Duurzame Bouwmaterialen

Auteur: Maarten Epema

In Drenthe en in Emmen hebben ze het goed bekeken: aan de grootschalige investeringen die worden gedaan in Centrum Verniewing Emmen (CVE) is de opgave gekoppeld om de projecten ook lokaal / regionaal te laten renderen in termen van kennisdelen en innovatie en natuurlijk werkgelegenheid.

Afgelopen 24 april mocht ik als dagvoorzitter optreden bij een bijeenkomst van een veertigtal bedrijven – hoofdzakelijk uit regio Emmen – die allemaal tot de koplopers behoren in de sector biobased bouwmaterialen. Variërend van specialisten op het gebied van strobouw en hennepbeton tot aan partijen die zich bezig houden met de ontwikkeling van high tec biopolymeren en -composieten. Als projectleider duurzame innovatie voor de herontwikkeling en verplaatsing van dierenpark Emmen heb ik als bijrol kartrekker van het initiatief ‘Duurzame Bouwmaterialen’ binnen het innovatie en kennisplatform Drenthe.

Exploitatiegerichte samenwerkingsverbanden
Aan de ontwikkeling van het nieuwe beLEVENspark (werktitel DPE Next) is een duurzaamheidvisie gekoppeld onder de titel ‘naar een duurzaam en innovatief beLEVENspark dat functioneert als een ecosysteem’. Behalve het sturen op mensen- en dierenwelzijn en kringlopen in energie, water en materialen, hoort hier ook het aangaan van duurzame, exploitatiegerichte samenwerkingsverbanden bij. Erg belangrijk daarbij is dat aangesloten wordt bij lokale kracht. ‘Be locally atuned and responsive’ zoals dat in de lifesprinciples van biomimicry wordt genoemd.

Een wereld van mogelijkheden
Er is geen project te bedenken waar belevingswaarde zo direct van invloed is op het welslagen van de core-business; op dit vlak geen concessies dus. Gelijktijdig is er – zoals in de leisurewereld gebruikelijk – een heel scherp budget voor het realiseren van zeer hoge ambities. Wat blijft er dan over van de duurzaamheidambities? Dat is uiteraard spannend! Maar dit project biedt ook juist heel veel mogelijkheden om out-of-the-box-oplossingen toe te passen. Zo proberen we zo veel mogelijk secundaire bouwcomponenten en materialen in te zetten. Dat kan gelijktijdig bijdragen aan zowel de budgetaire opgave, de thematisering als de duurzaamheid. Onlangs kwamen enkele bruggen op het park aan die aan hun 3^e leven beginnen: gemaakt voor de Floriade 2002 in de Haarlemmermeer; daarna naar Park 20|20 en straks onderdeel van het nieuwe park in Emmen. Er blijkt een wereld van mogelijkheden als je maar goed zoekt! Circulaire economie in de praktijk. VolkerWessels, op DBM basis partner in deze ontwikkeling, is er voortvarend mee aan de slag.

Wat is duurzaam en wat niet?
Naast secundaire materialen is er een voorkeur voor lokale en biobased materialen. Lokaal zit de bodem op de nieuwe locatie bijvoorbeeld vol met prachtige leem – we onderzoeken nu de mogelijkheden van werken met geperste leemstenen en leemstuc van eigen grondstoffen. Biobased is een vergaarbak natuurlijk; als je de catalogus van de WUR er op na slaat is zo ongeveer elk materiaal waar een houtvezel in verwerkt is biobased. Wel een mooi overzicht overigens. Maar wat is duurzaam en wat niet? Het gezelschap gisteren vond uiteraard dat DPE Next hierover wel wat scherper stelling in mag nemen. Ook duidelijk verschillende bloedgroepen: met name de meer traditionele duurzaamheidstromingen bleken moeite te hebben met ontwikkelingen uit de hoek van de chemische industrie op het vlak van biopolymeren en biocomposieten. Toch worden daar steeds hoogwaardigere materialen ontwikkeld die op technische eigenschappen en kosten serieus kunnen concurreren met bijvoorbeeld traditionele constructiematerialen als staal en hout. Steeds vaker ook met aanzienlijk betere LCA scores dan het traditionele alternatief. Vanuit C2C perspectief vaak hybride materialen maar volgens mij geen reden dit kind met het badwater weg te gooien. De Duitse auto-industrie timmert hard aan de weg met het vervangen van ‘fossiele’ materialen door bijvoorbeeld hennepvezels – duurzaam of niet?

Tastbare resultaten
In Emmen staan ze er open in en dat gaat straks zeker uiteenlopende tastbare resultaten opleveren. In het initiatief ‘Duurzame Bouwmaterialen’ werken we daarom ook nauw samen met StendenPRE (Polymer Research and Education) en Syntens die in samenwerking met provincie Drenthe de regionale biobased ontwikkelingen een boost probeert te geven. Het kan dus zomaar zijn dat als u in 2016 het prachtige nieuwe park komt bezoeken, u over steigers en bruggen loopt die eruit zien als authentiek hardhout maar in werkelijkheid gemaakt zijn van een hennepcomposiet!

Tekst: Maarten Epema