Van duurzaam doen naar duurzaam denken?

Auteur: Paul van Bergen

Het begin van een nieuw jaar is een goede aanleiding om even terug te kijken naar de ervaringen als adviseur van afgelopen jaar en vooruit te kijken naar de kansen voor het komende jaar. Laat ik mijn visie daarop geven.

Ik geloof dat we momenteel op een keerpunt staan waarbij het denken een prominentere rol gaat krijgen in onze processen dan het doen. Afgelopen jaren heeft het begrip duurzaamheid een leidende rol gekregen in projecten. Bijna ieder project moet voldoen aan allerlei duurzaamheidindices of moet zelfs gecertificeerd worden wat achteraf dan vaak nog een hele klus is waarvoor dan een adviseur wordt ingevlogen.

Zelfs het begrip duurzaamheidadviseur heeft afgelopen jaren zijn intrede gaan, waar wij als bureau natuurlijk heel blij mee zijn, maar wat daarentegen de suggestie wekt alsof de ambitie duurzaamheid is in te kopen via een adviseur of te delegeren is in de vorm van het demarceren van werkzaamheden en verantwoordelijkheden.

Is een project duurzaam als er een warmtepomp wordt geïnstalleerd of PV wordt toegepast, is duurzaamheid alleen het toepassen van dingen: het doen! Tot nu toe leek dat vaak ook zo. Het goed communiceren van de duurzame dingen die je toepast bepaalde het beeld van de projecten en werd dus gecommuniceerd als zeer duurzaam. Waarom staan dan we dan nu op een keerpunt?

De gevolgde weg
De ervaringen die door ons zijn opgedaan bij succesvolle projecten, selecties en met instrumenten zoals BREEAM-nl en de aangescherpte EPC-normering voor de woningbouw, maken duidelijk dat het belang van de gevolgde weg naar de oplossing of keuze toe, belangrijker is voor het uiteindelijke ervaren resultaat dan sec de keuze. De kwaliteit van het 'denk'-proces bepaald voor een steeds belangrijkere mate de uiteindelijke duurzaamheid dan sec de gemaakte keuze.

Zo is het bijvoorbeeld bij het instrument BREEAM-NL essentieel om de gevolgde processtappen (management) systematisch en goed gedocumenteerd te doorlopen om zo voldoende credits te halen. Zo kan met de aangeschepte EPC-normering niet sec meer voldaan worden aan de eisen door het kopen van een slim apparaat maar moet het gehele ontwerp van de woning (schil, opwekking en afgifte systemen)  in balans zijn en integraal ontworpen en doordacht zijn wil de eis gehaald worden.

Integrale processen
Maximale duurzaamheid is dus alleen haalbaar als wij ons handelen, denken, beslissen en onze processen inrichten met de focus op het resultaat voor de klant en gebruikers. We weten het al veel langer, maar integrale processen zijn essentiële randvoorwaarden voor duurzaamheid. Verantwoordelijkheden niet demarceren maar delen!

Is er dan niets meer te doen voor de adviseur? Gelukkig maak ik me daar nog geen zorgen over. Als adviseurs zullen wij ons nog meer moeten opstellen als kennisbron, integrator, initiator en stimulator: delen in plaats van vasthouden. Partijen bij de hand nemen en ervoor zorgen dat het integraal denken en het vastleggen van die gedachten de aandacht krijgt. Blijkt de uidrukking eerst denken en dan pas doen, toch waar te zijn! 

Ir. P.J. van Bergen is directeur bij DGMR en adviseur op het gebied van duurzaamheid in de gebouwde omgeving. DGMR is een adviesbureau dat onder andere gespecialiseerd is in duurzame gebieds- en gebouwontwikkelingen. DGMR is ontwikkelaar van het instrument Greencalc+.

Foto
Worteltafel van Reinier Lagendijk. Uit de publicatie duurzaam denken duurzaam doen.