Het afgelopen jaar ben ik veel bezig geweest met het begeleiden van twee onderzoeken. In het ene onderzoek zochten we in de bouwpraktijk naar mogelijk optredende knelpunten bij het toepassen van hogere isolatiewaarden, zodat we vervolgens deze knelpunten op kunnen lossen. Dit onderzoek is uitgevoerd door Harm Valk van Nieman Raadgevende Ingenieurs. Het rapport kun je via een link onderaan deze blog downloaden.
Het andere onderzoek was het implementatietraject voor het opnameprotocol voor het energielabel voor nieuwbouw. Bent u daar nog? In andere woorden: praktijkervaring opdoen met het toetsen van de EPC bij oplevering. Dit onderzoek vond plaats op verzoek van de partners van het Lente-akkoord. Agentschap NL was de formele opdrachtgever. Het Lente-akkoord heeft de communicatie erover verzorgd. Jaap Neeleman van DWA heeft het onderzoek uitgevoerd, samen met Gabriëlle Uitbeijerse. Ook deze link vind je onderaan deze blog.
Leerervaringen
Beide onderzoeken waren ongelooflijk leerzaam. We keken op de bouwplaats hoe energiemaatregelen worden uitgevoerd. Alle ontwikkelaars, corporaties, beleggers en bouwbedrijven die meewerkten stonden welwillend tegenover verdergaande energie-ambities, anders hadden ze zich hier niet voor opgegeven. De uitvoerders schoven aan bij de nabespreking in de bouwkeet, omdat ze er graag iets van op wilden steken. Want her en der gaat er toch iets mis. Hoe zorg je ervoor dat de leerervaringen snel worden verwerkt? We zijn er met zijn allen van overtuigd dat we energiezuiniger moeten bouwen, in stappen van EPC 0,6 naar 0,4 naar 0. Dat de bouwschil goed en steeds beter moet zijn en de installaties goed ingeregeld. Dat de woonconsument die een nieuwbouwwoning koopt of huurt, ervan op aan moet kunnen dat de woning extreem energiezuinig en nog steeds comfortabel is, zonder klachten. Hoe krijgen we dat nu voor elkaar?
Leercurve
Mijn observatie is dat verdergaande energie-ambities een zorgvuldiger bouwproces vergen: veel zorgvuldiger dan we tot nu toe gewend zijn. In mijn ogen betekent dit dat we veel meer moeten leren van onze fouten en deze moeten terugkoppelen, door standaard bij oplevering van een nieuwbouwproject te toetsen of de EPC wordt gehaald. De uitkomsten van deze oplevertoets zullen leiden tot een steile leercurve op de bouwplaats en de gehele bouwkolom. Dat nu hebben we de afgelopen twee jaar consequent voorbereid, om het energielabel bij oplevering te toetsen. Ik spreek vrijwel niemand in de bouwkolom die hierop tegen is. Daarom vragen we de minister om deze oplevertoets verplicht te stellen.
Twee stappen
Dan is de volgende vraag, hoe gaan we er voor zorgen dat de hoge energetische kwaliteit van de nieuwbouwwoning uitgedrukt in het label ook gewaardeerd wordt. Ideaal zou zijn als de kopers of huurders met slaapzakken voor de deur liggen bij de woningen met een A++-label en beter. Maar dat is helaas nog niet het geval. En bij dalende gasprijzen komt dat moment ook niet vanzelf dichterbij. We zullen er aan moeten werken dat het energielabel mee gaat tellen bij de consument. Daarvoor zie ik twee stappen. De eerste is: zorgen dat voor àlle woningen (nieuwbouw en bestaand) een energielabel beschikbaar komt, zodat woningen onderling vergelijkbaar zijn. En de tweede is: manieren vinden om het energielabel voor de consument tot leven te brengen.
Hoogwaardig label
De Kamer heeft de minister op pad gestuurd om naar een eenvoudiger en goedkoper energielabel uit te zien. Een label dat wordt afgegeven zonder dat een deskundig iemand de woning binnen gaat en de feitelijke toestand opneemt. We kunnen ons voorstellen dat voor woningen met een lage energetische kwaliteit zo’n eenvoudig label in eerste instantie volstaat. Maar uiteindelijk moeten we er toch naar toe dat voor alle woningen een echt energielabel beschikbaar komt. Nieuwbouw kan daarbij een voorbeeldfunctie vervullen. Bij nieuwbouw is er van begin af aan een betrouwbaar label beschikbaar, dat de consument volledig informeert. Omdat bij de bouw en oplevering van de woning alle gegevens voorhanden zijn, waaronder de EPC-berekening, is dit hoogwaardige label eenvoudig en zonder meerkosten voor de koper of huurder af te geven. Nogmaals, om het vertrouwen van de consument te versterken vinden we het noodzakelijk dat voor alle nieuwbouw een dergelijk energielabel verplicht wordt.
Tijger tot leven
Daarnaast moet het energielabel tot leven komen, zoals dat bij auto’s is gebeurd. Nu de energieprijzen niet op korte termijn gaan stijgen, moet dat op een andere manier gebeuren. Bijvoorbeeld via een differentiatie in de OZB-aanslag of bij een differentiatie in het eigenwoningforfait, of via een lager rentepercentage voor je hypotheek. De Triodos bank doet dit laatste sinds kort. Al levert een A-label het huishouden maar een paar honderd euro per jaar voordeel op, het is voldoende om deze papieren tijger tot leven te laten komen. Let op mijn woorden.
Onderzoek hoogwaardige thermische schil, Nieman RI, februari 2013
Dossier Implementatietraject Energielabel Nieuwbouw
Foto: Eric de Vries