Duurzaam bouwen gaat vaak over vooruitkijken, maar het is misschien wel interessanter om terug te blikken. Met enige regelmaat belichten we duurzame projecten. Dit keer het tweede utiliteitsgebouw in Nederland waarvoor SenterNovem een Groenverklaring heeft uitgereikt,  Rabobank Hoeksche Waard in Heinenoord.

De basis van het ontwerp wordt gevormd door een overstekend dak rustend op een grid van kolommen. Onder het dak wordt het gebouw gekarakteriseerd door twee zwevende volumes van leemstuc, waarin de verschillende kantoortuinen zich bevinden. Een derde meer gesloten volume markeert de hoofdentree en herbergt voornamelijk de voorzieningen zoals sanitair, trap en lift.

Tussen de drie volumes ontstaat op deze manier een gebouwhoog atrium. De kantoortuinen op de verschillende verdiepingen worden onderling verbonden met loopbruggen, trappen en een panoramalift. Op deze manier ontstaat een zeer open, transparant en toegankelijk gebouw voor zowel de bezoeker als de gebruiker.

Door de gekozen hoofdopzet rondom een atrium wordt maximaal ingespeeld op de gewenste functionaliteit en flexibiliteit van het programma waarbij de interne communicatie van de gebruikers over de verschillende lagen van het gebouw wordt gestimuleerd.

De hoofdopzet is de uitkomst van een integraal ontwerpproces, waarbij vanaf de eerste schets breed overleg is geweest met een constructeur, een installatie-adviseur, een dubo-adviseur en een bouwmanager. Mede door de open opzet, de duurzame klimaatbeheersing en het duurzame materiaalgebruik is dit ontwerp zeer innovatief te noemen.

Duurzaam
Het gebouw voor de Rabobank Hoeksche Waard heeft als tweede utiliteitsgebouw in Nederland de groenverklaring van SenterNovem ontvangen. Om een groenverklaring te krijgen, moet een gebouw aan acht criteria voldoen, waarvan de energiezuinigheid vaak als lastigste geldt. De Energie Prestatie Coëfficiënt van het gebouw is met 0,85 uitzonderlijk (de wettelijke norm is 1,5).

Deze lage EPC wordt ondermeer bereikt door warmteterugwinning met energie opslag (warmte/koude) in de bodem (150 m diep), de toepassing van fotovoltaïsche cellen geïntegreerd in het glas van de lichtstraat (zonne-energie) en een hoogwaardig geïsoleerde buitengevel. Het gebouw is door de klimaatbeheersing niet alleen energiezuinig, maar heeft bovenal een hoog niveau klimaatcomfort.

Door de open en transparante hoofdopzet komt er veel daglicht tot diep in het gebouw binnen, wat daarmee de behoefte aan kunstlicht bespaart. Bovendien is in het gebouw alleen duurzame verlichting toegepast die daglicht- en bewegingsafhankelijk wordt geschakeld.

In materialisatie en detaillering is ook gewerkt met veel duurzame materialen, onder andere leemstuc, duurzaam geproduceerd hout (FSC), clickbrick en gerecycled betongranulaat.

Toegepaste duurzame maatregelen
- binnen de permanente hoofdopzet is het gebouw vrij indeelbaar, zowel bouwkundig als installatietechnisch;
- gesloten klimaatsysteem met warmteterugwinning uit de ventilatielucht;
- warmte- en energieopslag in de bodem middels twee bronnen (140 meter diep) met warmtepomp voor warmteopwekking;
- hoge isolatie gevel (RC >= 4 en HR++ glas);
- fotovoltaïsche cellen geïntegreerd in het glas van de lichtkappen (zuidzijde) t.b.v. zonwering en energiewinning uit zonwarmte;
- automatisch gestuurde zonwering (buitenzijde) en lichtwering (binnenzijde);
- hoogfrequente verlichting met daglichtafhankelijke regeling en aanwezigheidsdetectie;
- alles te zamen goed voor een EPC van 0,85 dat ruim 40% lager is dan de wettelijke eis;
- afwerking van leemstuc op de binnengevels van het atrium t.b.v. een gunstig binnenklimaat (vochtregulatie en geluidsabsorbtie);
- alleen duurzaam geproduceerd hout gebruikt (FSC);
- gesloten grondbalans en sterke controle op gescheiden afvalstromen bij de bouw;
- jaarlijkse gasbesparing van zeventien huishoudens in een nieuwbouw eengezinswoning;
- jaarlijkse energiebesparing van drie huishoudens in een nieuwbouw eengezinswoning;
- energiedisplay in entreehal ter educatie van bezoekers en gebruikers van het gebouw.

Interieur
De hoofdconstructie van het gebouw is zodanig flexibel ontworpen, dat de verschillende verdiepingen vrij indeelbaar zijn. Daarmee is het gebouw makkelijk aanpasbaar en kan het inspelen op de functionele eisen en wensen van de tijd.

De begane grond van het gebouw is toegankelijk voor de bezoekende klant. Naast een negental spreekkamers zijn er ook een instructie- en overlegruimte die door middel van verplaatsbare panelenwanden om te vormen zijn tot één grote seminarruimte.

Op de verdiepingen is het concept van open kantoor-tuinen met flexplekken toegepast waarmee het totaal aantal werkplekken wordt gereduceerd en daarmee kostbare oppervlakte wordt bespaard. Per verdieping zijn afgesloten concentratieruimten en overleg-plekken als losse volumes in de ruimte geplaatst. Elke verdieping huisvest een andere afdeling. Dit onderscheid komt terug in de vormgeving van de inrichting van de kantoortuinen.

De basis van het kleurgebruik in het gebouw is neutraal, maar met een specifieke vormgeving en accenten in verschillende kleuren per verdieping krijgen de verdiepingen ieder een eigen sfeer en karakter.

Facts & Figures
Project: Nieuwbouw Adviescentrum Rabobank Hoeksche Waard
Adres: Reedijk 8, 3274 KE
Plaats: Heinenoord (Gemeente Binnenmaas)
Opdrachtgever: Rabobank Hoeksche Waard
Programma: Kantoor 4760 m² BVO (in 4 bouwlagen)

Start ontwerp: 2004
Start bouw: 2005
Oplevering: 2007

Architect: Architektenburo Roos en Ros BV BNI BNA
Interieurarchitect: Architektenburo Roos en Ros BV BNI BNA
Tuinarchitect: Architektenburo Roos en Ros BV BNI BNA

Team architect: Mart Ros (architect), Simon Hanemaaijer (architect),
Hans Roos (projectmanager), Henk Westra (1e tekenaar)

Bouwmanager: BBN Adviseurs
Installatieadviseur: DWA Installatie- en energieadvies
Dubo-adviseur: BECO Groep
Constructeur: Invecon

Hoofdaannemer: Ostadebouw
Installateur E+W: Burgers Ergon Installatietechniek
Interieurbouw: Coors Interieurbouw

Bijzonderheid: Groenverklaring SenterNovem (2e utiliteitsgebouw in Nederland) EPC = 0,85 (wettelijke norm 1,5)