Zo snel mogelijk veel extra woningen realiseren, zonder daarbij de CO₂- en stikstofnormen te overschrijden. Dat is de grote uitdaging waar de Nederlandse bouwsector voor staat. Goed nieuws: de ontwikkeling van (nieuwe) biobased bouwmaterialen gaat nu razendsnel.

Dat de ontwikkelingen op dit gebied rap gaan en in de praktijk worden gebracht, is onder meer te danken aan The Exploded View Beyond Building en het daaraan gekoppelde fieldlab dat onderdeel is van het Programma Emissieloos Bouwen. TNO werkt in dit project niet alleen samen met producenten van biobased bouwmaterialen en marktpartijen, maar ook met de kunstenaars en theatermakers van Biobased Creations.

Een woning die volledig uit biobased materialen bestaat, was vorig jaar al te zien tijdens de Dutch Design Week. Daar werd voor het eerst The Exploded View Beyond Building getoond: een installatie in de vorm van een huis waar meer dan honderd pioniers hun onderzoeken en materialen voor biobased en duurzaam bouwen presenteerden (foto onder).

Fieldlab voor emissieloos bouwen

Ondertussen is TNO bezig met onderzoek. De focus ligt daarbij op negen veelbelovende materialen. Dat gebeurt allemaal in een fieldlab voor emissieloos bouwen, waarbij niet alleen de makers van de geselecteerde biobased materialen zijn betrokken, maar ook een aantal marktpartijen en Biobased Creations. Die laatste partij is onderdeel van Company New Heroes, het bedrijf waarvan kunstenaar/theatermaker Lucas de Man de oprichter en CEO is. Hij was ook degene die vorig jaar aan de basis stond van de installatie met biobased materialen voor de Dutch Design Week.

Het gaat snel nu

Stro, leem, zeewier, hennep, bagger, versnipperde resten van paprikaplanten en mycelium (netwerk van schimmeldraden). Dat zijn de ‘ingrediënten’ die onderdeel uitmaken van de negen biobased materialen die TNO aan nader laboratoriumonderzoek onderwerpt. “Dat is nog maar een kleine selectie van wat er mogelijk is”, benadrukt Ellemieke Henquet, die namens TNO de projectleider van het project The Exploded View Beyond Building als fieldlab voor emissieloos bouwen is. “In relatief korte tijd zijn er veel nieuwe biobased materialen op de markt gekomen. Die ontwikkeling is echt ontzettend snel gegaan.”

Een boost geven

“Het is inderdaad mooi om te zien dat er steeds meer mogelijk is op het vlak van biobased materialen”, beamen Stefan Dannel en Sanne van Leeuwen, Scientist Integrators bij TNO. Zij doen onderzoek naar de negen materialen waar het fieldlab zich momenteel op richt. “Om de gewenste CO₂- en stikstofreductie te realiseren, moeten we echt alles uit de kast halen. Naast houtbouw, waarover andere collega’s van TNO zich buigen, is het belangrijk om ook al die andere biobased materialen een boost te geven en op te schalen. Dat doen we door producenten inzicht te geven in eisen, door materialen mechanisch en bouwfysisch te testen in het TNO Bouwinnovatie Lab, door milieuprestaties te bepalen en daarnaast door te ondersteunen in de ontwikkeling van hun business model.

Aanpassing van het systeem

Dat begint aan de voorkant van de keten, bij de ontwerpfase van woningen. Ontwerpers spelen een niet te onderschatten rol. Als zij immers biobased bouwmaterialen in hun ontwerp meenemen, en daarbij ook duidelijk aangeven wat daarvoor nodig is, werkt dat drempelverlagend voor opdrachtgevers. Dit is dan ook een belangrijke boodschap die we vanuit het fieldlab voor emissieloos bouwen meegeven.

Dutch Design Week 2022

Op de Dutch Design Week spraken TNO-expert Sanne van Leeuwen en verschillende partners over de verdere verduurzaming van bouwmaterialen; bekijk nu de video over de Dutch Design Week:

Bron: TNO
Foto’s: Quint Verschuren
Foto boven: The Exploded View Beyond Building bestaat bijvoorbeeld uit geprinte bouwstenen.