Met het aanstaande beperken van de salderingsregeling wordt de roep om thuis elektriciteit te kunnen opslaan steeds groter. De huidige hoge energieprijs doet daar nog een schepje bovenop. Is de warmtebatterij op basis van zout in dat landschap een serieuze optie?

Het veelkoppige monster van de energietransitie wordt tegenwoordig op allerlei manieren aangesneden. Van ondergrondse thermische opslag tot peak shaving, op veel manieren gaat onze energiehuishouding er in de nabije toekomst heel anders uitzien dan nu.
Als het op verduurzamen van de woning aankomt, dachten velen na de plaatsing van zonnepanelen aan uitstel van verdere beslissingen. Door de hoge gasprijzen en de effecten van de oorlog in Oekraïne komen noodzakelijke investeringen ineens veel sneller op ons af.

Warm tapwater

Je kunt dan onder meer kiezen voor een warmtebatterij als de FlexTherm Eco van Flamco, die naar behoefte energie kan opslaan en afgeven voor bereiding van warm tapwater. Dat gebeurt in een gesloten, onderhoudsvrij systeem dat veel wegheeft van een boiler, ook ‘draait’ op elektriciteit, maar veel compacter is. Je slaat in deze warmtebatterij energie op in anorganisch zout, een Phase Change Material (PCM) dat afhankelijk van de temperatuur verschillende vormen - vloeibaar, vast - kan aannemen.

Dat zout wordt eerst door een elektrische spiraal tot maximaal 70 graden Celsius opgewarmd. Bij die temperatuur is het zout helemaal vloeibaar. Zodra er vraag is naar warm tapwater, koelt het zout weer af tot de smeltfase (bij 58 graden Celsius). De daarbij vrijgekomen warmte-energie wordt afgegeven aan de met koud water gevulde warmtewisselaars, die het warme tap- en douchewater leveren. Ondertussen kristalliseert het afgekoelde zout, waarna het opnieuw wordt opgewarmd. Dit proces kan oneindig doorgaan en dat zonder verlies van rendement.

Handige combinatie

Laat je zonnepanelen overdag het harde werk doen, zodat je warmtebatterij met de opgewekte stroom wordt opgeladen en je kunt ook ’s avonds of de volgende ochtend naar hartenlust douchen. Al bij een minimale dagopbrengst van de panelen van 200 Wh kan de warmtebatterij van Flamco worden opgeladen.
Je doet dat het handigste in combinatie met een power diverter (omvormer), die ervoor zorgt dat bij zonneschijn de batterij daar als eerste van profiteert. Met een upgrade kan het tijdstip van laden zelfs worden gekoppeld aan fluctuerende energieprijzen. Bij grotere projecten, wanneer bijvoorbeeld bijna dertig woningen aan elkaar worden geknoopt, wordt ook een energiemanagementsysteem ingezet om de batterijen zo slim mogelijk in te kunnen zetten (op basis van vraag en aanbod).

Rendement 25 jaar gewaarborgd

Hermie Tiedink, sales director bij Flamco, schetst nog meer voordelen. “De Flextherm Eco heeft een unieke samenstelling van PCMs, waarbij het volledige opslagrendement van die PCMs wordt behaald. Bij vergelijkbare toepassingen blijft juist een deel van dat rendement onbenut, maar dankzij onze samenstelling is het rendement voor de komende 25 jaar gewaarborgd.”

De Flextherm Eco wordt in drie standaard uitvoeringen aangeboden. Zo heeft de Flextherm Eco 9E een capaciteit voor opwarming van 300 liter water (45 min. warm tapwater; 6,5 l/min), ruim voldoende voor het tapwater en de douchebeurten van een gezin. Ondertussen heb je geen forse boiler van 300 liter nodig. De Flextherm Eco 3E en 6E zijn compact gebouwd, zodat een keukenkastje voldoende is. Tiedink: “Bovendien is het warmteverlies van een boiler gemiddeld twee keer zo groot. Die boiler komt daardoor uit op een energielabel B, terwijl de Flextherm Eco A+ scoort. Door deze hoge isolatiewaarde wordt de energie die je erin stopt, veel langer vastgehouden.”

Het is niet zo dat je de batterij ’s zomers kunt opladen om ’s winters daarvan te profiteren. Maar in het toekomstige energielandschap waarin met laadpalen, energiedelen en wijkoplossingen allerlei nieuwe toepassingen ontstaan, staat deze thuisbatterij waarschijnlijk wel zijn mannetje. Ook het belasten van het elektriciteitsnet met zelf opgewekte energie gaat een steeds groter struikelblok worden, zodat lokale opslag onontbeerlijk wordt. Tiedink: “Vergeet ook niet dat de huidige salderingsregeling tot 2030 zal worden afgebouwd. Juist daarom wil je de opgewekte energie zoveel mogelijk vasthouden met een thuisbatterij voor de momenten dat je die energie nodig hebt en ook nog gratis kunt gebruiken. Andersom kun je ook profiteren van gunstige uren op het net en juist dan je warmtebatterij opladen.”

Vloerverwarming

Naast de warmtewisselaar voor het tapwater bezit het apparaat ook een wisselaar om de batterij op te laden met warmte in plaats van elektriciteit. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren met een warmtepomp of cv-ketel, mits de temperatuur van de aangevoerde warmte maar boven de 65 graden Celsius komt (het minimum om de batterij thermisch te kunnen laden).

Deze tweede warmtewisselaar biedt een mooie, extra optie, aldus Tiedink: “We horen van installateurs en zien in de renovatie dat die tweede wisselaar als warmtebron wordt gebruikt voor de vloerverwarming van bijvoorbeeld de badkamer. Dat zou in nieuwbouw ook een prima toepassing kunnen zijn voor kleinere of eenpersoonshuishoudens, maar de regelgeving, de Europese Energy Performance of Buildings Directive III, laat dat nog niet toe. Die richtlijn beschouwt onze warmtebatterij als hoofdwarmtebron en dus als ‘opwekker’. Elektrische opwekkers zijn bij een bepaalde grenswaarde niet toegestaan, maar hij wekt niets op en slaat alleen maar energie op!”

Tiedink ziet dat meer fabrikanten daartegenaan lopen en pleit voor aanpassing van de regelgeving. “Bedenk dat een warmtebatterij zich overdag oplaadt met energie uit zonnepanelen en die gratis opgewekte energie ’s avonds vrijgeeft voor verwarming en/of tapwater. Een opwekker zonder opslag haalt haar energie echter direct uit het net. Daarnaast kan de Flextherm Eco, als aanvulling en tegen gunstige energietarieven, ook ’s nachts worden opgeladen.”

De gunstige effecten voor de energietransitie en ook voor de balans van het elektriciteitsnet bieden veel kansen voor deze warmtebatterij. Tiedink: “Ook diverse woningcorporaties zien nu al goede mogelijkheden voor onze batterij, met name als er in een woning maar beperkt ruimte is. Ter vervanging van geisers, maar ook in echte verduurzamingsprojecten. In het Zeeuwse Zoutelande hebben we zelfs een heel vakantiepark voorzien van batterijen.”

Industriële restwarmte

Onlangs kwam ook een andere batterij-oplossing met zout in het nieuws: Cellcius. Hierbij zorgt de opslag voor een nog veel langere houdbaarheid van de energie. Dit concept gaat echter uit van toelevering van industriële restwarmte, waarbij heel veel transport nodig is. Dus niet echt goed vergelijkbaar met de oplossingen van Tiedink, die besluit met: “Wij hebben wel iets verlies van energie, maar relatief weinig als je het vergelijkt met boilers. Bovendien zitten er in onze batterij heel weinig componenten, geen bewegende delen, is het onderhoud nihil en het installeren eenvoudig. De total cost of ownership zijn daardoor heel laag.”
De prijzen van de gemiddelde uitvoering van de FlexTherm Eco voor de consument variëren van 3500 tot 4000 euro.

Ontdek de mogelijkheden van de Flextherm Eco ook in dit filmpje:

Tekst: Ysbrand Visser
Beeld: Flamco Group