Vlak voor de 23e klimaatconferentie in Bonn bracht de World Green Building Council (WGBC) een plaat uit waarin ze beschrijft welke duurzame doelen bijdragen aan groene gebouwen.

Na diverse presentaties over de minimale vereisten voor verduurzaming van kantoren in Nederland wil ik schetsen aan welke doelen we moeten werken op de lange termijn.

17 sustainable development goals

In 2015 hebben de Verenigde Naties de 17 werelddoelen voor een duurzame toekomst vastgesteld. Ook Nederland doet vanzelfsprekend mee, wat betekent dat we hierover moeten rapporteren. Onder het Tweede Kamer-onderwerp ‘Maatschappelijk verantwoord ondernemen’ vind ik een soort plan van aanpak rondom deze doelen. Hoe we via de gebouwde omgeving bijdragen aan deze duurzaamheidsdoelen, is niet zo duidelijk in dit plan. Het Energieakkoord komt terug, het Rijksbrede programma circulaire economie, maar niet zo mooi als nu de WGBC.

(Bron: World Green Building Council)

Met 9 doelen voor groene gebouwen is deze blog niet echt kort. Het helpt om eens vanuit een ander perspectief te kijken.

Good health and well-being

Zo'n thema gaat in eerste instantie over de gezondheidszorg. Maar we weten allemaal wel dat voorkomen beter is dan genezen. We verblijven zo'n 80% van onze tijd in gebouwen. Deze hebben dus veel invloed op onze gezondheid.

Bijdragen aan gezonde en productieve werknemers zou ook een hoge prioriteit bij werkgevers moeten hebben. En dus hoog op de agenda bij facilitymanagers, corporate real estate managers en vastgoedmanagers: zij hebben invloed op gebouwen en de plekken waarop de werknemers hun werk doen.

Positief is dat er op de lijst voor een WELL-certificaat in Nederland 10 projecten staan, dat de VLA goed bezig is met Programma's van Eisen rondom kantoren en het binnenmilieu door het Lenteakkoord net zo hard wordt meegenomen als energieneutraal zijn.

Affordable and clean energy

Zonnepanelen worden steeds goedkoper, beter toepasbaar en gewoon. Maar denk ook aan de warmtepompen: helaas hebben ze nog niet dezelfde prijs als een HR++-ketel, maar dan kijk je alleen naar de aanschafprijs.

In Nederland moeten we los van het aardgasnetwerk. In de plaats daarvan komt duurzame energie: wko's, zonneboilers, zonnepanelen of misschien zelfs wel wind op je bedrijventerrein. Energieneutraal betekent ook dat je zo veel energie zelf duurzaam opwekt als je nodig hebt. Maak een plan hoe je dat gaat bereiken.

Decent work and economic growth

Bij dit thema moet ik meteen aan de Bouwagenda denken. Het lobbyen voor meer bouwthema's in het Regeerakkoord heeft zijn vruchten afgeworpen. Nog nooit stond er zo veel geschreven in het regeerakkoord over de bouw.

Na de crisis is het wel weer tijd voor de bouw om te floreren. Naar mijn mening moet het wel anders. Niet op dezelfde voet verder. Bij decent work denk ik ook aan fatsoenlijk werkgeverschap, dat ervoor zorgt dat zijn mensen met plezier naar het werk gaan, dat ze het werk goed afleveren en daarvoor opgeleid zijn.

Voor de energietransitie moeten mensen wel nieuwe skills hebben. BuildUpSkills helpt professionals op MBO en HBO niveau met de nieuwe technieken. De jeugd krijgt op school steeds meer 21st Century Skills mee: we leven tenslotte steeds meer in een kennis- en netwerksamenleving. Big data worden ook ingezet om gebouwen beter te benchmarken. Hoe ga je daarmee om?

Onder economic growth kun je ook verstaan dat je geld moet kunnen verdienen aan je werk. Niet ten koste van alles, maar wel dat het positief is op je balans. Duurzaam ondernemen loont, zeg maar. En voor de vastgoedsector zien we dat ook. Heel langzaam veranderen taxaties, worden in taxatierapporten duurzaamheid meegenomen en zie je het terug in de waarde. Bedrijven die in duurzame gebouwen zitten, een duurzaam primair proces en duurzame bedrijfsvoering hebben, doen het beter dan niet duurzame. Daar wil je natuurlijk met zijn allen naar toe.

Industry, innovation and infrastructure

Innovatie kun je niet meer los zien van industrialisatie. En ook de energie-infrastructuur gaat veranderen. Zonnepanelen en ledverlichting werden door de industrialisatie snel goedkoper. Wellicht is dat ook nog te verwachten voor warmtepompen, handige isolatiepanelen en zonneboilers.

Restwarmte van de industrie kan gebruikt worden om huizen en bedrijventerreinen te verwarmen. Of gewoon binnen de industrie dat de restwarmte gebruikt wordt om het kantoor te verwarmen. Daarvoor heb je ook een andere infrastructuur voor nodig. Het aardgasnetwerk is op veel plaatsen nu zo'n 50 jaar oud: door wat voor netwerk wordt het vervangen? Toch nog gas, of wellicht een verzwaard elektriciteitsnetwerk of een lage-temperatuur-warmtenetwerk.

Innovatie is ook nog keihard nodig. Topsector Energie, Water, ICT: ze werken allemaal wel op een of andere manier aan een toekomstbestendige wereld. Overheid en bedrijfsleven werken aan vernieuwingen. De mooiste van de laatste tijd zijn de zonnepanelen met een print, die je in de gevel kunt verwerken.

Sustainable cities and communities

In de stad wonen zoveel mensen dat de focus op leefbaarheid en duurzaamheid daar echt nodig is. Gebouwen alleen verduurzamen zonder naar de omgeving te kijken, is iets van de afgelopen tijd. In de aankomende tijd dragen duurzame gebouwen bij aan het uitvoeren van regionale energiestrategieën.

Energieneutrale gebouwen, zoals we dat graag wensen in 2050, kunnen waarschijnlijk niet energieneutraal zijn op gebouwniveau, maar wel als je net iets verder kijkt. Huizen kunnen op een dergelijke manier al energieneutraal zijn, door mee te doen met de postcoderoos.

Het gaat natuurlijk niet alleen om energie, maar ook om leefbaarheid. Om de verhouding tussen wonen en werken, groen en stenen, water en wegen. Wat betekent een gebouw in zijn omgeving? Leegstand voorkomen of andere oplossingen zoeken voor lege gebouwen.

Een duurzame stad is ook bestand tegen het klimaat. Die is klimaatadaptief. Gereed voor warme zomers en de natte perioden. Regenwateropvang, meer bomen die voor verkoeling zorgen, een groen verkoelend dak en zonwering.

Responsible consumption and production

Ik moet meteen denken aan sober en spaarzaam. Koop niet wat je niet nodig hebt. Hergebruik wat kan, koop geen wegwerpproducten. Repareer wat kan. Gebruik gebruikte producten voor een andere toepassing. In Nederland zien we steeds meer projecten met een circulair karakter. Koplopers vinden het interessant. Maar circulaire gebouwen zijn natuurlijk alleen circulair als ze ook aan de ouderwetse randvoorwaarden voldoen, zoals zo veel mogelijk energiebesparing en hernieuwbaar opgewekte energie. Niet alleen of je materiaal circulair is.

Weten waar je spullen voor het gebouw vandaan komen, heeft ook met verantwoordelijkheid te maken. Verdiep je in de keurmerken. Kan het anders en beter? Kan het biobased? De Transitieagenda rondom Circulaire bouw wordt op 28 november gepresenteerd in de Bouwpoort.

Climate action

Iedere CO₂ die je niet uitstoot, heeft direct gevolgen op het CO₂-gehalte in de lucht en dus de klimaatverandering. Zelf vind ik dit de belangrijkste motivatie om met energiebesparing bezig te zijn.

Reduceer je energieverbruik.Reduceer de CO₂-uitstoot die nodig is om je gebouw te verwarmen, te koelen, te ventileren of te verlichten. De energie die je niet nodig hebt, hoef je ook niet op te wekken. Niet met fossiele energie, maar ook niet met hernieuwbare energie. Gebouwen zijn voor 40% verantwoordelijk voor de wereldwijde CO2-uitstoot. Maak je gebouw energiezuinig. Energielabel C voor kantoren is maar een eerste kleine stap.

Life on land

Om het leven op het land, de flora en fauna, te stimuleren of in ieder geval te beschermen, zou je eigenlijk helemaal geen gebouwen meer moeten bouwen. Dit leven is nodig om de hele voedselketen, denk aan de bijen, op orde te houden, mensen gelukkig te maken en ook CO₂ op te slaan. Gelukkig zien we steeds meer oplossingen in de gebouwde omgeving die de biodiversiteit stimuleren. Het is ons natuurlijk kapitaal. Weg is weg. Het natuurbeleid in Nederland blinkt niet uit in schoonheid. Bedrijven kunnen daaraan zelf vorm geven, door er gewoon over na te denken en het mee te nemen in beslissingen.

Partnerships for the goals

Iedere vorm van samenwerking die bijdraagt aan een duurzamere samenleving is mooi. Al sinds 2011 werken we met ruim 10 organisaties in het Platform Duurzame Huisvesting. Green business clubs zijn mooie voorbeelden waar uitvoering wordt gegeven aan duurzaamheid. Platform BEE (Biodiversiteit, Ecosystemen & Economie) is een initiatief van VNO-NCW en IUCN NL. De Groene Zaak treedt namens werkgevers op. Vele organisaties zijn lid van MVO Nederland. Het initiatief van de Toekomststoel werkt ook aan een soort partnership waarbij je je inbeeldt hoe de toekomst zou nadenken over de beslissingen die je vandaag neemt.

De overheid kan ook via partnerships werken aan het bereiken van de doelen. Bedrijfsleven moet dan ook meedoen. Wat mij betreft, mag iedere bedrijfstak zich melden bij de overheid. En dan niet voor een Green Deal en wat pilotprojecten, maar gewoon met concrete acties om echt bij te dragen aan de doelen van Parijs: minder CO₂-uitstoot, linksom of rechtsom. En dan helpt de overheid met monitoring, communicatie, het formuleren van de doelen en kennisoverdracht.

Auteur Selina Roskam heeft deze blog eerder gepubliceerd op LinkedIn, onder de naam 'Punten op de horizon: sustainable development goals for green buildings'.