Voor de laatste Community of Practice van 2024 waren de partners van Cirkelstad Deventer- Apeldoorn te gast op het Indië terrein in Almelo. In een prachtig getransformeerd pand worden de deelnemers meegenomen in het proces van de gebiedsontwikkeling aldaar, waar het familiebedrijf Ter Steege Bouw Vastgoed het terrein in 2001 heeft aangekocht. 

Vanaf 2015 tot nu zijn de eerste 450 huizen opgeleverd, met de ambitie om tot en met 2030 tot 600 nieuwbouwwoningen te komen. Het bedrijf realiseert zich maar al te goed dat het klimaat belangrijk is voor de volgende generatie. Onder het motto: Klimaat bewust voor volgende generaties’ werken zij dan ook hard aan het verduurzamen van het ontwikkel- en bouwbedrijf. Dat gaat niet altijd even makkelijk, maar stap voor stap wordt er zichtbaar voortgang gemaakt.

In 2020 begon Ter Steege Bouw Vastgoed met de eerste stap richting klimaatbewust ondernemen. Ze startte een samenwerking met de Vogelbescherming Nederland en Staatsbosbeheer. Per woning die het bedrijf bouwt of verduurzaamt planten ze twee bomen. Inmiddels zijn er meer dan 9000 bomen gepland. De samenwerking met de Vogelbescherming bracht de laatste jaren een betere leefomgeving voor vogels, zowel in hun eigen gebiedsontwikkelingen als in de verduurzamingsprojecten voor woningcorporaties. Ook heeft het voor veel bewustwording onder medewerkers en bewoners gezorgd.

ESG

Al snel voelde het bedrijf de urgentie om serieuzer om te gaan met het klimaat. Daarom startten ze in 2022 met het opstellen van klimaatdoelen. Anne Bolster, gebiedsontwikkelaar en kartrekker van de expertise Klimaat vertelt hierover:  “Al jaren waren we gecertificeerd op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. De ESG ( environmental, social en governance) thema’s waren hier al ingebed. Op social en governance scoorden we als familiebedrijf al goed, maar op het gebied van klimaat (environmental) kon er een tandje bij. We zetten een interne werkgroep op en lieten jonge medewerkers meedenken door een hackaton. Uiteindelijk stelden we onze klimaatdoelen vast. Het hoofddoel: 55% CO₂-reductie in 2030 met aandacht voor stikstof en klimaatadaptatie in onze gebiedsontwikkelingen. Een ander belangrijk uitgangspunt: alles wat we besparen hoeven we niet te reduceren. De doelen hebben we omgezet naar praktische doelen per jaar op het gebied van energie, grondstoffen, water, biodiversiteit en transport. Zo realiseren we in elke gebiedsontwikkeling minimaal 30 procent groen, draaien we pilotprojecten met biobased woningen en woningen met grijswatersystemen.  Als ontwikkelende bouwer geloven we namelijk in de kracht van: gewoon doen en aan de slag gaan. Zo leer je het meest en kom je verder!

Meer kunnen

“Als ontwikkelende bouwer hebben we de kans om zowel voor onze gebieden als in onze woningbouw duurzame keuzes te maken”, vertelt Anne “Voor grondstoffen zijn we begonnen bij onze conceptwoning. Het afgelopen jaar hebben we gekeken naar hoe we de CO₂-uitstoot van onze woningen kunnen terugdringen. Het gaat om materialen, zoals beton, isolatie en kalkzandsteen, vervangen door hernieuwbare materialen. Nu draaien we de eerste pilots. In Staphorst zijn we gestart met het bouwen van 5 woningen voor de Woningcorporatie Vechthorst. Gezamenlijk met de corporatie steken we onze nek uit en leren we van de pilot.”

“Deze zomer beginnen we in Assen met negentien koopwoningen met een hybride bouwsysteem en ook op Indië bouwen we acht biobased woningen. Door deze projecten hebben we al veel geleerd. Bijvoorbeeld dat wetgeving op het gebied van de MPG wispelturig is en de MPG ook niet het juiste sturingsmiddel voor écht CO₂-besparing is.” Om deze reden sluit Ter Steege aan bij Het Nieuwe Normaal Met het ondertekenen van het ‘Manifest Het Nieuwe Normaal’ het bedrijf nog meer daadkracht toe aan de ambitie.

Stabiliteit zoeken bij complexe gebiedsontwikkelingen

Allemaal mooie doelen en stappen, maar door de geleerde lessen merkte Ter Steege Bouw Vastgoed ook dat er een stapje bij moest. Arjan van het Hul, directeur bij Ter Steege Holding: “Vooral gebiedsontwikkelingen zijn wispelturig, duren lang, zijn afhankelijk van gemeenten en eventuele bezwaarprocedures. Onzeker duurzaamheidsbeleid kan daar niet nog eens bij. Daarom hebben we voor 2025 een nieuw maatregelenpakket ingevoerd. We hebben vier gebiedsontwikkelingen aangewezen waar we onze biobased woningen gaan bouwen. Dit is essentieel voor de versnelling. Deze uitgangspunten moet je aan het van je ontwikkeling meenemen in je businesscase en stedenbouwkundig plan. Anders staat het plan vast, zijn de financiële uitgangspunten bepaald en is er geen budget meer. Om de onzekerheid rondom kosten weg is er innovatiebudget beschikbaar. Ook willen we in het nieuwe jaar onze medewerkers trainen in het Nieuwe Normaal en BCI experts opleiden. Hierdoor kunnen we onze projecten  scoren op Het Nieuwe Normaal en bewustwording creëren bij medewerkers. Onze resultaten van de biobased conceptwoning willen we ook vertalen naar appartementen. Iets wat in  veel van onze binnenstedelijke gebiedsontwikkelingen de komende jaren toegepast kan worden.”

Toekomstige gebiedsontwikkelingen

Wat Ter Steege betreft moet je circulaire, integrale duurzame gebiedsontwikkelingen definiëren vanaf de start van de plannen. Flexibiliteit is wel noodzakelijk, ze duren nou eenmaal lang. “We zetten ook in op biodiversiteit, water en stikstof. Ook moeten we extra aandacht hebben voor circulariteit bij infrawerkzaamheden. Want dat is wat je in je gebiedsontwikkelingen extra kunt doen, naast duurzame woningen bouwen”, vertelt Anne. “Als  bedrijf kopen we vaak bestaande bedrijfslocaties, het circulair slopen van deze locaties krijgt steeds meer aandacht. Zo verplaatsen we samen met Boei in Dedemsvaart een monumentale hal naar de andere kant van het dorp en hebben we in Wijchen het oude gemeentekantoor circulair geoogst. Deelmobiliteit zal altijd een onderdeel zijn van onze binnenstedelijke gebiedsontwikkeling, maar ook dit vraagt om lef en doorzettingsvermogen. Kopers moeten nog steeds gewend raken aan deelmobiliteit, vooral in de kleinere steden. We moeten het toekomstige bewoners zo eenvoudig mogelijk maken om duurzamer te worden.”

Buurtbatterij

De ochtend werd afgesloten met een rondje door Indië en een bezoek aan de buurtbatterij. De buurtbatterij is een innovatieproject waar Ter Steege in 2019 mee is gestart. Dit deden ze in samenwerking met een aantal partners en Universiteit Twente. Johan Riezebos, directeur Ter Steege Advies & Innovatie, vertelt hoe een buurtbatterij in wordt gezet voor een rij huurwoningen: “Met dit project willen we leren van het gebruik, het onderhoud en het bewonersgedrag. De buurtbatterij is aangesloten op het elektriciteitsnet en uiteraard leveren de PV-panelen de overtollige opgewekte stroom ook aan de batterij. Hierdoor ontstaat een energiebuffer tussen het net en de woningen. De energietransitie stelt ons voor grote uitdagingen, en dat terwijl we sneller stappen moeten maken om onze klimaatdoelen te behalen. Het belang van kennis ontwikkelen en delen kan hierbij helpen.”

De partners hebben weer veel geleerd van de aanpak van Ter Steege Bouw Vastgoed, maar ook van de mooie discussies die ontstonden binnen de groep. Circulaire ontwikkelen en bouwen geeft uitdagingen, maar biedt ook kansen. De partners van Cirkelstad trekken hier samen in op door van en met elkaar te leren. De partners van Cirkelstad Deventer-Apeldoorn komen zes keer per jaar bij elkaar op wisselende (project)locaties van de partners zelf.  Wil jij ook kennis delen en circulair verder binnen je organisatie en uitvoering? Neem dan contact op met Eric Kouters of Carmen Oude Wesselink om aan te sluiten bij Cirkelstad Deventer-Apeldoorn.