Het woord duurzaamheid is inmiddels een containerbegrip geworden. Allerlei verschillende milieufacetten zoals CO₂-uitstoot, stikstofoxides en milieuvervuiling vallen hieronder, maar soms gaat het ook over in onderdelen van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Door de veelheid van onderdelen zien veel mensen door de bomen het bos niet meer.

Tekst: Hans Verkleij, productmanager bij Calduran

Met het bos bedoel ik de richting die we met zijn allen op moeten. De eigenschap van een duurzaam bos is echter dat er veel verschillende bomen in staan en dat we daar ook rekening mee moeten houden bij het bepalen van onze richting. Dit geldt ook voor duurzaamheid in de bouw. Bij Calduran proberen we onze richting duidelijker te krijgen door duurzaamheid in drie groepen onder te verdelen en hiermee aan de slag te gaan. Deze groepen zijn: leefomgeving, klimaat en circulariteit, waarbij de laatste twee onderdelen de eerste moeten versterken en gericht zijn op de toekomst.

Leefomgeving

Met leefomgeving bedoelen we de omgeving waar we wonen of werken, alsook de natuur om ons heen. Dit betekent dat we met de winning van onze grondstoffen rekening houden met de dieren en planten in het wingebied. Door stiltegebieden te ontzien en de zandwinning in beperkt gebied te laten plaatsvinden, krijgen zeldzame diersoorten de rust die ze nodig hebben.

Biodiversiteit neemt een grote plaats in de leefomgeving. Door de komst van de mens zijn al veel diersoorten uitgestorven. We moeten zuinig zijn op alle soorten die er nog zijn, mede omdat het belang van een grote variatie in soorten volgens veel wetenschappers nog wordt onderschat. Zo koesteren we de oeverzwaluwen in onze zandwallen met fijne plekken om te broeden.

Klimaat

Het klimaat is een van de aandachtsgebieden, omdat we niet willen dat de poolkappen wegsmelten, de zeespiegel enorm gaat stijgen en daardoor ook het gehele klimaat gaat wijzigen. Belangrijk daarbij is dat we het gebruik van fossiele energie zoveel mogelijk beperken. Dit doen wij bij Calduran door het inzetten van elektrische zandwinningsinstallaties, het gebruik van elektrische heftrucks en door efficiënt gebruik van onze verhardingsketels.

De verhardingsketels staan via een ingenieus sturingssysteem met elkaar in verbinding zodat de stoom dat vrijkomt uit de autoclaven die gereed zijn wordt overgebracht naar autoclaven die nog op druk moeten komen. Hiermee is het energiegebruik al tot een vrij laag niveau teruggebracht. Hier blijft het niet bij. We gaan door met onderzoek naar de toepassing van niet-fossiele brandstoffen zoals biogas en waterstof.

Circulariteit

Om onze planeet gezond te houden en hem niet uit te putten, moeten we zuinig zijn op grondstoffen. Hierbij is het belangrijk dat we vooral zuinig zijn op schaarse grondstoffen en geen grondstoffen storten of verbranden die we nog kunnen inzetten voor nieuwe producten. Voor onze Caldubo® elementen gebruiken we puin afkomstig van de sloop van gebouwen. Hiermee zijn we nog in een vroeg stadium, maar het eerste pilotproject staat gepland.

Aannemer HuneBouw uit Hoogeveen heeft hiermee de primeur. Zie ook de eerdere publicatie hierover bij Duurzaam Gebouwd. Om dit verder van de grond te krijgen, moeten we in de bouw nog verbeteringen doorzetten die te maken hebben met Urban Mining, het selectief slopen van gebouwen en het zoveel mogelijk scheiden van de verschillende grondstoffen die daarbij vrijkomen.

Inzichten door berekening

Om een goede weging te maken in enerzijds de benodigde kosten en anderzijds de milieuopbrengsten geeft een rekenmethodiek goede inzichten. Dit begint met een goede levenscyclusanalyse (LCA). Op basis van de verschillende grondstoffen en energie die wordt gebruikt, wordt met een rekenmodel het product beoordeeld op verschillende milieufacetten. De resultaten worden in de Nationale Milieudata Base (NMD) gezet zodat hiermee een berekening van een gebouw kan worden gemaakt.

Dit is vooral voor ontwikkelende partijen handig als onderbouwing om te laten zien of het te ontwikkelen gebouw ook duurzaam is. Het mooie van dit rekenmodel is dat alle milieufacetten omgezet kunnen worden naar een milieukostenindicator (MKI). Dit is één getal uitgedrukt in Euro/m2. Nibe heeft hiermee van de verschillende wandsystemen in de markt een vergelijking gemaakt.

We mogen niet vergeten dat het naast duurzaamheid ook belangrijk is dat er voldoende aandacht is voor variatie en vormgeving. En dat het gebouw voor een redelijke prijs gebouwd kan worden, voldoende sterkte heeft, een goede geluidsisolatie en brandwerendheid en daarbij ook nog energiezuinig is.

Schouders eronder en aan de gang

Laten we er met zijn allen aan werken om duurzaamheid een belangrijke plek te geven in het ontwerptraject van een gebouw. Dat we nieuwe, duurzame ontwikkelingen gaan toepassen en niet te lang discussiëren over de exacte meetmethode. Een meetmethode evolueert zich wel mee in wat wij met zijn allen belangrijk vinden.

Mijn advies daarbij is om regelmatig afstand te nemen van het grote bos om te weten waar je heen wilt. Maar neem ook af en toe de tijd om in te zoomen om zo de eigenschappen van de verschillende bomen te zien of te ontdekken. Kijk bij je volgende boswandeling ook maar eens naar de katjes aan de takken van de hazelaar. Die doet nu al zijn best om nog generaties mee te gaan.