Nieuwbouwwoningen kunnen de biodiversiteit in een gebied aanjagen. Deze conclusie trekt Heijmans uit de eerste resultaten van een langer lopende monitoringstudie die ecologen van het bouwbedrijf hebben uitgevoerd in de nieuwe woonwijk Parijsch in Culemborg. Voor het eerst is op deze schaal de functionaliteit van natuurinclusieve maatregelen onderzocht in een Heijmans nieuwbouwwijk.

Uit de monitoringstudie blijkt dat de maatregelen om de biodiversiteit in het gebied te bevorderen ook het gewenste effect hebben. Zo is zeker 30 procent van de in nieuwbouwwoningen geïntegreerde nestkasten voor vogels bewoond en zorgen de groen- en watervoorzieningen in de wijk voor een levendige vegetatie met een aantrekkingskracht op nieuwe groepen insecten. Tijdens de monitoringstudie, die van april tot en met september is uitgevoerd, is vooral gekeken naar de gebiedsverschillen bij nieuwbouwwoningen mét en zonder biodiversiteitsmaatregelen in Parijsch, vergeleken met een gebied zonder nieuwbouw.

Vleermuizen en (gier)zwaluwen

Als natuurinclusieve maatregelen zijn in veel nieuwbouwwoningen voorzieningen aangebracht ter bevordering van vogelsoorten. Die konden gebruik maken van de ingebouwde nestkasten. Dat gebeurde ook, want daarin nestelden bijvoorbeeld zwaluw, huismus of spreeuw. “Als ecoloog wil je altijd zorgen dat er genoeg verblijven aangeboden worden, zodat dieren zelf keuze hebben in wat wel en wat uiteindelijke niet voor hen gaat werken. Opvallend was dat sommige vogelkasten dubbel zijn gebruikt. Meerdere keren in één broedseizoen met bijvoorbeeld meerdere legsels. Dit hebben we van zowel spreeuw als huismus vastgesteld,” licht Vincent Nederpel, adviseur ecologie bij Heijmans toe.

“Wij zijn als ecologen, zeker gezien de nog maar zeer jonge wijken, van nog geen jaar oud tot zeven jaar oud, erg tevreden over de huidige bezetting en kijken positief naar de toekomstige bezettingsgraad,” licht Nederpel toe. De nestkasten zijn in trek bij onder meer huismussen, spreeuwen en mezen. Ook gierzwaluwen maken gebruik van deze voorziening. “Gierzwaluwen zijn erg kritisch op hun woonomgeving en het is daarom lastig ze in zo’n nieuw gebied te krijgen,” weet Nederpel. “Het is ongekend dat dit in nauwelijks twee jaar tijd toch is gelukt.”

Ook werden speciale voorzieningen aangebracht voor vleermuizen. Aangezien zij zich onder andere voeden met de muggen in het waterrijke gebied, draagt hun aanwezigheid bij aan de leefbaarheid in de wijk.

Nieuw ecosysteem

De woonwijk Parijsch ligt in het buitengebied van Culemborg en vormt de overgang tussen de oude stad en het rivierenlandschap met zijn kenmerkende uiterwaarden. In de wijk zijn robuuste, parkachtige groenblauwe structuren aangelegd, waar overtollig water van heftige regenbuien wordt opgevangen. Bewust is gekozen voor een geleidelijke overgang tussen water en land, dat aansluit bij het oorspronkelijke landschap van de uiterwaarden. Nederpel: “We hebben kruiden ingezaaid die veel insecten aantrekken. Samen met de al aanwezige biodiversiteit vormt dat de basis van een heel nieuw ecosysteem. We treffen hier nu allerlei waterinsecten, dagvlinders en libellen, maar ook verschillende amfibiesoorten aan. Het is mooi om te zien dat daar waar we aan de slag gaan, we de leefomgeving voor mens, plant en dier beter achterlaten dan hoe we de omgeving aantroffen.”

Om de betrokkenheid van bewoners bij het nieuwe landschap te vergroten, hebben de gemeente Culemborg en Heijmans een serie natuurkaarten gemaakt met overzichten van de aanwezige flora en fauna. Deze kaarten zijn in de wijk en op basisscholen verspreid.

Intrinsieke motivatie

De laatste jaren neemt natuurinclusief bouwen een grote vlucht. In projectomschrijvingen van opdrachtgevers staan steeds vaker eisen ten aanzien van biodiversiteit, leefbaarheid en welzijn. Heijmans speelt al langere tijd in op deze ontwikkeling en heeft inmiddels een tiental ecologen in dienst. Natuurinclusief bouwen sluit ook aan bij de sterke intrinsieke motivatie van het bouwbedrijf om voor een gezonde leefomgeving te zorgen. Door de jaren heen heeft Heijmans veel kennis vergaard over effectieve bouwmaatregelen die een gunstige uitwerking hebben op biodiversiteit en klimaat. Heijmans heeft de ambitie om een gebied na projectontwikkeling beter achter te laten qua natuurwaarden dan het bij aanvang is aangetroffen.

Over de Monitoringstudie

De resultaten van dit onderzoek naar de biodiversiteitsmaatregelen in Parijsch zijn de eerste uit een langer lopende monitoringstudie van Heijmans. De ecologen blijven vaak langjarig betrokken en monitoren onder andere de biodiversiteit op projecten waar Heijmans de gebiedsontwikkeling en biodiversiteitsmaatregelen heeft toegepast. Het onderzoek betreft een praktisch veldonderzoek. De onderzoeksvraag was; zorgen natuurinclusieve maatregelen in en rondom nieuwbouwwoningen voor meer divers leven in een wijk? Hieronder de observaties en maatregelen per deelgebied in de wijk Parijsch.