Sinds McKinsey de rapporten van de Ellen Mc Arthur foundation over circulaire economie heeft doorberekend in economisch rendement, is circulaire economie een begrip geworden dat niet langer een hobby is van idealisten.

Circulaire economie gaat over nieuwe business modellen, waarbij de productiviteit van grondstoffen wordt verhoogd. Supply chains moeten veranderen van lineair (take-make-dispose) naar circulair door producten, componenten en materialen te hergebruiken (reduce-re-use-recycle). Daardoor wordt waarde toegevoegd aan de keten.

Voor de bouw is circulair denken bij uitstek een uitdaging. Het vergt een andere manier van ontwerpen waardoor hergebruik van grondstoffen en componenten mogelijk wordt. Daartoe zal men bereid moeten zijn om met de toeleveranciers in de keten langdurige relaties aan te gaan.

Nieuwe samenwerkingsverbanden, ook sector overschrijdend, die elkaar inspireren en als gezamenlijk doel hebben om nieuwe product- en dienstverleningsconcepten te ontwikkelen. Ook de opkomst van nieuwe technologieën, zoals 3D-printing, zijn bij uitstek geschikt om als middel ingezet te worden in een circulair bouwproces. Juist deze nieuwe technologieën gaan uit van een nieuwe manier van industrieel en modulair bouwen, waardoor de constructiekosten met 50% kunnen verlagen.

Nieuwe businessmodellen financieren

Voor juristen en bankiers ligt hier ook een taak. Bankiers moeten zoeken naar de mogelijkheden om de nieuwe business modellen te financieren, zonder daarbij deze ontwikkelingen te frustreren. Zij zullen financieringsvormen moeten heruitvinden, die minder uitgaan van een zekerheid op het bouwwerk zelf en meer op zekerheden uit hoofde van kasstromen.

Dienst, geen eigendom

Juristen zullen in samenspraak met ondernemers moeten zoeken naar modellen waarbij niet langer sprake is van eigendom maar van een dienst. Hoe kan bijvoorbeeld een bestaand db(f)mo bouwcontract worden omgebouwd naar een contract dat de eigendom van de grondstoffen voorbehoudt, zodat recycling of re-use mogelijk wordt ?  Daarbij dient men uit te gaan van bestaande juridische concepten die men opnieuw toepast. Immers, net zoals de financierbaarheid, mag ook het recht geen belemmering vormen voor ontwikkelingen in de (bouw)praktijk.

Alleen die partijen, die kunnen denken in nieuwe technologie én in samenwerkingsmodellen zullen overleven. Dat geldt niet alleen voor de bouw, maar ook voor de dienstverleners, zoals bankiers en juristen.

Auteur: Marlies J. Pierik MBA, advocaat bouw- en vastgoed AKD advocaten & notarissen