Eind 2012 kreeg architectenbureau Inbo van de Eindhovense woningcorporatie Woonbedrijf als opdracht: ontwerp voor € 30 miljoen op 3.000 m2 zo’n 400 sociale-huurwoningen. De belangrijkste voorwaarde was dat de bewoners gezamenlijk alle beslissingen maakten. “Alleen de locatie was bekend.”

Zo’n 5 jaar geleden was de locatie tussen de Torenallee, de Laboratoriumstraat en de Schootsestraat in Eindhoven nog een leeg veld. Inmiddels staan hier onder de noemer van ‘Space-S’ 402 sociale-huurwoningen en 22 commerciële ruimten.

Vragen naar wensen bewoners

“In 2012 vroegen we ons af: ‘Wat gaan we hier bouwen?’”, vertelde districtsmanager Angelique Bellemakers van Woonbedrijf. “In plaats van iets zelf te bedenken, besloten we dit aan toekomstige bewoners te vragen. We zijn ervan overtuigd dat er mensen zijn die weten wat voor soort woning en buurt ze willen.”

Volgens projectmanager Fulco Treffers kwam dit inzicht mede door de oplevering van een ander woongebouw op Strijp-S. “We hadden verwacht dat bewoners expliciet voor deze wijk kiezen. Een van de bewoners vertelde echter dat ze zich ook had ingeschreven voor een nieuwbouwproject in het centrum van Deurne. Dat vonden we vreemd, dus kozen we in dit nieuwbouwproject voor een andere aanpak.”

Zorgen voor gemeenschapsgevoel

Daarom startte Woonbedrijf de Facebook-pagina Space040. Iedereen die interesse had om in Space-S te gaan wonen, kon hier meedenken. Deze pagina beschikt inmiddels over ruim 4.000 ‘vind-ik-leuks’. “Onder meer via deze pagina konden ze meedenken over iedere beslissing”, legde Inbo-architect Aron Bogers uit. De woningcorporatie had zijn bureau geselecteerd om voor een ontwerp te zorgen. Dit ontwerp voor zo’n 400 sociale-huurwoningen op een locatie van 3.000 m² mocht maximaal € 30 miljoen kosten.

In het begin richtten de geïnteresseerden zich nog niet op de woningen. “Eerst zochten ze toenadering tot elkaar”, merkte hij. “De woningen waren ook belangrijk, maar die volgen later pas. Eerst wilden ze samen voor een gemeenschapsgevoel zorgen.”

Dit gevoel ontstond dankzij werkgroepen, waarin de toekomstige bewoners meedachten over de invulling van het blok en de gebouwen. “Waar staan de gebouwen en waar komen de open ruimten?”, lichtte Bogers de vraagstukken toe. “Maar ook: hoe ziet de architectuur van de gebouwen eruit? Uiteindelijk viel de keuze op een stoere, industriële stijl in een stedelijke omgeving met hofjes om de geborgenheid te behouden. We zorgden ervoor dat iedere sessie eindigde met een conclusie.”

Meedenken was niet verplicht, maar Woonbedrijf moedigde dit wel aan. “Iedereen die meedacht, kreeg zogeheten matspunten. Hoe meer punten iemand had, hoe eerder hij een appartement mocht uitkiezen”, legde Bogers uit.

Daarnaast bood Inbo in hun pand de toekomstige bewoners de mogelijkheid om de grootte van hun appartement te laten ‘voelen’. “Met grote piepschuim blokken kregen ze een beeld hoe groot hun woning en de diverse delen – zoals de slaapkamer en de badkamer – van hun woning was.” Hierbij ontstonden volgens Bogers ook nieuwe typen woningen, zoals met een tussenvloer. “Het enige vereiste van de woning was dat de constructie bouwkundig klopte.

Virtueel lopen door het woonblok

Voordat bouwbedrijf Stam en De Koning met de bouw startte, zorgde architect Tim van der Grinten van Enversed voor een virtuele rondgang door het woonblok en de woningen. “Ik heb gezorgd voor een 3D-model op basis van de BIM-gegevens. Aan de hand van een computerspel kunnen mensen virtueel door het model lopen”, legt hij uit. “Het idee hierachter is dat ze een beeld krijgen hoe het uitzicht op ooghoogte is.”

De virtuele rondgang door Space-S

Space-S beschikt over een EPC-waarde van 0,6. Een lagere waarde liet het budget namelijk niet toe. “Bij de bouw hebben we weinig aandacht gehad voor duurzaamheid, omdat de bewoners niet hiernaar vroegen”, legde Woonbedrijf-districtsmanager Harald Evers uit. Toch zorgde Stam en De Koning voor enkele duurzame onderdelen, zoals aluminium kozijnen. Daarnaast maken de bewoners automatisch gebruik van stadsverwarming. “Alle gebouwen op Strijp-S maken hiervan gebruik”, meldde Treffers. “Dit geldt ook voor het wko-systeem.”

People, Planet en Profit

De betrokken partijen zijn erg tevreden over het project. “Wel viel me op dat de toekomstige bewoners snel tot consensus kwamen”, merkte Bogers op. Ook Treffers liet zijn enthousiasme blijken. “Naar de duurzame onderdelen van Strijp-S scoren we hoog op de gebieden Profit en People: op de onderste verdieping zijn veel bedrijven gevestigd. Daarnaast zijn bijna alle huizen bewoond en vormen de bewoners samen een hechte gemeenschap.”