Energietransitie: ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan

timer5 min
Energietransitie: ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan

Een stoere quote van Pippi Langkous als ze aan iets nieuws begint. En hoe meer we aan de energietransitie in de gebouwde omgeving beginnen, hoe meer nieuwe onderwerpen ik tegenkom. En ook al poppen de doemscenario's op, ik denk dat we de klimaatverandering wel kunnen keren door de energietransitie te omarmen en niet in "Ja, maar..." uit te barsten.

Foto: Villa Kakelbont staat ook in de Wereld van Astrid Lindgren (Zweden), via Wikipedia, Chrumps

Een paar weken geleden zag ik een fantastische documentaire van Sir David Attenborough: Climate Change the Facts. In één uur ben je bijgepraat over alle klimaatfeiten en ook dat het klimaatverandering wel echt razendsnel dichterbij komt. Dode vleermuizen, overstromingen, bosbranden. Het belang om van onze fossiele energieverslaving af te komen.

Voor mij een stimulerende factor om met het werk waar we bij RVO.nl mee bezig zijn, door te gaan. Maar ook een motivatie om toch nog vaker de trein te pakken, mijn huis van het aardgas af te krijgen en drie keer na te denken over nieuwe spullen. Die motivatie om met de energietransitie aan de slag te gaan, is wel nodig. Want eenvoudiger wordt het niet. Duizenden factoren die spelen als het gaat om het CO2-arm maken van de gebouwde omgeving. Ik noem er een aantal.

De eigenaren

Ik maak vaak het onderscheid in commercieel en maatschappelijk vastgoed. Bij maatschappelijk vastgoed denken we aan gemeenten die eigenaar zijn van een school, sportaccommodatie of gemeentehuis. Hoe goed is die gemeente georganiseerd? Hoeveel invloed heeft een schoolbestuur? Maar ook zorginstellingen noemen we maatschappelijk vastgoed, maar wist je dat zorginstellingen weer vaak zorgwoningen huren bij woningcorporaties of soms institutionele beleggers?

Of winkels en horeca die in een plint zitten van een appartementencomplex, waar vaak een Vereniging van Eigenaren de scepter zwaait. Zitten de beoogde opdrachtgevers van renovaties in de voorhoede, middenmoot of horen ze bij de achterblijvers?

De gebouwenvoorraad

Hoe ziet die eruit? We hebben het vaak over de labelklasseverdeling, maar biedt die houvast voor de toekomst? Hebben we veel gebouwen waarin fossiele energie wordt gebruikt? Welke concepten zijn er dan als je fossielvrij (zonder aardgas) wilt worden? En als je dan all-electric wordt, mag je dan je duurzaam opgewekte energie via certificaten meerekenen in je verduurzaming?

Het energieverbruik

Wat is het energieprofiel van de gebruiker? Veel aardgas, warmte of elektra. En ook steeds vaker moet je de vraag stellen: wanneer heeft hij die energie nodig? Kun je daar nog in variëren, want dat vinden de netwerkbeheerders weer fijn bij de belasting op het energienet. Is het energiegebruik al gereduceerd met de Erkende maatregelen, het laaghangende fruit? En gemeld via de informatieplicht? Dit is trouwens wel weer een makkelijke uitdaging; inzicht in je eigen energieverbruik is ook gewoon een kwestie van doen: check je rekening, je slimme meter of EBS.

De regelgeving

Dit is wel het meest nieuwe stukje. Want opeens komt de Omgevingswet per 1-1-2021 ook een stuk dichterbij. Er komen twee relevante besluiten onder te hangen: Besluit Bouwwerken Leefomgeving en Besluit Activiteiten Leefomgeving. In de eerste moet de nieuwe normering voor utiliteitsbouw opgenomen worden: normen voor bestaande bouw dus, die vanaf 2050 gelden. Da's nieuw. We oefenen nu met Energielabel C voor kantoren, maar die nieuwe normering moet gaan gelden voor àlle 600.000 utiliteitsgebouwen.

Met nieuwbouw is natuurlijk al veel ervaring. Ook mindere, en daar moeten we dan maar weer goed van leren. In het Besluit Activiteiten Leefomgeving moeten de Erkende maatregelenlijsten een plek krijgen. Goed afgestemd met het BBL, zodat we niet weer overlap krijgen in regelgeving en het een excuus is om maar niets te doen.

De omgeving

Ook nieuw is natuurlijk dat de omgeving een veel belangrijkere rol gaat spelen. Gemeenten gaan aan de slag met een warmtevisie per wijk. 17.000 warmtevisies moet dat dus opleveren. Regio's gaan aan de slag met Regionale Energiestrategieën. Wat in 2022 helder moet zijn, is de planning: komt jouw wijk voor of na 2030 aan de beurt? Wat doe je dan als gebouweigenaar als je in een wijk zit die dus voor 2030 van het aardgas afgaat. Dan kom je voor investeringen te staan die je misschien niet verwacht had, maar toch echt moeten gebeuren. Of wat als je na 2030 aan de beurt bent en je in een oncomfortabel gebouw zit: welke no-regret maatregelen kun je nemen, zodat je goed op weg bent voor de normering in 2050.

De plannenschrijvers

Auteurs van plannen baseren die vaak graag op data. En er worden dus veel plannen gemaakt: warmtevisies, Regionale Energiestrategieën, Portefeuilleroutekaarten voor het maatschappelijk vastgoed, Integrale Huisvestingsplannen (voor onderwijs), Strategische Huisvestingsplannen, DMOP's, Energy audits.

De overheid is bezig die data die er al is beter te ontsluiten (ook een mooi plan) via VIVET (verbetering van de informatievoorziening van de energietransitie), maar bijvoorbeeld de Informatieplicht gaat ook veel informatie opleveren over het energieverbruik van bedrijven binnen gemeenten. Het zou mooi zijn als de plannenschrijvers van de warmtevisie die weer kunnen gebruiken, zodat ze weten waar er bedrijven zitten met een hoog energieverbruik en welke ook nog een groot potentieel aan besparingen hebben. 

Energietransitie: ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan

De grote verbouwing

En zo kom je een beetje aan een grote Plan-Do-Check-Act cyclus, maar dan voor wijken en gebouwen. Maak een plan op basis van wat je weet, ga aan de slag met de uitvoering van je plan, controleer of je goed bezig bent en waar er nog andere kansen liggen, binnen je gebouw of wijk, en pas je plan daarop aan. We moeten met zijn allen de schouders onder de energietransitie zetten. En ja, voor iedereen is het nieuw.

Zoek verder binnen deze onderwerpen

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c41 c225 c243
“Oplossingen voor verduurzamen binnen netcongestie zijn er al lang”

“Oplossingen voor verduurzamen binnen ...

Netcongestie: is dat een obstakel, of een kans? Dat laatste, als het aan Duurzaam Gebouwd ligt. We zoeken vooral naar oplossingen om de energietransitie nú ...

Lees verder

c21 c162 c225 c243
Bouwpoort: verhelderend perspectief op netcongestie
feb20

Bouwpoort: verhelderend perspectief op netcongestie

Netcongestie is een groeiend probleem in Nederland. Hoe zorgen we ervoor dat we in de maatschappelijke behoeften kunnen voorzien, zoals woningbouw en verduurzaming. ...

Lees verder

c21 c184 c225 c243
'Fundamenteel verkeerde keuzes in warmtetransitie'

'Fundamenteel verkeerde keuzes in warmtetransitie'

“Om netcongestie te voorkomen zien netbeheerders het warmtenet als beter alternatief voor de individuele warmtepomp. Warmtepompen zijn echter niet de veroorzakers ...

Lees verder

c21 c184 c225 c243
Mijlpalen van een decennium De Groene Grachten

Mijlpalen van een decennium De Groene Grachten

We ontmoeten Suze Gehem, winnares van de ABN AMRO Duurzame 50 - 2023, op een zonovergoten dag in het kennisinstituut KIT te Amsterdam. Hier, bij de standplaats ...

Lees verder

c21 c185 c225 c237 c243
Ultieme duurzaamheid is beter benutten wat we nu al hebben 

Ultieme duurzaamheid is beter benutten wat we ...

Ze is al bijna een decennium Duurzaam Gebouwd-expert, deelt kennis tijdens rondetafelgesprekken én is een veelgevraagd spreker voor het podium. Ook laat ...

Lees verder

c21 c225 c243 c265
Kijkje in de keuken bij verduurzaming industrie

Kijkje in de keuken bij verduurzaming industrie

Met de klimaatdoelstellingen en forse ambities voor verduurzaming van ons kikkerlandje in het achterhoofd, is kennisdeling onontbeerlijk. Dat houdt niet op bij ...

Lees verder

c21 c225 c243
Leren over gedragsverandering in de energietransitie 

Leren over gedragsverandering in de energietransitie 

De opleiding Basiscertificaat Energietransitie Gebouwde Omgeving (B.E.G.O.) voegde de modules ‘Weerstand wegnemen’ en ‘Gedragsverandering in de ...

Lees verder

c21 c41 c143 c185 c225 c237 c243
De toekomst van schoolverduurzaming in e-zine Duurzame Scholen

De toekomst van schoolverduurzaming in e-zine ...

De onderwerpen CO2-reductie, energiebesparing en de toepassing van secundaire materialen zijn niet alleen prangend in de woningbouw. Integendeel: uit data-analyses ...

Lees verder

c21 c41 c225 c237 c243 c265
GACS: verplichting brengt voordelen met zich mee

GACS: verplichting brengt voordelen met zich ...

Als je een gebouw met verwarmings- of airconditioningsysteem hebt met een nominaal vermogen van 290 kW, heb je wellicht een nieuwe verplichting voorbij zien komen. ...

Lees verder

c21 c225 c243
“In energietransitie verder kijken dan standaard hybridesysteem”

“In energietransitie verder kijken dan ...

Dat kabinet Schoof de verplichte installatie van een warmtepomp vanaf 2026 heeft afgeschaft, vindt Michel Swart van ATAG Verwarming enerzijds jammer maar eigenlijk ...

Lees verder

c21 c225 c243
“Modulair bouwen is sneller én duurzamer”

“Modulair bouwen is sneller én ...

De tijd dat modulaire bouw bestaat uit gestapelde zeecontainers met minimale afwerking is al lang voorbij. Tegenwoordig zijn de meeste modulaire woningen bijna ...

Lees verder

c21 c185 c225 c237 c243
CO2-besparingspotentieel ontginnen met circulair meerjaren onderhoudsplan

CO2-besparingspotentieel ontginnen met circulair ...

Met de Nederlandse doelstellingen om tegen 2050 een volledig circulaire economie te bereiken en de nieuwe eisen van de Corporate Sustainability Reporting Directive ...

Lees verder

Reacties

Leuk als je reageert!

De feiten....ik heb een offerte laten maken voor de isolatie van mijn hoekwoning uit 1978, de kostprijs kwam uit op 68000,- .... en dan praten we niet over een resultaat van een 0 energie woning!! ....De prijs van het opnieuw schilderen na de verbouwing en stofferen van de woning komt er nog bij, en de maatschappelijke energie transitie kosten komen daar ook nog bij, die komen minimaal op 50 miljard per jaar .(totaal geschatte kosten 800 miljard of meer).....Daar zal ik ook mijn deel van moeten betalen en ook als ik minder energie gebruik, deze kosten zullen in de prijzen van diensten en producten en belastingen worden verwerkt , dus de kosten kunnen alleen maar hoger worden ....https://www.climategate.nl/2018/10/... Van het gas af zal lijden tot een ongeveer verzes voudiging van het huidige stroom gebruik. Het huidige net kan een gasvrije energie voorziening niet aan als je nu veel stroom wil leveren of afnemen krijg je nul op het rekest... Een Tesla in Amsterdam zuid kan geen eigen laadstation meer krijgen....Een gasvrije wijk moet bij een temperatuur van lager dan 4 graden langer dan 3 dagen met elektriciteit bij verwarmd worden en dat kan het net niet aan en er zullen generators geplaatst worden. Dus er zullen grote investeringen in het net gedaan moeten worden... Bv Heel Amsterdam zal open moeten om alle stroomkabels te vervangen en ook in de meeste bedrijven en woningen als de verwarming zonder gas zal zijn... Daar komt bij in een koude winter zal er extra veel stroom gebruikt worden en dit zal elders ingekocht worden voor prijzen die niet vast liggen en of er genoeg is zal ook niet zeker zijn... Dat zal resulteren in een dure en onbetrouwbaar energie voorziening.... Mijn ervaring met eigen zonnepanelen zijn: het half jaar met de zomer 80% van de totale stroom opbrengst en als ik het nodig heb in het half jaar met de winter 20% opbrengst. Dus laat u niks wijsmaken in Nederland. In de nacht zijn zonnepanelen niet bruikbaar en zeker als het Salderen eraf gaat zult u van de koude kermis thuis komen. Ook transportkosten en allerlei andere kosten zullen in rekening gebracht worden en u zult als een producent gezien worden... Accu's met de huidige technologie zijn onbetaalbaar en de grondstoffen zijn in handen van een paar partijen en zullen bij groeiende vraag en handels conflicten alleen maar duurder worden. Accu's hebben een levensduur die eindig is, gaan 5 tot 10 jaar mee en voor een beetje auto kost dit 15000 euro en het produceren brengt hoge milieu schade met zich mee ....'Accu elektrische auto een probleem' | Wat U Zegt | Telegraaf.nl Wind en zonne-energie zijn onbetrouwbaar en duur als je 24 uur per dag energie zekerheid wil hebben.. En waar laten we al die panelen en windmolens? ....Energie centrales zullen altijd op stand-by moeten staan voor de Nacht en Windstilte....dit brengt ook kosten met zich mee .!!.. Waterstof is geen energie, maar een energie drager net als een accu en met het produceren van waterstof en het gebruik, dan verlies 2 keer energie, er blijft max 60% over van de energie input. Dat de lucht schoner wordt is een prettige bijkomstigheid, maar u zal betalen voor iets wat ondoorzichtig is en een op groene propaganda gebaseerde wetenschap. C0-2 is goed voor planten, die zullen beter en harder groeien, in de kassen word dit gas toegevoegd om de planten harder te laten groeien en wij kunnen een hoger gehalte prima verdragen.. Wat wij (NL) in 1 jaar aan co-2 produceren, produceert China in 5 dagen. Klimaat is fenomeen wat zich wereldwijd afgespeeld, een investering van 10 miljard in een gemiddeld ontwikkelingsland zal globaal meer bijdragen dan 200 miljard in Nederland.. Dus klimaat, energie, ontwikkelingshulp leverd meer op voor de wereld, maar als wij een schone stoep hebben kunnen we wijzen naar de stoep van de buren. Wij kunnen het klimaat minimaal beïnvloeden, de weerverplaatsing zal gewoon door gaan... Het klimaat is relatief onvoorspelbaar en altijd aan verandering onderhevig, 90% van de tijd in het verleden is het warmer geweest dan nu.....https://www.youtube.com/watch?v=1hm... Nu ben ik niet tegen een energie transitie, maar deze te snelle route zal een economische schade opleveren die de generatie na ons nog zal voelen. Een transitie kan alleen plaats vinden als de juiste technologieën er zijn, ik pleit er al 20 jaar voor om bij nieuwbouw en verbouw een woning te optimaliseren door bv isolatie, dit zijn de juiste momenten om de werkzaamheden uit te voeren.... Er word vaak gewezen op de komst van de stoommachine en opkomst van elektriciteit, deze nieuwe technieken waren een zeer grote verbetering en klaar om uitgevoerd te worden. Dat bijna ieder huishouden van stroom voorzien was duurde ook zo'n 35 jaar.... Voor de energie transitie zijn er op dit moment niet zulke revolutionaire technieken, er kunnen dus niet echt grote stappen gemaakt worden, dus de enige echte zinvolle investering is energie besparen door bijvoorbeeld isoleren...zie boven.... Of we moeten terug grijpen op kernenergie maar hier zal niet zo maar een politieke meerderheid voor zijn... Onze huidige bestuurders maken beslissingen zonder echte kennis en bij de waan van de dag. Heel veel deskundige verklaren dat wind en zonne-energie kan concurreren met fossiele brandstoffen, dit geeft al aan hoe dom ze zijn want energielevering zal stabiel moeten zijn 24 uur per dag. Dan kan je deze energievorm direct afschrijven want in de nacht en zonder wind is er geen stroom, dus die vergelijking gaat mank, je zal de echte kosten die gemaakt moeten worden erbij moeten rekenen voor 24 uur per dag stroom. Daarom zal de transitie met de juiste sturing moeten gaan plaats vinden en sturing is geen Dwang...

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up