Als Nederland de ambities wil halen uit het akkoord van Parijs, moeten marktpartijen actiever betrokken worden. Banken hebben een invloedrijke rol om de energietransitie te versnellen, door onder andere veel actiever met hun vastgoed portefeuilles om te gaan. Ze hebben er zelf belang bij. 

Met de invoering van wetgeving, na 2023 een verplicht C-label voor kantorenpanden, is de eerste stap gezet. Het wachten is dan ook op wetgeving voor andere sectoren, zoals winkels, bedrijfsruimten, scholen, sporthallen en zorggebouwen. Maar gaat dit wel snel genoeg? Banken lopen al voor op de wetgeving en passen hun financieringsbeleid per 1 januari 2018 aan voor nieuwe financieringen. Dat is goed, maar het kan veel ambitieuzer.

Alternatieve financieringsstructuren

De focus ligt voornamelijk op energieverbuik, terwijl de bouw 40% van de grondstoffen verbruikt en het meeste afval produceert. Langzamerhand zie je wel dat circulair bouwen op komt, maar dit vraagt om alternatieve financieringsstructuren. Een gebouw zien als grondstoffenbank met een restwaarde of de verschuiving naar ketenfinanciering.

De banken en taxateurs moeten zich opnieuw uitvinden. Want geen enkele bank heeft hier een antwoord op. Hoe waardeer en financier je een gebouw dat deels is gebouwd met hergebruikte materialen, waarbij de installaties en gevels in eigendom zijn van anderen? Alleen met innovatieve financieringsconstructies en door het uit te proberen! De banken die nu niet vol inzetten op circulair bouwen en de energietransitie, zitten straks met een bruine portefeuille met onverkoopbare panden. 

Kwestie van willen of moeten

De woningmarkt heeft hele andere problemen, daar ligt de focus van de regelgeving nog op energie-efficiëntie. De uitdagingen om woningen te verduurzamen zijn compleet anders, daar is het in principe geen technisch of financieel probleem, maar juist een implementatie-uitdaging. We kunnen woningen al van gas los en naar energieneutraliteit verbouwen. Volgens Nibud kan 80% van de woningeigenaren een dergelijke verbouwing van € 50.000 financieren. Het is dus geen kwestie van kunnen, maar van willen of moeten. De bankensector zou daar een veel grotere voortrekkersrol in kunnen vervullen door woningeigenaren te ontzorgen, bewust te maken van de economische haalbaarheid en wellicht in samenwerking met strakker overheidsbeleid zelfs te dwingen.

Eerste stap gezet

Een woningkoper spreekt altijd een bank of intermediair. Dat is een mooi moment om te verbouwen en energiebesparende maatregelen te treffen. Sommige grootbanken hebben de eerste stap gezet om energiebesparing in het hypotheekgesprek mee te nemen en zijn samenwerkingen aangegaan met partijen die klanten online kunnen ontzorgen, de intermediairs blijven nog compleet achter, terwijl meer dan de helft van de hypotheken via hen wordt afgesloten.

Kortom de financiële sector zet voorzichtig stappen, maar onderschat wat voor impact ze echt kan maken. Met acceptatiebeleid, ontzorgingstools, innovatieve constructies en financiële prikkels.  Het levert iedereen vroeg of laat voordeel op, de banken nemen de eerste lasten.

In de aanloop naar het Duurzaam Gebouwd Congres publiceert Duurzaam Gebouwd expertblogs als onderdeel van een 10-punten Expertplan, dat op het congres wordt gepresenteerd. Bekijk de website van het Duurzaam Gebouwd Congres en koop direct kaarten. 

Auteur Thomas Dekker is senior programmamanager duurzaam wonen & bouwen van Rabobank