Flexibiliteit en duurzaamheid noodzakelijk voor onderwijsvastgoed

timer4 min
Flexibiliteit en duurzaamheid noodzakelijk voor onderwijsvastgoed

Nederland kan niet zonder goed geschoolde vakkrachten. Het middelbaar beroepsonderwijs zorgt voor de aansluiting van het arbeidspotentieel op de behoeften in de maatschappij. Op welke manier draagt toekomstbestendig vastgoed bij aan de doelstelling om praktisch opgeleide professionals klaar te stomen om aan de slag te gaan?

HEVO laat je in dit artikel vijf cruciale verbanden zien tussen veranderingen in het beroepsonderwijs en de manier waarop onderwijsinstellingen faciliteiten beheren en organiseren.

1. Krimp of groei van de studentenpopulatie

Een belangrijke ontwikkeling in het mbo is de verwachte algemene gestage krimp met soms tijdelijke lokale groei van het aantal studenten. Dit heeft directe consequenties voor de huisvesting. In alle gevallen is er behoefte aan toekomstbestendige gebouwen. In een positief scenario waarin de studentenaantallen nog stabiliseren en wellicht op lokaal niveau hier en daar een opleving laten zien, wordt toekomstbestendigheid gezocht in kwalitatieve verbeteringen: efficiënter gebruik van vloeroppervlak, hybride onderwijsruimten en een modulaire aanpak.

In het negatieve scenario van krimp kan een overschot aan ruimte leiden tot onbetaalbare exploitatiekosten. Flexibiliteit in vastgoed en samenwerking met het bedrijfsleven kunnen hier oplossingen bieden, zoals het delen van ruimten met externe partijen of het inzetten van modulaire bouwvormen.

2. Flexibel en adaptief onderwijs

Maatschappelijke ontwikkelingen als individualisering, vergrijzing en het functioneren in een steeds complexere maatschappij vragen om flexibel en adaptief onderwijs. Dit betekent dat studenten (met name in het derde en vierde jaar van hun studie) invloed hebben op hun curriculum en er persoonlijk maatwerk ontstaat. Dit onderwijs vraagt vervolgens om flexibele huisvesting en een andere mix aan ruimten en voorzieningen. Ook digitalisering en de behoefte aan gepersonaliseerde leerpaden betekenen dat studenten in de toekomst hun eigen tempo, niveau en volgorde bepalen.

Dit leidt tot veranderingen in de huisvesting, zoals een verminderd belang van traditionele klaslokalen en een toename van multifunctionele ruimten. Denk aan hybride werkplekken en ontmoetingsruimten voor studenten, docenten en externe partners. Waar meer variatie aan ruimtesoorten vraagt om meer vloeroppervlak, leidt het teruglopen van de studentenaantallen juist tot een lagere bekostiging en het noodzakelijk terugdringen van de huisvestingslasten. De druk op het vloeroppervlak blijft hierdoor groot. Een betere benutting en spreiding van het gebruik over de week is hierbij noodzakelijk. Ook het vergroten van het online aanbod van lessen (kanttekening: alleen voor theorieonderwijs) kan de fysieke druk op de huisvesting verlagen.

3. Leven Lang Ontwikkelen (LLO)

Leven Lang Ontwikkelen brengt unieke huisvestingsuitdagingen met zich mee. LLO is commercieel onderwijs, de LLO-studenten vragen daarbij om kwalitatief hoogwaardige en flexibele leeromgevingen. De combinatie van traditioneel onderwijs en blended learning biedt kansen om faciliteiten efficiënter in te zetten; doordat de LLO-studenten altijd en overal online modules kunnen volgen, wordt de druk op de fysieke leeromgeving verlaagd.

Daarnaast kunnen modulair onderwijs en Summer Schools in de zomerperiodes bijdragen aan het bieden van een ‘volwassener’ leeromgeving die aantrekkelijk is voor de LLO-doelgroep, zonder extra druk te leggen op het reguliere fysieke onderwijs op de betreffende locatie. Wel zijn er beperkingen in de personele capaciteit: die is naast de reguliere roosters niet altijd ook nog beschikbaar op die momenten in de avonduren of vakantieperiodes om onderwijs aan LLO-cursisten te verzorgen. En LLO legt wel extra druk op de personele capaciteit voor beheer en exploitatie van de huisvesting buiten de reguliere onderwijstijden.

4. Duurzaamheid

Duurzaamheid is een terugkerend thema en vormt een cruciale pijler in de huisvestingsstrategieën. Het verduurzamen van gebouwen en faciliteiten is niet alleen noodzakelijk vanwege wet- en regelgeving, zoals de Klimaatwet, maar biedt ook kansen voor kostenbesparing. Efficiënt gebruik van ruimte, modulaire bouw en vermindering van het vloeroppervlak dragen bij aan het terugdringen van de CO2-footprint. Bovendien kan het verduurzamen van bestaande panden helpen om zowel het reguliere als commerciële onderwijs aantrekkelijker te maken.

5. Sociale cohesie en de campusomgeving

De campus als ontmoetingsplek wordt steeds belangrijker. Vooral in regio’s met krimp kan een samenwerking tussen onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven op een gezamenlijke campus helpen om studenten aan te trekken en vast te houden. Dergelijke ‘regiocampussen’ kunnen een breed scala aan faciliteiten bieden, variërend van sport tot cultuur, wat bijdraagt aan een aantrekkelijk sociaal netwerk voor studenten. Dit versterkt de positie van de regio als aantrekkelijke opleidingslocatie en bevordert de sociale cohesie.

Verder speelt huisvesting in de sociale ontwikkeling van studenten een belangrijke rol. Huisvesting moet goede plekken voor ontmoeting bieden: waar studenten elkaar treffen, samenwerken, professioneel leren omgaan met elkaar, conflicten leren oplossen en vriendschappen aangaan. Juist in coronatijd hebben we deze zaken gemist en gezien hoe belangrijk de school en de vormgeving van de huisvesting is voor deze dynamiek.

Conclusie

Huisvesting en de hierboven genoemde ontwikkelingen zijn sterk verweven met elkaar. Bij de ontwikkeling van onderwijshuisvesting, in het bijzonder voor het praktijkonderwijs, zijn flexibiliteit, duurzaamheid en aanpassingsvermogen noodzakelijk om de veranderingen in het onderwijs een goede plek te bieden. Door slimme investeringen, samenwerkingen en een modulaire aanpak kunnen onderwijsinstellingen in het mbo inspelen op de dynamiek van de studentenpopulatie en tegelijkertijd hun toekomstbestendigheid en instroom waarborgen. Passende huisvesting verzorgt hiervoor een solide basis.

Meer kennis over verduurzaming van scholen en toekomstbestendigheid van onderwijsvastgoed lees je in het nieuwste e-zine van Duurzaam Gebouwd, met het onderwerp Duurzame Scholen. Je leest het e-zine binnenkort in onze kennisbank Magazines.

Zoek verder binnen deze onderwerpen

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c225
Morgen is het zover: de Klimaattop GO 2024!

Morgen is het zover: de Klimaattop GO 2024!

Over één dag is het zover: de Klimaattop Gebouwde Omgeving 2024. Als voorbereiding op de tweedaagse conferentie bracht Duurzaam Gebouwd het rapport ...

Lees verder

c21 c225
Van netcongestie naar energiezekerheid

Van netcongestie naar energiezekerheid

Het webinar ‘Van netcongestie naar energiezekerheid’ op dinsdag 26 november om 11 uur leert je alles over de kansen die de energietransitie biedt, mits ...

Lees verder

c21 c225
Het wonder van Tholen: blauwdruk voor oplossing netcongestie

Het wonder van Tholen: blauwdruk voor oplossing ...

Op het Zeeuwse Tholen is op maandag 10 juni onder grote belangstelling de eerste energy hub (e-hub) in Nederland in gebruik genomen. In deze e-hub kunnen bedrijven ...

Lees verder

c21 c225
Maximale integrale duurzaamheidsambitie op Klimaattop GO 2024

Maximale integrale duurzaamheidsambitie op Klimaattop ...

De waarde van kennisdeling wordt nog wel eens onderschat, zeker als we kijken naar het invullen van de Klimaatdoelstellingen. Door te innoveren, pionieren en lef ...

Lees verder

c21 c185 c225 c237 c243
Ultieme duurzaamheid is beter benutten wat we nu al hebben 

Ultieme duurzaamheid is beter benutten wat we ...

Ze is al bijna een decennium Duurzaam Gebouwd-expert, deelt kennis tijdens rondetafelgesprekken én is een veelgevraagd spreker voor het podium. Ook laat ...

Lees verder

c21 c41 c225
Urgent rapport over knelpunten en kansen verduurzaming gebouwde omgeving

Urgent rapport over knelpunten en kansen verduurzaming ...

In aanloop naar de Klimaattop Gebouwde Omgeving 2024 lanceert platform Duurzaam Gebouwd maandag 4 november het rapport Op weg naar CO2-neutraal. Het rapport benadrukt ...

Lees verder

c21 c225 c237 c265
Volgende mijlpaal Net Zero: verplichte toepassing CO2-arm beton

Volgende mijlpaal Net Zero: verplichte toepassing ...

Lizzy Butink heeft als manager Duurzaamheid binnen Dura Vermeer Divisie Bouw en Vastgoed BV de afgelopen tijd flink geknokt om de Net Zero-strategie hoog op ...

Lees verder

c21 c225
Dertig jaar duurzaamheid met Paul van Bergen

Dertig jaar duurzaamheid met Paul van Bergen

Om hem Mr. Duurzaamheid te noemen, gaat wellicht net een stapje te ver, maar al ver voordat duurzaamheid een begrip was, was dit voor Paul van Bergen, directeur ...

Lees verder

c21 c225 c243 c265
Kijkje in de keuken bij verduurzaming industrie

Kijkje in de keuken bij verduurzaming industrie

Met de klimaatdoelstellingen en forse ambities voor verduurzaming van ons kikkerlandje in het achterhoofd, is kennisdeling onontbeerlijk. Dat houdt niet op bij ...

Lees verder

c21 c225
Seawood Materials winnaar Ruud van Berkel Award '24 

Seawood Materials winnaar Ruud van Berkel Award ...

Tijdens de Dutch Design Week in Eindhoven deze week is de tweede Ruud van Berkel Award uitgereikt. De winnaar van dit jaar is SeaWood Materials: een 100 procent ...

Lees verder

c21 c225 c237
Zo zorg je voor maximale waarde in beheer- en onderhoudstrajecten

Zo zorg je voor maximale waarde in beheer- en ...

Wat zijn beweegredenen voor bedrijven om hun gebouwen duurzamer, meer circulair en gezond te maken? En hoe zorg je dat je maximale waarde levert in beheer- en onderhoudstrajecten? ...

Lees verder

c21 c225
Aantal ondertekenaars Toekomstbestendig Bouwen groeit door

Aantal ondertekenaars Toekomstbestendig Bouwen ...

Het aantal organisaties dat zich aansluit bij het platform Toekomstbestendig Bouwen blijft groeien. Het convenant werd tijdens het congres Toekomstbestendig Bouwen ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up