Ook gezien het vele jonge publiek schoot CFP Green Buildings onlangs weer raak met de CFP Innovatiedag. Naast een reeks van bekende duurzame kwesties kwamen ook nieuwere producten aan bod. Zoals woningbouw op pontons en een keurmerk voor gezonde gebouwen.

Natuurlijk is het al even bekend dat we ook gekleurde zonnepanelen op onze gebouwen kunnen plaatsen. Toch wonnen de broers Roelof en Lourens van Dijk met hun Soluxa-panelen bij de Jan Terlouw Innovatieprijs de Ambitieprijs 2021. Het zijn fraaie panelen van het duo, die in de eigen fabriek met een ultradunne coating de gewenste kleur krijgen. Hoe donkerder, hoe hoger de opbrengst, die verder afhangt van de kwaliteit en de (externe) producent van de panelen. Op een dak komen die kleuren niet echt tot hun recht of het zou een monument moeten zijn. Vandaar dat deze gekleurde panelen vooral worden aanbevolen voor gevels. Ze kunnen zelfs in balustrades worden toegepast.

Explosieve vraag

Ook groene daken en gevels zijn niet nieuw. Maar wat Cloud Garden laat zien met hun groene wanden, zoals op de Floriade, verovert vrijwel ieders hart. En ook nu, na afloop van de Floriade, is de gevel van de Aeres Hogeschool (foto onder) nog steeds in Almere te bewonderen. Het bedrijf zal niet alleen daarom een explosieve vraag hebben ervaren, want het onderwerp natuurinclusief bouwen, met aspecten als waterberging, koeling en waterretentie, staat steeds hoger op de diverse bouwagenda’s.

Groene gevel van Cloud Garden, Hogeschool Aeres (Almere).

Remeha kwam op dit innovatie-evenement met een nieuwe oplossing voor appartementengebouwen. Bij dat woningbouwtype is het lastig om voor individuele huishoudens warmtepompen te installeren, want waar laat je alle buitenunits? Remeha lost dat op met een centraal hybride warmtepompsysteem en decentrale afgiftesets. Net zoals dat gebeurt bij de stadverwarming. Voor heel koude dagen is er nog een ketel in het systeem aanwezig, terwijl individueel afrekenen verder geen probleem is. Gezien de klimaatverandering is die ketel alleen nog maar nodig voor ‘noodgevallen’, aldus Rick Bruins (Remeha). “Bovendien is de afgifteset ook gereed voor all-electric.”

Rick Bruins (Remeha).

Bijzonder waren verder de app Wezoo voor het uiterst flexibel huren van kantoorruimte en de slimme energiemanagementsystemen van Joulz. Zij leveren een integrale energie-infrastructuur voor bedrijventerreinen, zodat de pieken en dalen die met de actuele congestieperikelen worden veroorzaakt, veel beter op de individuele behoeften worden afgestemd. Bij een goed geïntegreerde oplossing ligt een reductie met meer dan de helft van het huidige gasverbruik in het verschiet.

Gezonde Woning Keur

Eerder lazen we op Duurzaam Gebouwd, uit de mond van Laurens de Lange, dat voor varkens al sinds 1992 de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren van kracht is. Gevolgd door het Besluit emissiearme huisvesting (uit 2015), dat op 1 januari 2020 verder is aangescherpt. In deze wetgeving vind je strenge eisen die het welzijn van onder andere varkens moeten garanderen. Het contrast met de regels over de gezondheid van mensen in gebouwen is enorm.

Vandaar dat Han Vrijmoed, na een grondige opleiding op het gebied van bouwbiologie in Duitsland, de Nederlandse markt bestormt met het Gezonde Woning Keur. Met daarin aspecten die veel verder gaan dan de bekende ‘gezonde’ keurmerken, om maar niet te spreken van de beperkte eisen in het Bouwbesluit. Ondertussen kregen we te maken met corona, staat ventilatie volop in de schijnwerpers en weten we ook dat een gezond gebouw de cognitieve prestaties aanzienlijk verbetert.

Een goed te ventileren en te koelen pand is anno 2023 nog lang geen gemeengoed en hoe staat het dan verder met de toxische stoffen in de vloeren, wanden en plafonds? Wat is bijvoorbeeld het effect van vloerverwarming op de weekmakers in de vloer? En wat weet je als gebouwbeheerder over de luchtverversing, schimmels en elektromagnetische velden? Vrijmoed schudt een hele reeks van schadelijke stoffen in gebouwen zo uit zijn mouw. Van meer soorten formaldehyde dan worden gemeten binnen de labels BREAAM en WELL, tot pesticiden en vluchtige organische componenten die je liever ook niet in je lichaam terugvindt.

Ondertussen is de aandacht voor gezonde gebouwen niet alleen sterk groeiende, ook de verplichte rapportages (vanuit de Europese Unie) dwingen ons steeds meer om na te denken over én in actie te komen tegen de schadelijke gevolgen in ons milieu én onze gebouwen. De hoogste tijd dus voor het Gezonde Woning Keur?

Pontons en droogdokken

Tot slot bespreken we het concept Vloat van zeezeiler Willem Jan Landman (Circular Floating Districts). Hij heeft een gat in de markt ontdekt, bestaande uit afgedankte pontons en droogdokken. De industrie schrijft die eerste vaartuigen soms al binnen vijf tot tien jaar af, terwijl ze nog volledig zeewaardig zijn. Bovendien zijn ze gewend immense massa’s te vervoeren, zodat een simpele woning en zelfs een bescheiden woonwijk geen enkel probleem vormt. En dus is het een kwestie van een passend architectonisch ontwerp, een geschikte ligplaats met vergunning, en er is weer een huisvestingsprobleem opgelost.

De schetsen van Vloat zijn futuristisch, maar de bedenkers blijven met twee voeten op de grond staan. Zo kiezen ze met circulaire, zelfvoorzienende en klimaatbestendige woningen duidelijk voor een duurzame weg en willen ze de woningen louter in het sociale (huur)segment aanbieden. Dat laatste ook omdat het vaartuig elke vijftien jaar gereviseerd moet worden (onderhoud van het staal) en het huurcontract dan afloopt. Met de keuze voor modulaire conceptwoningen van CLT wil Landman verder bijdragen aan de CO₂-reductie waar de aardbol zo naar snakt. Ook het voorkomen van de sloop van een massieve berg staalschroot, die anders moeizaam wordt afgedankt, vormt daarvan een onderdeel.

Woningbouwcorporaties

“Ja, wij geloven dat we hiermee de wereld kunnen veranderen”, aldus Landman. En zo utopisch zijn deze plannen nu ook weer niet, want baggermaatschappijen hebben al eerder huisvesting op pontons gerealiseerd, aldus Landman. Daarbij tekent hij ook aan dat de vaartuigen geen enkel probleem vormen, omdat ze fors overgedimensioneerd zijn. De grootste versie, van 97 bij 30 meter, kan 60 tot 140 woningen herbergen!

Wie dacht dat we hier met iets te vooruitstrevende denkbeelden te maken hebben, rekent buiten de huidige partners van Circular Floating Districts. Van oerdegelijke Nederlandse woningbouwcorporaties tot geïnteresseerde opdrachtgevers uit Ierland, het Verenigd Koninkrijk en Zweden, zij zien allen wel wat in deze bijzondere innovatie.

Verslag: Ysbrand Visser
Beeld (boven): Circular Floating Districts
Beeld (onder): Duurzaam Gebouwd