Op weg naar een circulaire economie met Endless Materials

timer6 min
Op weg naar een circulaire economie met Endless Materials

Materialen die voor altijd in de keten blijven en je eindeloos hergebruikt in gebouwen: Endless Materials. Is dat een droom of is dit al werkelijkheid? Op weg naar een circulaire economie en een duurzaam gebouwde omgeving, spelen Endless Materials een belangrijke rol. Hans Verkleij van Calduran Kalkzandsteen praat ons bij over de weg naar een circulaire economie: waar liggen versnellingskansen?

Er is anno 2024 veel aandacht voor circulariteit. Onder meer vanwege de stip op de horizon als het gaat om klimaatdoelstellingen. In minder dan zes jaar tijd moeten we de helft minder primaire grondstoffen gebruiken, dus er is werk aan de winkel. Daarover vertelt Hans: “We moeten ervoor zorgen dat we in minder dan 6 jaar tijd de helft minder primaire grondstoffen gebruiken. Dat is een drijfveer, niet alleen voor ons, maar ook voor organisaties om ons heen, om tijd, energie en geld aan het onderwerp te besteden. Leveranciers, bouwers, architecten en opdrachtgevers richten hun blikken steeds vaker op een circulaire ontwikkeling, in plaats van traditionele ontwerp- en bouwprocessen.”

Hij wil daarbij niet de indruk wekken dat zijn organisatie nú pas overtuigd is van het belang van een beweging naar een volledig circulaire economie. “Die koers voeren we al veel langer. Maar wij zien verschillende routes naar het einddoel. Als je een volledig circulaire economie hebt, dan gebruik je alle afgedankte materialen opnieuw op een andere plek. Of je gebruikt het materiaal zelf weer als grondstof voor nieuwe producten. In de basis moeten we zuinig omgaan met zeldzame grondstoffen. Voor natuurlijk grondstoffen zoals gips, zand, kalk en klei geldt de uitputting in beperktere mate. Toch moeten we deze grondstoffen op een verantwoorde manier winnen, om de periode tot een volledig circulaire economie te overbruggen. Doen we dat winnen verantwoord en goed, dan kunnen we ook een positieve bijdrage leveren aan milieu- en biodiversiteit.”

Circulair materiaal en product

In die circulaire economie, die we als het goed is in 2050 bereiken, maken we alleen nog maar gebruik van circulaire materialen. Maar wat is nu precies de definitie van een circulair materiaal en product? Hans illustreert: “Een circulair product kan na demontage en revisie weer op een andere plek hergebruikt worden en kan gemaakt zijn van circulaire materialen. Circulaire materialen kunnen op hun beurt weer na gebruik en demontage opgewerkt worden tot een secundaire grondstof voor een nieuw product. Kun je dit meerdere keren doen, dan kun je spreken van een eindeloos circulair materiaal, oftewel een Endless Material.”

In 2050 hebben we – als alles goed gaat – alleen nog maar Endless Materials. Circulair bouwen doen we met deze materialen én met hernieuwbare biobased materialen. Waar voldoen Endless Materials aan en waar moet je, bijvoorbeeld als leverancier, rekening mee houden als je zo’n materiaal in de markt wilt zetten. Een belangrijk onderdeel van Endless Materials is de beschikbaarheid van materialen, zo geeft Hans aan: “Kalkzandsteen bestaat uit 95% zand en 5% kalk. Eerstgenoemde is in enorme hoeveelheden beschikbaar en ook kalk is een mineraal dat goed verkrijgbaar is. Een ander onderdeel benoemde ik al, namelijk het ontginnen met een positieve impact op het natuur en milieu. We winnen zand bij onze fabriek en hierdoor is in de polder al een mooi meer met water ontstaan. Inmiddels zorgen de nieuwe bomen en planten voor een enorme toename van biodiversiteit in de vorm van insecten, vissen en vogels. Het is dus belangrijk dat je nadenkt over hoe je bijvoorbeeld biodiversiteit stimuleert tijdens en na het winnen van de grondstof.”

Op weg naar een circulaire economie met Endless Materials

Een andere voorwaarde is de mogelijkheid om, na de levensduur, het materiaal op te werken naar een secundaire grondstof. “Doe dat zo hoogwaardig mogelijk. We kennen allemaal de voorbeelden van laagwaardig hergebruik van materialen, maar er zijn ook steeds meer praktijkcasussen die uitwijzen dat grondstoffen ook hoogwaardig kunnen worden hergebruikt. Dat vraagt vaak een ander ontwerp, meer gericht op demontage en hergebruik. Ook het circulair slopen is hierbij van belang, waarbij materialen zo goed mogelijk worden gescheiden. Voor Noord Holland wordt hier al goede invulling aan gegeven. GP Groot is onze partner waarbij de kalkzandsteen kan worden ingeleverd die er voor ons weer een mooie grondstof van maakt.”

Het is van belang om in dit circulaire traject goed over de milieu-impact na te denken, want bij het hoogwaardig hergebruiken en upgraden van materialen wordt ook energie gebruikt. Dat leidt weer tot de uitstoot van schadelijke broeikasgassen, als dit niet duurzaam wordt opgewekt door zon of wind. “Uiteindelijk geven de totale milieukosten het beste inzicht, waar een circulaire grondstof het beste kan worden ingezet. Dit kan betekenen dat het milieutechnisch beter kan zijn als we ook nog andere secundaire grondstoffen dan kalkzandsteen granulaat gaan inzetten. Dit wordt daarom nu bij ons ook onderzocht.”

Naast de MilieuPrestatie Gebouwen (MPG), die zich richt op alle milieueffecten in de gehele levensfase van een gebouw, is er sprake van een MPG-2 en een GWP (Global Warming Potential) . Deze richten zich specifiek op de CO2-uitstoot. Hans: “Daarom moeten we ervoor zorgen dat we zo min mogelijk fossiele energie gebruiken en inzetten op duurzame opwekking. Daarmee maken we het productieproces CO2-neutraal, zodat we ook het opwerken van gebouwen zonder negatieve voetafdruk doen.”

Op weg naar een circulaire economie met Endless Materials

Totale milieulast

Net zo belangrijk als circulariteit en duurzaamheid nastreven, is volgens Hans het onderscheid tussen sustainability en durability: “Sustainability betreft het milieu en durability de levensduur van materialen. Deze kunnen elkaar versterken en dat is ook het uitgangspunt.” Kijken we weer even naar de MPG, dan blijkt de milieulast van de gebruiksfase 30 tot 70 procent te zijn ten opzichte van de productiefase. “Kies daarom voor een robuust casco, want dat zorgt voor een langere levensduur. De milieulast wordt dan wellicht in eerste instantie iets hoger, maar de woning gaat langer mee en daarmee verlaag je de totale milieulast. Heel veel woningen blijven lang staan, dus kijk naar de bouwlagen en de vervangingsmomenten, ook omschreven door Stewart Brand in zijn boek How Buildings Learn: What Happens After They’re Built.”

Vervolgens komt een volgend onderdeel van een Endless Materials aan bod, de bewijslast van de milieu-impact over de gehele levenscyclus. Met een levenscyclusanalyse krijgen ketenpartners inzicht in de milieu-effecten van een product, van wieg tot graf. Hans vertelt: “Eerder gaven we al aan dat er categorie 1-data voor de Nationale Milieudatabase (NMD) beschikbaar is, voor de producten Calduran lijmblokken, elementen en hoogbouwelementen. Hiervoor is merkgebonden data beschikbaar, een vervolg op de branchedata in categorie 2.”

Het volledige artikel 'Op weg naar een circulaire economie met Endless Materials' lees je in het e-zine dat Duurzaam Gebouwd begin maart uitbrengt. Je vindt het magazine binnenkort in onze kennisbank.

Tekst: Marvin van Kempen  

Zoek verder binnen deze onderwerpen

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c225 c260
“Wij laten zien wat er al mogelijk is”

“Wij laten zien wat er al mogelijk is”

Om een versnelde opschaling van het gebruik van biogrondstoffen in de bouwsector te realiseren, is Building Balance vorig jaar gestart met de uitvoering van de ...

Lees verder

c21 c225 c260 c286
Boer zoekt Bouw #8: Carbon Credits en wet- en regelgeving

Boer zoekt Bouw #8: Carbon Credits en wet- en ...

Het is alweer tijd voor de achtste editie van Boer zoekt Bouw. Inge Diepman gaat in deze aflevering samen met Vincent Bakker van Ballast Nedam Development en Peter ...

Lees verder

c21 c41 c225 c260 c286
Boer zoekt Bouw #7: Biobased bouwen verlangt cultuuromslag

Boer zoekt Bouw #7: Biobased bouwen verlangt ...

In deze nieuwste aflevering van Boer zoekt Bouw (aflevering 7) praat Inge Diepman met wethouder Pouwel Inberg van gemeente Brummen en Ronald Schilt van adviesbureau ...

Lees verder

c21 c225 c260
“Inblaasstro maakt snelle opschaling mogelijk”

“Inblaasstro maakt snelle opschaling mogelijk”

Op 12 en 13 november aanstaande vinden er cursussen plaats voor het ontwerpen met biobased inblaasisolatie en een praktische training voor biobased inblaasisolatie. ...

Lees verder

c21 c40 c185 c225 c260
“Naar eenduidigheid in duurzaamheid”

“Naar eenduidigheid in duurzaamheid”

De verduurzamingsslag in de bouwsector vertraagt door een gebrek aan eenduidigheid en een gebrek aan een gedegen wetgeving. Op beide gebieden kan Het Nieuwe Normaal ...

Lees verder

c21 c41 c225 c260
Boer zoekt Bouw 4: Kansen van vezelteelt

Boer zoekt Bouw 4: Kansen van vezelteelt

Tijdens deze aflevering gaan we op bezoek bij Jan Versluis, een enthousiaste boer die werkt in de vezelteelt. Inge Diepman bezoekt hem op zijn erf en land om meer ...

Lees verder

c21 c40 c225 c260
“Carbon credits-pilot aanbesteding zorgt voor omzetzekerheid”

“Carbon credits-pilot aanbesteding zorgt ...

Het WeGrow Congres 2024 stond in het teken van het creëren van nieuwe verdienmodellen voor bouwers en boeren én het scheppen van een gezonde biobased ...

Lees verder

c21 c40 c225 c260
Boer zoekt Bouw aflevering 3: verbouwen van vezelhennep

Boer zoekt Bouw aflevering 3: verbouwen van ...

Het is tijd voor de derde aflevering van Boer zoekt Bouw. In de podcastreeks neemt een boer een bouwer mee naar een erf en gaat een boer met de bouwer mee naar ...

Lees verder

c21 c40 c185 c225 c260
GPR Materiaal gevalideerd door NMD voor A2-dataset

GPR Materiaal gevalideerd door NMD voor A2-dataset

De stichting NMD heeft GPR Materiaal gevalideerd voor het rekenen met A1 én A2-data. Vanaf nu kunnen alle licentiehouders vertrouwd worden met de nieuwe ...

Lees verder

c21 c185 c225 c260
Drie grote uitdagingen bij circulair en biobased bouwen

Drie grote uitdagingen bij circulair en biobased ...

Bij circulair en biobased bouwen zijn er volgens Duurzaam Gebouwd-expert Gerhard Hospers drie grote uitdagingen: kennis en kennisoverdracht, het toepassen van gebruikte ...

Lees verder

c21 c225 c260
Boer zoekt Bouw: aflevering 1

Boer zoekt Bouw: aflevering 1

In de eerste aflevering van de podcastreeks Boer zoekt Bouw gaan partijen bij elkaar op bezoek. Om biobased bouwen een succes te maken, moeten Boer en Bouw elkaar ...

Lees verder

c21 c41 c225 c260
Win jij de WeGrow Award?

Win jij de WeGrow Award?

Om mee te dingen naar de WeGrow Award kun je je aanmelden tot 5 september aanstaande. De WeGrow Award is een stimulans en beloning voor het innovatief ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up