verder

c21 c225
Elektrisch materiaal bij routekaart zero-emissie Arnhem

Elektrisch materiaal bij routekaart zero-emissie ...

Arnhem gaat bij het aanleggen of herinrichten van wegen zoveel mogelijk elektrisch materieel inzetten. Dat zorgt voor schonere lucht in de stad en is ook veel stiller ...

Lees verder

c21 c225
Whitepaper: De voordelen van hergebruikte gevelstenen voor architecten

Whitepaper: De voordelen van hergebruikte gevelstenen ...

Esthetiek en duurzaamheid combineren in projecten is een uitdaging. Net zoals het toevoegen van karakter aan gebouwen, als circulair bouwen in ontwikkelingen centraal ...

Lees verder

c21 c225
CSRD: kans én hulpmiddel

CSRD: kans én hulpmiddel

De bouwsector kan niet langer wachten, maar moet nú al aan de slag met de CSRD. Dat was de kernboodschap van de bijeenkomst ‘Van vinkjes naar visie’ ...

Lees verder

c21 c225
Whitepaper: warmtepomp als oplossing voor netcongestie

Whitepaper: warmtepomp als oplossing voor netcongestie

De energietransitie in Nederland is in volle gang. Eindelijk zetten we stappen met als gevolg dat we nieuwe uitdagingen tegenkomen. Netcongestie is daarvan een ...

Lees verder

c21 c41 c120 c225
De overheid als aanjager van de renovatiegolf

De overheid als aanjager van de renovatiegolf

De uitdaging: miljoenen vierkante meters vastgoed verduurzamen vóór 2050. Dit ambitieuze project betreft publieke gebouwen zoals scholen, kantoren, ...

Lees verder

Reacties

Nou maar hopen dat gas rap duurder wordt, dan gaat het normale marktmechanisme misschien zijn werk doen.

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up