In het Brabantse Oijen laten Viola Peulen en Jos Rademakers dit voorjaar een passiefhuis bouwen.

Waarom hebben Rademakers en Peulen voor passief bouwen gekozen? Rademakers: "Dit concept biedt voor ons, de architect en de aannemer een duidelijk houvast bij het invullen van onze ambitie een nul-energie-woning te ontwikkelen. Bezoeken aan gerealiseerde woningen in Nederland, Duitsland en België leerde ons dat het concept in de praktijk ook werkt. De goed onderbouwde kennis in het passief-huis rekenpakket PHPP 2007 én de bouwervaring bij (met name Duitse) toeleveranciers maakte het ons tenslotte ook mogelijk om het te realiseren."

Ontluisterende ervaring
De ervaring met passief bouwen in Nederland bleek ontluisterend gering, constateerde Rademakers. "Tegenover 10.000 woningen in Duitsland, 1.000 in België staan er 10 in Nederland. De meeste Duitse installateurs, kozijnenbouwers of architecten weten wat passief bouwen is of hebben al concrete producten ontwikkeld. In Nederland zijn er nu twee timmerfabrieken die de vereiste geïsoleerde kozijnen kunnen leveren."

Door zowel het houtskelet, de geïsoleerde kozijnen, 3-voudig glas, het ventilatiesysteem én de pelletkachel rechtstreeks in te kopen bij ervaren toeleveranciers uit Duitland en Oostenrijk zijn, bleek het mogelijk om de bouw binnen het budget te realiseren (rond € 450 per m³, ex BTW).

Verwarming overbodig
Het concept passief bouwen neemt de 'gratis' warmte van zon, bewoners en hun apparatuur als vertrekpunt voor de energiehuishouding van de woning. Rademakers: "Door die gratis energie zonder extra inspanning (passief) te benutten wordt een verwarming (bijna) overbodig! De jaarlijkse energiebehoefte voor ruimte­verwarming voor de woning is minder dan 15 kWh per m². Dit komt overeen met een gasverbruik van circa 350 m³ voor een woning van bijna 1.000 m³."

Het project in vier stappen

1. Het huis ligt met de tuingevel op het zuid-zuid-westen. Die gevel bestaat uit veel glas mét zonwering. Dak, noordgevel én de vloer vormen samen een isolatiedeken die het huis als het ware inwikkelen. Het zuiddak heeft een hoek van 36 graden, optimaal voor zonnepanelen.

2. Vloer, gevels en dak zijn uitgevoerd als met cellulose gevuld houtskeletbouw met een hoge isolatiewaarden met Rc–waarden tussen 7 en 8 (Brüggemann Holz&Bau, Duitsland). De vensters bestaan uit geïsoleerde kozijnen en drielaagsglas met een extra hoge zontoetredingsfactor (g-waarde 60%) van Internorm (Oostenrijk). Houtskelet, vloer, ramen en deuren vormen samen een luchtdichte schil. Het verlangt een uitgekiende detaillering en het zorgvuldig afplakken van alle naden, kieren en doorvoeren.

3. Essentieel voor passief bouwen is een optimale balansventilatie mét warmteterugwinning én bodemwisselaar. We hebben gekozen voor een muisstille installatie van Sachsenland/Paul (Duitsland). 95% tot 98% van de warmte van de uistromende lucht afgegeven aan de instromende lucht.

4. De lage warmtebehoefte van een passiefwoning maakt een centrale verwarming ten slotte overbodig. Als extra warmtebron voor koude dagen wodt er bijverwarmt met een houtpellet-kachel (Wodtke, Duitsland). Zo'n kachel is met een thermostaat regelbaar en brand op kleine "pellets" van geperst zaagsel (C0₂-neutraal). Warmwater komt van de zonneboiler. Een luchtwarmtepomp zorgt voor de naverwarming op niet zonnige dagen. Met zonnepanelen op het zuiddak priduceren ze minstens net zo veel stroom produceren als nodig voor de woning installaties én verlichting.

Facts en figures
- Volume woning 975 m³, waarvan 25% isolatieschil (237 m³)
- Warmtebehoefte woning op jaarbasis: 13.250 kWh, waarvan 8.000 wordt geleverd door zon-instraling én 2.000 door interne warmtewinsten. Resteert en geringe behoefte aan bijverwarming van 3.250 kWh per jaar.

Partners
- Architect: Henk Ariëns en Joris Hoogstede, Ariëns & Schamp Architecten, Oss.
- Aannemer: Bouwbedrijf Van der Maazen, Lith.
- Houtbouwer: Holzbau Brüggemann, Neuenkirchen (D).
- Balansventilatie: Sachsenland Innoair (met Paul warmtewisselaar), Glauchau (D).
- Kozijnen: Internorm (AU), via leverancier Holz und Form, Elmshorn (D).
- Pelletkachtel: Wodtke (D), importeur DEGIN Duurzame Energie, Achlum.
- Zonwering: Gerual Zonwering, Lithoijen.
- Zonnepanelen: Kiocera, leverancier dBCOM, Best.
- Electrische installatie: Van der Riet, Oss.
- Water- en warmteinstallatie: Oostelbos, Oss.

Foto's
Afbeelding 1: Ontwerp september 2008
Afbeelding 2: 17 februari, het plaatsen van de binnenwanden
Afbeelding 3: Achterzijde is geplaatst
Afbeelding 4: 20 maart Ramen geplaatst
Afbeelding 5: 25 maart eerste leilatten
Afbeelding 6: Ventilatiesysteem INOAIR met PAUL wisselaar

Meer informatie: www.onspassiefhuis.nl