SBRCURnet, kennisplatform voor de bouw, heeft als partner van het project ‘de LandschapLodge’ het Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie (NIBE), gevraagd te onderzoeken of een autarkische lodge duurzamer is dan andere alternatieven. In dit artikel leest u de uitkomst van dit onderzoek.

Bekijk de afbeelding op volledige grootte.

Auteur: Kamiel Jansen, NIBE

De LandschapLodge is als eerste concept opgezet als een autarkisch bouwconcept. Dit betekent dat het gebouw niet afhankelijk is van externe nutsvoorzieningen, zoals gas en elektriciteit waar de grootste energievraag vandaag komt. De lodge kan hierdoor gemakkelijk overal neergezet worden en de aanleg van leidingen is niet nodig. Naar alle waarschijnlijkheid wordt het concept van de LandschapLodge in de toekomst ook toegepast op plekken waar nutsvoorzieningen wel aanwezig zijn, bijvoorbeeld naast een bestaande boerderij of landhuis. Daarom wordt er overwogen om een vergelijkbaar concept aan te bieden, met hetzelfde hoge ambitieniveau wat betreft duurzaamheid, maar dan niet autarkisch.

Het NIBE is gevraagd om te berekenen wat de milieu-impact van het materiaalgebruik is van de twee verschillende opties. Om de vergelijking in breder perspectief te plaatsen zijn de twee lodges ook vergeleken met twee standaard concepten van lodges, één op basis van aardgas en één op basis van een elektrische warmtepomp.

Voor de milieu-impact is er gekeken naar de totale levenscyclus van de lodges. Hiervoor is bij de levensduur van de lodges uitgegaan van 25 jaar, waarbij de lodges gebruikt worden als logies functie. In de vergelijking is de totale milieu-impact van de lodges bepaald, hierbij zijn de volgende onderdelen meegenomen:

• De milieu-impact van de materialen op basis van de levenscyclusanalyse (LCA)[1] methode. Hierbij wordt de milieu-impact van 11 milieu-effecten in kaart gebracht over de gehele levensperiode van een materiaal. Van de winning van de grondstoffen, de productie, tot einde levensfase, incl. al het tussenliggende transport;
• Het energieverbruik tijdens de gebruiksfase[2] zoals ruimte- en tapwaterverwarming, verlichting, installaties, etc.;
• Het waterverbruik[3] van onder meer keuken, toilet en badkamer.

De 4 type lodges

Autarkische lodge

De autarkische lodge wekt zijn eigen energie op en zorgt ervoor dat deze lokaal wordt opgeslagen, door middel van accu’s. Met uitzondering van een drinkwaterbron is de lodge dus niet aangesloten op het netwerk. Door de aanwezigheid van een helofytenfilter is ook de aansluiting op het riool niet nodig.

De installaties:

• 19,2 m2 kristallijn silicium PV-panelen (12 panelen)
• 9 accu’s van 66 kg per stuk (in totaal 594 kg) met een technische levensduur van 12 jaar.
• Led-verlichting
• Pelletkachel
• Warmtepomp boiler op ventilatielucht
• Helofytenfilter

Duurzame lodge (Autarkische lodge zonder de accu’s)

Ook deze lodge wekt zijn eigen energie op, maar dan zonder de accu’s en zonder helofytenfilter. Deze lodge moet dus wel worden aangesloten op het netwerk en de riolering, maar neemt zo weinig grijze stroom af dat deze wegvalt tegen het energieverbruik voor verwarming (pelletkachel). Dankzij de hoeveelheid PV-panelen is het verbruik voor deze lodge Nul-op-de-Meter.

Standaard lodge (HR-ketel)

In deze lodge zitten geen duurzame installaties waardoor zowel een aansluiting op een electriciteits-, water- en rioolnetwerk als op een gasnetwerk/gastank noodzakelijk is.

All electric lodge

Bij dit concept draaien al de installaties op elektriciteit (warmtepomp, CO₂-gestuurde ventilatie), naast het elektriciteitsnetwerk moet deze lodge ook op het waternetwerk en de riolering worden aangesloten.

De milieutechnische prijs van een autarkische oplossing

Over de gehele levenscyclus scoort de duurzame lodge op milieugebied verreweg het best. Dit komt doordat het energieverbruik tijdens de gebruiksfase netto 0 is en er gestookt wordt op een houtpelletkachel. De autarkische variant scoort milieutechnisch het slechts, dit komt voornamelijk door de accu’s die nodig zijn om de opgewekte energie op te slaan. De accu’s hebben een grote milieu-impact en een relatief korte levensduur van 12 jaar[4].

Bekijk de afbeelding op volledige grootte