Data in een BIM als contractstuk? Waarom niet?

Auteur: Toine Bullens

Waarom wordt de data in een BIM niet gebruikt als contractstuk? Waarom wordt de opgebouwde database niet 1 op 1 ingezet? Waarom toch steeds die moeite om alle gegevens op een tekening te krijgen? Het lijkt erop dat het nog altijd de algemene opinie is dat een BIM ‘slechts’ een secundaire informatiebron is. Jammer, denk ik!

Bij een BIM draait alles om de inhoud, de informatie.

De inhoud van een BIM wordt op gestructureerde wijze opgeslagen in een database. En die groeit en groeit tijdens een ontwerpfase met gegevens over een bestaande situatie, het ontwerp van het toekomstige gebouw, informatie over de te gebruiken producten, enzovoort. Het BIM bestaat uit objecten, zoals wanden, kozijnen en vloeren. Deze objecten bevatten grafische informatie over de verschijningsvorm en niet-grafische informatie zoals de materialisering.

Ondanks deze zorgvuldig opgebouwde database kiest men er vaak voor, bijvoorbeeld bij het doen van een aanbesteding om een geschikte partner voor realisatie te selecteren, om tekeningen te sturen. Ofwel een platgeslagen versie van het gebouwmodel. Een gemiste kans mijns inziens, omdat er veel intelligentie verloren gaat bij het verbreken van de relatie tussen een object en de eigenschappen daarvan. Informatie die wel in een BIM staat.

Maar waarom dan niet?

De belangrijkste reden om het BIM niet in te zetten voor contractvorming is dat het gebruik van een BIM in een project veelal gezien wordt als bijkomstigheid. De partijen die deze bijkomstigheid hebben ontwikkeld nemen, misschien wel terecht, geen verantwoordelijkheid voor de inhoud. Maar dat kan anders geregeld worden. Door vooraf te definiëren hoe een BIM er ten tijde van de aanbesteding uit moet zien en dit vast te leggen in een overeenkomst. Het model evolueert dan tot primair gegevensbestand. Natuurlijk worden er ook tekeningen uit het BIM gegenereerd die informatie bieden over het toekomstige gebouw. De bron van deze producten heeft dan echter dezelfde status als het product zelf.

Goed voorbeeld doet volgen

Een goed voorbeeld van dit principe is de benadering van Rijkswaterstaat in een aantal pilotprojecten. Bij de uitvraag van deze projecten heeft RWS een zogenaamde dataroom ingericht. Dit is een database waarin alle objecten waaruit een bouwwerk of constructie bestaat opgenomen zijn, inclusief eigenschappen die voor RWS relevant zijn. De objecten hebben een relatie met grafische informatie als tekeningen of driedimensionale modellen die ook onderdeel zijn van de dataroom. Dit komt dus overeen met de relatie tussen objecten en eigenschappen in een BIM. Daarnaast vraagt RWS via een informatieleveringsspecificatie haar opdrachtgevers de informatie op dusdanige wijze op te leveren dat ze direct te importeren zijn in de dataroom van RWS. In deze specificatie wordt ook verwezen naar een objectenbibliotheek die weer voorschrijft welke eigenschappen een object moet bezitten. Op deze manier weet de dienst zeker dat alle informatie over haar areaal op dezelfde gestructureerde manier is opgeslagen. Kostbare inventarisaties behoren daardoor tot het verleden.

Wanneer meer opdrachtgevers deze benadering hanteren, denken opdrachtnemers wel twee keer na voordat ze een intelligent opgezet systeem ontmantelen en slechts de output gebruiken om informatie over te dragen. Het maakt daarbij in mijn ogen niet uit of het nu de bouwer is of de opdrachtgever die informatie nodig heeft. Met een zorgvuldig opgebouwde database kan iedereen verder.

In een reeks van vier blogs schrijft Toine Bullens, senior consultant bij Brink Management / Advies (onderdeel van Brink Groep) over BIM. Over misvattingen & misverstanden, over kansen en mogelijkheden. In de dagelijkse praktijk werkt hij regelmatig met diverse opdrachtgevers en opdrachtnemers samen en wordt BIM als ondersteuning ingezet. Heel goed, maar Toine is ervan overtuigd dat de inzet van BIM beter kan. In zijn eerste blog pleitte hij ervoor het gebruik van een BIM te integreren in de informatiemanagementstrategie en –structuur van een project of organisatie. Net als de tweede bouwt ook dit derde blog verder op deze basis: data in een BIM kunnen gebruikt worden als contractstuk, mits de daarvoor benodigde structuur goed is gespecificeerd.