Gemeenten moeten binnen dertig jaar het maatschappelijk vastgoed verduurzamen. Alle gebouwen moeten energieneutraal zijn in 2050, zonder dat ze nog schadelijke broeikasgassen uitstoten. Afgelopen jaar verscheen een nieuw handvat voor die enorme opgave: de Sectorale Routekaart Gemeentelijk Maatschappelijk Vastgoed. Waarom zou je daar nú al mee aan de slag willen en wat levert het je op?

De Sectorale Routekaart Gemeentelijk Vastgoed vormt het antwoord op een grote uitdaging, namelijk het realiseren van een duurzame transitie naar energieneutraal vastgoed”, weet Duurzaam Gebouwd-expert en CFP-directeur Bram Adema (foto rechts). “De kaart zorgt ervoor dat jouw gemeente een tijdspad opzet voor je portefeuille en een realistische planning bedenkt om je vastgoed energieneutraal en gasloos te maken.”

De tool neemt gemeenten bij de hand, zodat ze meteen kunnen starten met verduurzamen. “Voor veel gemeenten is het nog onduidelijk welke maatregelen ze kunnen nemen om het vastgoed toekomstbestendig te maken, dus de waarde van de routekaart is groot.”

Lang wachten is in sommige gevallen niet eens een optie. Zo is er vanuit de Wet Milieubeheer namelijk de verplichting om aan de gang te gaan met ‘erkende maatregelen’ die een terugverdientijd van minder dan vijf jaar hebben en hierover te rapporteren. Uitstellen is dus ongewenst, zeker gezien het feit dat investeringen oplopen naarmate maatregelen dichterbij zijn.
“Je doet er goed aan om er nu tijd in te steken, voordat je straks achter de feiten aanloopt. Dan zijn je investeringen namelijk veel hoger, terwijl die nu relatief klein kunnen zijn. Je weet door het invullen van de routekaart wat je de komende jaren kunt doen aan je vastgoed en daarmee is het goed bestede tijd.”

Doelstellingen om zoveel mogelijk CO₂-neutraal te worden en van het gas af te gaan zijn lucratief. “Want hiermee zorg je ervoor dat je op een natuurlijk moment - bijvoorbeeld een renovatie - je vastgoed integraal onder handen neemt en toekomstbestendigheid garandeert.”

Half uur per gebouw

Een veronderstelling is nog vaak dat het proces een enorme tijdsinvestering vergt. Dat blijkt mee te vallen. Het proces om een gebouw in kaart te brengen neemt soms maar een half uur in beslag, mits je de juiste verbindingen legt en digitale gereedschappen gebruikt.
“Daarvoor hebben wij tools ontwikkeld, die ervoor zorgen dat iedereen kan verduurzamen. Ze zorgen ervoor dat het eigenlijk kinderlijk eenvoudig wordt om informatie bij elkaar te krijgen. Deze tools besparen je een hoop tijd en geld. Dat moet facility managers en vastgoedeigenaren goed in de oren klinken, want de moeite die het kost om te achterhalen ‘wat je in huis hebt’, is een veelgehoorde frustratie. De informatie is vaak wel beschikbaar, maar achterhalen en op papier zetten vormt een drempel.”

Die belemmering hoeft er dus niet te zijn. “Wij willen het eenvoudig maken om aan de slag te gaan. Je zet postcodes en huisnummers in de tool, die vervolgens uit het Kadaster en het Energielabelregister de eerste informatie haalt. Met behulp van big data en algoritmes krijg je vervolgens informatie over je labels en het aantal vierkante meters dat je kunt verduurzamen en welke manieren daar dan voor zijn.”

Per gebouw wordt een businesscase opgesteld, waardoor snel duidelijk wordt welk vastgoed prioriteit mag hebben. Ook wordt het hiermee duidelijker welke maatregelen interessant zijn om door te voeren. “Dat past precies bij onze overtuiging dat iedereen in staat moet zijn om te verduurzamen.”

Naar een duurzaam meerjarenonderhoudsplan

Als de businesscase per vastgoedobject helder is, is het mogelijk om maatregelen aan te geven die je wilt doorvoeren. Dat kan een vervanging van installaties zijn, het energetisch verbeteren van de gevel of het toepassen van duurzame energie.

“Tegelijkertijd kun je in de tool benoemen welke maatregelen je op dit moment nog niet wilt doorvoeren. Denk bijvoorbeeld aan monumentale panden, waarbij het lastig is om zonnepanelen op het dak te plaatsen. In één oogopslag is vervolgens te zien welke maatregelen je nog moet treffen om naar label C of A te gaan, of zelfs energieneutraal te worden. Dat geeft wellicht een nieuw perspectief om nog net het laatste zetje te geven en je vastgoedobject geen energie meer te laten verbruiken.”

Een volgende stap is het, samen met een onderhoudspartij, bekijken welke grote renovaties eraan komen en welke maatregelen je kunt combineren. Daarbij maak je slimme verbindingen tussen budget, uitvoering en technische oplossingen die bijvoorbeeld het einde van hun levensduur naderen. Daarmee wordt een meerjarenonderhoudsplan (MJOP) een duurzaam meerjarenonderhoudsplan, waarbij je bijvoorbeeld ook uitgangspunten als gezondheid meeneemt. Dit zorgt ervoor dat je weet hoe je investering in duurzaamheid rendeert.”

Hoe krachtig de tools ook zijn, vastgoedprofessionals staan er niet alleen voor bij het uitwerken en realiseren van de maatregelen aan het vastgoed. “Het uitgangspunt is dat men zelf aan de slag kan, eventueel met behulp van een ondersteunende en adviserende organisatie. Veel partijen komen er bij de uitwerking achter dat ze door onder andere budgetten te ontschotten, zelfs geld kunnen verdienen met verduurzaming en miljoenen euro’s kunnen besparen. Dat geld laten ze anders de lucht in vliegen door onder andere energieverliezen. Dan hebben we het nog niet eens gehad over hoe duurzaamheid impact kan maken op verhoging van arbeidsproductiviteit en verlaging van ziekteverzuim.”

Stappenplan: upgrade voor gemeentelijk vastgoed

In vijf eenvoudige stappen zorg je voor een duidelijk pad voor een upgrade van je gemeentelijk vastgoed. We laten je zien hoe laagdrempelig dat is.

1. Zet je portfolio in een online tool en draai een short en long list uit van vastgoed dat je onder handen wilt nemen.
   >2 minuten per gebouw
2. Werk het meerjarenonderhoudsplan uit naar een duurzaam meerjarenonderhoudsplan en combineer duurzaamheidsmaatregelen met renovatiemomenten.
   >20 minuten per gebouw
3. Leg de maatregelen langs de BREEAM- en WELL-maatlatten om maximaal impact te maken.
   >10 minuten per gebouw
4. Benader de markt met een shortlist en longlist, bevraag hen over (technische) duurzaamheid en sluit een prestatiecontract om kwaliteit te borgen en langdurige betrokkenheid te creëren.
   >Tijdsinvestering hangt af van doelstellingen en relatie met installateur
5. Monitor de voortgang met bijvoorbeeld een energiemanagementsysteem en een scorekaart.
   >1 uur per gebouw per jaar

Hoe staat het ervoor met de duurzaamheid in jouw wijk of gemeente? En welke investeringen zijn er nodig om te blijven voldoen aan de wetgeving? De Duurzame Routekaart van CFP verschaft de data die je als besluitvormer nodig hebt bij het opstellen van een routekaart richting 2030 en 2050. Zowel op landelijk en gemeentelijk niveau als op wijkniveau. Jij selecteert de regio, CFP verschaft de data.

Lees nu de uitgebreide whitepaper over dit onderwerp of check meteen de routekaart.

Tekst: Marvin van Kempen, Beeld: CFP Green Buildings