In een serie over het in aanbouw zijnde duurzame bedrijfscomplex van de Lely Groep in Maassluis praat Mascha de Mink van ConsortArchitects met verschillende personen die bij het project betrokken zijn. In deel 4 van deze serie spreekt zij Michel Keijser, projectleider bij Techniplan Adviseurs in Rotterdam.

Michel Keijser is projectleider bij Techniplan Adviseurs in Rotterdam en vanaf het eerste stadium actief in het ontwerpteam voor de nieuwbouw van het kantoor en de productiehal van de Lely Groep in Maassluis. Techniplan Adviseurs (TPA) stelde een totaalplan op voor alle gebouw gebonden installaties en integreerde duurzame energieopwekking in het project. Een gesprek over de meer dan een dozijn duurzame en slimme installatietechnische maatregelen die TPA adviseerde voor het beperken en opwekken van energie.

In gesprek
Hoe is Techniplan Adviseurs betrokken geraakt in dit project en wat was het eerste vraagstuk dat er lag?
“In de onderzoeksfase werden wij door ConsortArchitects benaderd om onze visie te geven op de aanpak van het project met betrekking tot duurzaamheid. Wij werden ingeschakeld voor het ontwerp van alle technische installaties en voor het verrichten van diverse studies op het gebied van comfort, duurzaamheid en milieu. Eén van de studies lag op het gebied van de gevel (welk installatieconcept past bij een volglazen gevel?) en we hebben een energie- & waterscan uitgevoerd om uit te zoeken welke besparende maatregelen realistisch en haalbaar waren. Daarnaast hebben wij een Pre-assessment voor BREEAM uitgevoerd om te bepalen welk certificaatsniveau tot de mogelijkheden behoorde. Op basis van de resultaten is besloten om het project aan te melden voor BREEAM-NL certificering en het plan met het volledige ontwerpteam verder uit te werken.”

Jullie hebben een compleet plan gemaakt voor alle technische installaties. Wat is jullie aanpak?
“Bij het definiëren van het concept wordt veelal de methodiek “trias energetica” gehanteerd. Hierbij worden eerst maatregelen gezocht ter beperking van het eindverbruik van energie en water. Vervolgens wordt prioriteit gegeven aan maatregelen voor duurzame opwekking van energie en aan het sluiten van waterkringlopen binnen het gebouw of het project. Kijkend naar de energieopwekking wisten wij uit ervaring al dat, in een project met deze omvang, de toepassing van koude-/warmteopslag in de bodem in combinatie met warmtepompen zeer rendabel is en tot een hoge mate van energie-efficiëntie, exploitatievoordeel en duurzaamheid leidt.”

Welke technische oplossingen zijn er in dit project geadviseerd?
“Bij Lely is de techniek van koude-/warmteopslag in de bodem in combinatie met warmtepompen ook toegepast, maar dan tevens in combinatie met een parkeerdekverwarming als bodemregenerator. De integraliteit van deze oplossing vind ik zelf erg mooi. Er wordt in beginsel dubbel ruimtegebruik toegepast door het dak van de fabriekshal te gebruiken voor het parkeren van auto’s. Dat geeft de mogelijkheid om slangen in het parkeerdek op te nemen waarmee in de zomer warmte opgevangen en in de winter warmte geloosd kan worden. Enerzijds kun je zo de bodembalans in de hand houden en anderzijds biedt het de mogelijkheid om in de winter een deel van het parkeerdek sneeuw- en ijsvrij te houden. En het kost niet eens extra energie, want het lozen van warmte is nodig om de bodembalans te handhaven. Mocht de warmtevoorraad in de bodem opraken, dan gebruiken we warmte van de bio-warmtekrachtkoppelingsinstallatie (WWK).”

Lely krijgt een eigen bio-WKK?
“Ja. Die oplossing is in het project opgenomen. Om aan de BREEAM eisen te voldoen dient een bepaald percentage van de elektrische energie duurzaam en lokaal opgewekt te worden. Bij lokaal duurzaam opwekken wordt meestal eerst gedacht aan zon- en windenergie. De economische terugverdientijden van beide vormen worden steeds interessanter, maar vanwege het fluctuerende aanbod van zon en wind is er geen garantie op de op te wekken hoeveelheid stroom per jaar. In het project Lely hebben wij er daarom voor gekozen om een bio-WKK te installeren. Deze kleine elektriciteitscentrale draait op gecertificeerde biobrandstof en wekt naast elektriciteit ook hoge temperatuur warmte op die we weer gebruiken voor warmtapwaterbereiding en parkeerdekverwarming. De elektriciteit wordt gebruikt voor de oplaadpunten voor elektrische auto’s en fietsen.”

Eigen energie opwekken is geen ‘core-business’ voor Lely. Hoe werkt dat straks in de praktijk?
“Om te zorgen dat het beoogde rendement (financieel en energetisch) behaald wordt, is het van groot belang dat een dergelijke en complexe installatie goed en professioneel onderhouden en beheerd wordt in de exploitatiefase. Dit is uitbesteed aan de installateur die de installatie bouwt. Techniplan Adviseurs heeft hiertoe een energieprestatiecontract geschreven. De installateur is verantwoordelijk voor het functioneren van de installatie en dient periodiek aan te tonen of voldaan wordt aan het beoogde rendement van de installatie. Als het de installateur lukt om de installatie nog beter te laten presteren, kan hij hiervoor een bonus krijgen. Zo wordt de installateur gestimuleerd om niet alleen het hoog noodzakelijke te doen, maar continu mee te denken in mogelijke verbeteringen.”

Welke ervaring had Techniplan Adviseurs bij aanvang van dit project met BREEAM certificering en in het bijzonder met het niveau Outstanding?
“Sinds de introductie van BREEAM NL in 2009 heeft Techniplan Adviseurs veel ervaring opgedaan bij diverse BREEAM projecten van verschillende functies, omvang en complexiteit. Een project met een industriefunctie hadden we echter nog niet gedaan en ook Outstanding was nieuw. Wat dat betreft was dit project wel een bijzondere uitdaging.

In dit project komt 50% van de punten voor de BREEAM NL voort uit installatietechnische maatregelen. Wat zijn wat jou betreft de meest opvallende gekozen oplossingen?
“Wat opvalt, is dat er eigenlijk niet eens zozeer vernieuwende technieken zijn toegepast. De kracht ligt hem vooral in het feit dat je heel veel verschillende technieken naast elkaar moet toepassen om het niveau Outstanding te halen.”

Was jullie aanpak in verband met de duurzame ambities van de opdrachtgever anders dan bij ‘standaard’ projecten.
“Jazeker. Om Outstanding te behalen moet je duidelijk meer doen dan ‘standaard’. Een integrale benadering bij het zoeken naar mogelijkheden die synergie opleveren is hier des te meer van belang. Onvoorwaardelijke betrokkenheid van alle partijen is noodzakelijk.”

Dit is het vierde deel van een reeks over dit project.

Deel 1 verscheen op 28 november 2012.
Deel 2 verscheen op 19 december 2012.
Deel 3 verscheen op 9 januari 2013.
Deel 5 zal verschijnen op 20 februari 2013.