De huizenmarkt trekt weer aan. Inmiddels is de woningverkoop bijna op het peil van vóór de crisis. En met de groeiende bevolking blijft de vraag voorlopig in stand. Kunnen we daarom bouwen zoals we jaren gewend zijn? Wat mij betreft niet. We moeten nu de switch maken naar hernieuwbare materialen. Dat levert mooie en gezonde gebouwen op, zoals het Biobased House op de Innovation Expo bewijst.

Enkele jaren geleden bracht ik een bezoek aan een bouwbeurs in Utrecht. Ik kwam er in contact met een leverancier van geëxpandeerde kurkproducten waaronder kurkisolatie en gevelkurk. Bijzonder zijn de eigenschappen van dit 100 procent natuurlijke materiaal en het belang van de kurkeik op mens, milieu en (lokale) economie. Mijn ogen voor dit Portugese product gingen open.

Kurk is een mooi, natuurlijk alternatief voor gangbare producten met een fossiele oorsprong. Om te zorgen dat kurk binnen de bouwsector een plaats zal krijgen, richtte ik Pro Suber op: ‘voor de kurk’, vrij vertaald uit het Latijn. Want dat ben ik: een fan van dit hernieuwbare materiaal met prachtige toepassingen.

Isolatie- en gevelmateriaal

Eind vorig jaar werd ik gevraagd mee te bouwen aan het Biobased House. Natuurlijk, zei ik. Want ik laat maar wat graag aan collega’s zien hoe goed een ontwerp met hernieuwbare materialen kan zijn. Op het houten casco van het huis hebben we kurkplaten van 80 millimeter gezet voor de isolatie. Daarop is gevelmateriaal gefixeerd waarvan de kurk een grotere dichtheid heeft als waterkerende laag. 

Ik zeg kurk, maar eigenlijk gaat het om geëxpandeerde kurk. De productie ervan is super mooi: je verhit kurkkorrels door verbranding van biomassa. De korrels expanderen als popcorn waarbij de hars (suberine) vrijkomt, die de korrels op een natuurlijke manier bindt. Het Biobased House biedt een uniek podium om de toepassing van geëxpandeerde kurk te demonstreren. Samen met andere materialen, want kurk is natuurlijk niet de enige oplossing om een huis te bouwen dat gezond is voor mens en milieu.

Trias energetica

We spreken in de toekomst niet meer over biobased huizen, maar gewoon van huizen. Want het gebruik van hernieuwbare materialen binnen de bouwsector wordt de standaard. Daar ben ik van overtuigd. Van productie tot gebruik en hergebruik: de hele cyclus pakken we energie- en milieubewust op, te beginnen bij een ontwerp volgens de Trias Energetica.

Het Biobased House is letterlijk een klein voorbeeld van wat we in de toekomst kunnen verwachten: een spannend ontwerp met natuurlijke materialen. Op de Innovation Expo is het zien én geloven. We hebben de schaal beperkt gehouden om het huis makkelijk te kunnen verplaatsen. Tegelijkertijd geloof ik in dergelijke ‘tiny houses’. De vraag daarnaar zal toenemen omdat mensen steeds minder hechten aan veel bezit. En met de toenemende verstedelijking moeten we het misschien ook wel doen met minder ruimte.

Dat wil niet zeggen dat we het Biobased House niet kunnen opschalen. Willen we met de bouwsector verder gaan dan ‘nul-op-de-meter-woningen’, dan is het aan ons om gemeenten en corporaties te benaderen met onze ideeën om grotere woningbouw- en utiliteitsprojecten circulair op te pakken.

Vroeg of laat maken we de omslag en dat stelt ons voor de volgende uitdaging: waar halen we voldoende natuurlijke, hernieuwbare grondstoffen vandaan? Het duurt 23 tot 25 jaar voordat de kurkeik de eerste kurk oplevert. Van even groot belang is het vergroten van het toekomstige kurkaanbod en daarbij moeten we zorgen voor meer kurkeiken binnen #hetbosvandetoekomst. Vandaag zaaien om in de toekomst te voorzien, dat is mijn boodschap.

Bezoek het Biobased House

Het Biobased House is te zien op 14 april tijdens de Innovation Expo, een tweejaarlijks evenement op initiatief van de ministeries van Infrastructuur en Milieu, Economische Zaken en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Arnoud Hanenburg is eigenaar van Pro Suber.