In drie fases werd het oude schoolgebouw van het Marianum College in Groenlo aangepakt. Bij de renovatie met uitbreiding had de opdrachtgever twee speerpunten: het gebouw geschikt maken voor hedendaags onderwijs en de school verduurzamen.

In een vroeg stadium werd een testlokaal uitgerust met Renson raamventilatieroosters met voorverwarming/- koeling en doekzonwering voor verbetering van het binnenklimaat. De positieve resultaten die deze test opleverde, zorgden voor een ‘go’ om ook de rest van het schoolgebouw op dezelfde manier aan te pakken.

Scholengemeenschap Marianum in Groenlo startte in de tweede helft van 2015 met haar grote ‘vernieuwbouw’ naar ontwerp van Te Kiefte Architecten. Het oudste deel van het gebouw stamt uit 1959 en heeft in de loop der jaren slechts kleine aanpassingen ondergaan. In 1997 is het gebouw uitgebreid met een vleugel. Bij de meest recente verbouwing werd het schoolgebouw deels  gerenoveerd, deels gesloopt en voorzien van een nieuwe uitbreiding. Volgens het architectenbureau was de bouwkundige staat niet eens heel slecht, alleen voldeed het gebouw niet aan de hedendaagse onderwijsmethoden en standaarden voor bijvoorbeeld Frisse Scholen.

Om daaraan tegemoet te komen, ontwierp het installatietechnisch adviesbureau Dijkoraad, onder leiding van Arjen Velthuis, in het voortraject een specifiek klimaatsysteem voor de school. Dat werd zo ontworpen dat het tegelijk ook voldeed aan het ‘Programma van Eisen’ dat de school vooropstelde. Belangrijke aandachtspunten bij de verbouwing waren namelijk naast ruimere lokalen vooral een gezonder binnenklimaat. In de voormalige lokalen werden te hoge CO₂-gehaltes gemeten.

Goede ventilatie is belangrijk, maar binnen de Nederlandse regelgeving blijkt het steeds moeilijker om natuurlijke ventilatie in de scholen toe te passen. Bij de verbouwing van scholengemeenschap Marianum werd een innovatieve oplossing toegepast: het Renson Healthy School Concept, een totaaloplossing voor een gezond binnenklimaat gebaseerd op een combinatie van continue en gecontroleerde basisventilatie én buitenzonwering voor de glasgevels. De toepassing bij het Marianum is voor Renson een eerste proefproject in een Nederlandse school wat betreft natuurlijke luchttoevoer met voorverwarming/-koeling.

Zelfs met de doekzonwering naar beneden blijft het zicht naar buiten behouden

Geïntegreerd systeem

De basisventilatie wordt verzorgd door natuurlijke toevoer van verse lucht via zelfregelende roosters boven de ramen. Dit is gecombineerd met CO₂- en temperatuur-gestuurde mechanische afvoer van vervuilde lucht via de centrale ventilatie-unit. Doordat het systeem reageert op het gemeten CO₂-gehalte en ruimtetemperatuur, wordt er nooit meer geventileerd dan strikt noodzakelijk is. Het systeem verspilt dus ook geen energie. De natuurlijke ventilatie vraagt volgens Renson een minimum aan onderhoud.

Door het ontbreken van een uitgebreid luchtkanalennet komen geen hoog oplopende kosten voor onderhoud en het vervangen van filters om de hoek: een economisch interessant punt voor een school. Een bijkomend voordeel is dat de Fixvent ventilatieroosters, waarin ook de doekzonwering vervat zit, mooi geïntegreerd zijn in de ramen. Hier werden die op het RT 72 Reflex raamprofiel van Kawneer gemonteerd. De profielen van dit systeem zijn thermisch onderbroken en uitgevoerd met een speciale, gepatenteerde coating die zorgt voor een verbeterde isolatie. Het esthetische profiel heeft een diepte van slechts 72 mm. Dankzij de slanke raamstijlen kan men zo optimaal profiteren van het binnenvallende daglicht, wat bijdraagt aan een gezonde leef- en leeromgeving.

Bijzonder is het modulaire ontwerp van het RT 72 Reflexsysteem van Kawneer. Het Fixvent ventilatierooster sluit hier naadloos op aan, waardoor een optimale lucht- en waterdichtheid ontstaat. Samen met het raam wordt die Fixvent namelijk als één systeem tegen het stelkozijn gemonteerd. Na afstemming tussen Renson en kozijnbouwer Gevel Design Beek BV werd speciaal voor dit project een mock-up gemaakt van een Fixvent raamventilatie/doekkast, die aan drie zijden voorzien was van een doorlopende verdikte aanslag (gelijk aan het profiel met verborgen waterafvoer) en een doorlopende rubberopname.

Hierdoor konden de Renson Fixvent en de pui als één geheel gemonteerd worden. Een pilot voor de Nederlandse markt, aangezien de meeste puien ingebouwd worden met een standaard hoeklijn als aanslag over het stelkozijn. Bij het Marianum werd die Fixvent bovendien gecombineerd met Thermotune voorverwarmingselementen. Die laatste zorgen ervoor dat de toegevoerde lucht voorverwarmd wordt in ruimtes waar behoefte is aan grote toevoerdebieten en waar toch hoge comforteisen worden gesteld. De temperatuur van de binnenkomende lucht kan steeds op minimaal 16 graden celcius worden gehouden. Tijdens warme zomerdagen wordt de binnenkomende lucht dan weer (beperkt) gekoeld.

Thermotune elementen verwarmen de verse buitenlucht voor.

Doeltreffende ingreep

Bij wijze van test werd één klaslokaal uitgerust met Fixvent in combinatie met Thermotune. In een officieel testrapport blijkt intussen de doeltreffendheid van deze ingreep. Meer nog: de resultaten waren zelfs beter dan verwacht. Er werd dan ook beslist om alle andere klaslokalen op dezelfde manier uit te rusten, waarvoor de werken intussen volledig uitgevoerd zijn. De opdrachtgever en architect wilden daarnaast de oorspronkelijke uitstraling van het gebouw terugbrengen. De gevel uit 1959 bleef behouden en het architectenbureau bracht de aula terug aan de voorzijde van het oudste bouwdeel. De lokalen werden vergroot en gehergroepeerd om ruimte te geven aan de huidige lesmethoden en werkvormen. Ook diverse faciliteiten werden vernieuwd en opnieuw ingedeeld. De gehele verbouwing gebeurde in drie fasen. Met de derde fase,begin 2017 achter de rug, heeft het Marianum sindsdien een fris, duurzaam en flexibel schoolgebouw.

Projectteam

Opdrachtgever: Marianum scholengroep Groenlo
Architect: Te Kiefte Architecten
Ingenieurs- en adviesbureau: Dijkoraad
Projectmanagement: SBM Bouw- en vastgoedmanagers B.V.
Leverancier ventilatieroosters met Thermotune voorverwarming: Renson
Installateur technieken: Alferink Installatietechniek
Raamconstructeur: Gevel Design Beek BV
Bouwkundig aannemer: Marku Bouw
De basisventilatie wordt verzorgd door natuurlijke toevoer van Systeemleverancier: Kawneer Nederland BV

Tekst en beeld: Renson