Het snijvlak van financiën, energie en flexibel gebruik van energie op piek- en daluren: daarover ging mijn afstudeeronderzoek aan TU Eindhoven vorig jaar. Tijdens mijn onderzoek kwam ik erachter dat energie ‘zo lekker beargumenteert’ omdat je het relatief eenvoudig terug kan rekenen naar harde euro’s. Best grappig. Eigenlijk heeft niemand een gevoel wat 15 kWh doet, terwijl iedereen weet dat je voor dezelfde € 2,50 wel een biertje kan halen.

Een prachtig principe dus, alles terugrekenen naar geld. Op deze manier kun je altijd een ‘terugverdientijd’ berekenen. En zeg nou eerlijk, wie valt er nou niet voor een terugverdientijd van minder dan zeven jaar. Tijdens mijn afstuderen kwam ik via Alba Concepts meer en meer in aanraking met de circulaire economie. Ik dacht altijd: ‘’Wat is het toch ingewikkeld, dat niemand een euro hangt aan het thema circulariteit.’’ Inmiddels weet ook ik dat het niet zo eenvoudig is.

Circulariteit meetbaar

In de sector kennen wij wel de zogenaamde milieukosten. Wij koppelen hiermee een fictieve euro aan de milieulast van een product, maar deze milieukosten raken je eigen portemonnee niet écht. Kan dit niet anders? Als wij inzoomen op het thema circulaire economie, dan zien wij dat circulariteit al steeds beter meetbaar is. Tools als Madaster en de Building Circularity Index (BCI) geven inzicht in de graad van circulariteit. Een hele goede ontwikkeling! Maar vanwaar de term circulaire ECONOMIE, als wij het alleen maar blijven hebben over het sluiten van de kringlopen en hergebruik van producten en materialen?

Ik ben van mening dat als wij circulariteit zien als iets wat duurder of exclusiever is, dat we de massa van de bebouwde omgeving niet mee krijgen. Wat als wij laten zien dat circulaire gebouwen ook economisch aantrekkelijker zijn. Zou het dan wel lukken? Voor mij is een circulaire economie een systeem waarbij je na het toevoegen van waarde (grondstoffen), een deel van die waarde weer kan oogsten na een bepaalde gebruiksperiode. Of misschien nog wel beter, dat er waarde wordt toegevoegd gedurende de levensduur.

Kies voor waarde

Dit betekent dus dat we afscheid moeten nemen van de ‘Action-economie’ en moeten groeien naar een horloge-economie. Ik zal het toelichten. Het verschil is dat alles wat ik bij de Action koop binnen één jaar in de prullenbak belandt. Ik moet zelfs betalen voor het afvoeren van dit ‘afval’. Dit staat haaks op het geld dat ik investeer in een mooi en kwalitatief horloge. Dit gaat niet verloren. Dit horloge koester je. Het wordt zelfs doorgegeven aan je kinderen, die het weer doorgeven aan jouw kleinkinderen. Emotioneel gezien, heeft het erfstuk zelfs meerwaarde gecreëerd ten opzichte van de eerste drager. En mocht je er dan toch van af willen, dan verkoop je het tegen nagenoeg dezelfde waarde. Mijn vraag aan jou is dus: ‘’Ga je voor een mooi horloge of voor Action prullaria?’’

Wanneer wij deze gedachte vertalen naar de bouw- en vastgoedsector betekent dit naar mijn idee dat je voor het eerste moet gaan. Die stap loont! Kijk naar de grachtenpanden, deze staan (en blijven) al eeuwen. Ook wordt wonen in industrieel erfgoed als hipper ervaren dan in nieuwbouw. De woningen uit de jaren 70 ervaren wij meer en meer als prullaria. Ik begrijp ook wel dat er meer betaalbare woningen komen en niet ieder vastgoedobject een icoon kan zijn. Maar zorg op zijn minst dat vastgoed zijn waarde blijft houden gedurende lange tijd. Dit betekent dat er zo ontwikkeld moet worden dat de prullaria nog door te verkopen zijn op bijvoorbeeld een van de vele ‘rommelmarkten voor een tweede leven’. Dus ontwerp een gebouw zo, dat wanneer het niet meer wordt gezien als iets waardevols, de demontage geld oplevert in plaats van dat sloop je geld gaat kosten. Dus weet waar de waarde in een gebouw zit en hoe deze zich kan ontwikkelen!

Waarde vastleggen

Wat is die € 2,50 waarvoor je nu 15 kWh hebt waard? En wat is dit over 30 jaar waard? Maak jij € 5,- van € 2,50 door je vastgoed verantwoord te ontwikkelen? Of vernietig je het kapitaal en belandt jouw gebouw over 30 jaar bij mijn Action prullaria op de vuilnishoop en betaal je er ook nog geld voor om het af te laten voeren? In opdracht van Madaster ontwikkelen wij een financiële module die deze waarde vast moet gaan leggen. Niet eenvoudig, daarom daag ik je uit. Weet jij hoe je een mooi horloge maakt? Of zie jij toch waarde in Action prullaria? Laat het mij weten zodat we samen kunnen komen tot echte circulaire verdienmodellen!  

Stijn van Enckevort / stijn@albaconcepts.nl