Tot voor kort werd het gebruik van tropisch hardhout geassocieerd met illegale houtkap en opwarming van de aarde, maar met dank aan onder andere certificeringen (FSC en PEFC) begint dat beeld te kantelen. Sterker nog: ook in de tropen begint men zich te realiseren dat houtproductie een manier kan zijn om het tropisch bos te beschermen.

Dit tropisch bos en in het verlengde daarvan het milieu is er echter niet bij gebaat dat alleen de bekende houtsoorten worden geoogst. Ook minder bekende houtsoorten hebben hun waarde, mits op de juiste manier gebruikt. De Stichting houtresearch doet onderzoek naar deze minder bekende houtsoorten (lesser known timber spieces). Deze minder bekende houtsoorten kunnen voor de bosbeheerders om diverse redenen van belang zijn.

Zo kan het zijn dat bepaalde gebieden waar juist deze houtsoorten groeien eenvoudig toegankelijk zijn en makkelijker bereikbaar dan de gebieden met de bekendere houtsoorten. Ook kan het zijn dat het voor de diversiteit van het oerwoud goed is om diverse houtsoorten te kappen in plaats van zich te beperken tot enkele soorten. René Klaassen, projectleider bij SHR Houtresearch en tevens hoofdredacteur van het Houtvademecum: “In Nederland zou nog meer het besef moeten groeien dat duurzaam houtgebruik kan leiden tot een milieuvriendelijkere bouwwereld. Houtoogst in het tropisch bos wordt door de milieubeweging onvermijdelijk gezien als manier om het bos in stand te houden.

Sterker nog: in deze landen groeit het besef dat houtoogst een serieuze bron van inkomsten is, maar dat het ook van belang is om zorgvuldig met dat bos om te gaan, zodat ook latere generaties er profi jt van hebben. Hout is natuurlijk het ultiem milieuvriendelijke bouwmateriaal. Het is hernieuwbaar, het is een CO₂-opslagmedium en ook nog eens energiedrager. Toch wordt houtproductie nog steeds geassocieerd met ontbossing en opwarming van de aarde. De houtindustrie weet dit imago maar heel langzaam om te bouwen.”

Houtdatabase

Van slechts een klein deel van de tropische hardhoutsoorten is bekend wat de eigenschappen zijn en zijn deze uitgebreid (wetenschappelijk) onderzocht en beschreven. Een ander deel is wellicht heel geschikt voor de markt, mits bekend is wat de eigenschappen zijn en waar men bij het gebruik rekening moet houden. SHR heeft de afgelopen 15 jaar meer dan tweehonderd minder bekende houtsoorten onderzocht en vaak kon de verkregen informatie algemeen beschikbaar worden gesteld en leidde dat tot de introductie van een nieuwe houtsoort op de Nederlandse markt.

René Klaassen: “Een eerste vraag die we stellen is of er een continue stroom op gang kan komen en of het kwaliteiten zijn die interessant zijn om te exporteren. De plaatselijks zagers en bosbouwers moeten hiervoor een reële inschatting maken. Als de kwaliteit goed is en het mogelijk is om bijvoorbeeld één kubieke meter in Nederland te krijgen zonder dat het scheurt, schimmelt of op een andere manier kapot gaat, dan heeft het de potentie.” Om te concurreren tegen houtsoorten die een goede marktpositie hebben, zijn goed bestand zijn tegen rot, dimensiestabiliteit en mooie patronen of kleuren een voordeel. Omdat een eenduidige naamgeving bij tropische houtsoorten er vaak niet is, moet de houtsoort nauwkeurig omschreven worden. Dat is van belang voor de gebruikers in verband met de herkenning.

Lees in de volledige versie van het artikel in het Duurzaam Gebouwd Magazine #32 (ook online te lezen) wanneer een houtsoort bestaansrecht heeft in de markt.