Walter Landsaat, directeur van Dutch Housing Company, heeft met zijn organisatie het doel gesteld om als eerste meer dan duizend energieneutrale woningen per jaar te ontwikkelen en te bouwen. Om die doelstelling te halen is een vernieuwend bouwproces noodzakelijk, want, zo vindt Landsaat: “Om een woning in deze tijden te verkopen is het zaak om conceptueel en vraaggericht te werken.”

“De markt heeft inmiddels expliciet laten zien dat de klant de hoofdrol heeft en niet de bouwer, architect, ontwikkelaar of gemeente. Vraaggericht ontwikkelen is een minimum vereiste”, vertelt Landsaat. “Daarnaast heeft de crisis eveneens laten zien dat de prijs zeer bepalend is voor het welslagen van een project. Duurzaamheid kan niet aangeboden worden met een meerprijs, maar juist als onderscheidende kwaliteit tegen dezelfde prijs als de concurrentie. Of beter nog: met een lagere prijs.” 

Zijn organisatie is volgens hem dan ook onderscheidend als het gaat om het betaalbaar maken van duurzame woningen. De weg hiernaartoe was een zoektocht. “Om dit te kunnen realiseren zijn wij op zoek gegaan naar innovatieve bouwconcepten. Zoals astronaut en hoogleraar Wubbo Ockels mooi verwoordde: ‘Duurzaamheid betekent niet minder, het moet juist anders.’ Verhoog daarom de kwaliteit van duurzaamheid met innovatie en verlaag tegelijkertijd de kosten.”

Niet duurder, wel beter 

Hier komt conceptueel bouwen en prefab bouwen in beeld. Hoewel prefab geen doel op zich is, weet Landsaat zeker dat hiermee een belangrijke kwaliteitsslag en kostenverlaging te behalen is: tweeledige winst! “In een geconditioneerde omgeving kun je de kleinste details zorgvuldig uitvoeren, wat de kwaliteit ten goede komt. Een modulaire opbouw van de woning in elementen, volledig geprefabriceerd in de fabriek creëert vervolgens op de bouwlocatie een assemblagesnelheid van één woning per dag. Hiermee wordt de totale bouwtijd aanzienlijk verminderd en daarmee ook de totale bouwkosten. Bijkomend voordeel is dat deze bouwwijze beduidend minder overlast oplevert voor de bestaande omgeving.”

Deze ervaringen zijn rechtstreeks te koppelen aan een recent project in de Gemeente Den Haag, waarbij Dutch Housing Company vrijstaande energieneutrale villa’s ontwikkelde. De woningen werden in elementen in de fabriek geprefabriceerd en met een assemblagesnelheid van één woning per dag op de locatie geassembleerd. De bouwtijd op locatie was daarom kort: vier maanden. “Op de locatie waar we de duurzame villa’s hebben ontwikkeld en gerealiseerd was door de gemeente Den Haag energieneutraliteit als eis voor de locatie opgelegd. Hiermee creëert zij een level-playing field waarmee je je op een
positieve manier op duurzaamheid kunt onderscheiden.” 

Persoonlijke droomwoning maken

“Maar uiteindelijk gaat het niet om de techniek of het concept, het gaat erom dat je in de basis tegemoet komt aan de wensen van de klant. Voor de energieneutrale villa’s hadden we twee aantrekkelijke basistypes ontwikkeld om voor de locatie klanten te werven. Met de klant vervolgens om tafel kon daarna eigenlijk alles; van het basistype konden zij hun persoonlijke droomwoning maken door vorm, kleur en afwerking van gevels te wijzigen en uiteraard de indeling van de woning volledig naar eigen smaak samen te stellen. Het feit dat we midden in de crisis deze woningen in record tempo hebben verkocht geeft ons hierin veel zelfvertrouwen.”

Landsaat ziet in bouwconcepten door middel van prefabricage dan ook de toekomst. “Niet iedere keer het wiel uitvinden, maar een slimme keuze tussen wat mogelijk is in de fabriek en wat er op de locatie gerealiseerd kan worden. Wederom: eerst met de klant als uitgangspunt. Wil deze bij wijze van spreken een Mercedes of een Volkswagen? Daar kies je het concept op uit. Vervolgens moet de klant de vrijheid hebben om de afwerking, net als in de automotive industrie, naar eigen wens vorm te geven.”  

Functionaliteit belangrijker dan theorie

Het enthousiasme om duurzaamheid aan te jagen is slechts gedeeltelijk te proeven bij de overheid, vindt Landsaat. “De ambities worden hoger gelegd door per 1 januari aanstaande de EPC-eis te verscherpen. Dit is overigens een eis die wij met onze huidige concepten voor een betaalbare prijs realiseren. Het zou nog mooier zijn als de EPC-berekening vanuit het Bouwbesluit meer open zou staan voor innovatie. Nu vormt zij nog vaak een rem, omdat nieuwe technieken onvoldoende worden gewaardeerd.” 

Zonde, vindt Landsaat, want dit jaagt de bouw onnodig op kosten. De oplossing? “Het zou meer om de functionaliteit moeten gaan dan om een theoretische normering; zorg dat de woning een neutrale energierekening heeft in plaats van een theoretische EPC-eis. Dat is een taal die de klant ook goed begrijpt!”

Dit artikel is verschenen in Duurzaam Gebouwd Magazine #28. Hierin is in 4 foto's ook te zien hoe een woning in 1 dag wordt geassembleerd. Nieuwsgierig? Kijk dan op DuurzaamGebouwd.nl/Duurzaam-Gebouwd-Magazine.