Van lineair naar circulair: dat is de reis die Forbo de afgelopen jaren doormaakte en waarvoor nog steeds hard geknokt wordt. Meer en meer gerecycled en hernieuwbaar materiaal vindt zijn weg naar het productenspectrum dat door de leverancier van vloeroplossingen wordt aangeboden. Een recent hoogtepunt én circulaire primeur is de nieuwe bestemming van oude Marmoleumvloeren van de TU Delft in de Heineken Experience te Amsterdam.

Voordat we op die kersverse circulaire ontwikkeling tonen, vertellen Tobias van Sabben en Piet Looijen over de circulariteitsambities tot dusver. Eerder kwamen de uitgangspunten rondom hergebruik, losleg-vloeren en hernieuwbare grondstoffen al onder de aandacht in het artikel Samenwerkingen essentieel voor creatieve oplossingen. Daaruit bleek onder andere dat Forbo zich richt op verschillende thema’s. Naast circulariteit zijn transparantie en hernieuwbaarheid de focusgebieden. Om die ambities invulling te geven werd een raamwerk gedefinieerd dat structuur geeft.

Duurzaamheid en circulariteit

“Belangrijke thema’s hierin zijn onder andere productontwikkeling en materiaalinkoop”, geeft Van Sabben aan. “Zoveel mogelijk ingezette grondstoffen moeten bijdragen aan een duurzaam eindproduct dat decennia kan meegaan, met zo min mogelijk verlies. Daarom richten we ons op het toepassen van gerecycled en hernieuwbaar materiaal in onze producten.”
Looijen vult aan: “Die visie passen we niet op één productlijn toe, maar op ons volledig productspectrum. De producten zijn steeds meer los te installeren. Een voorbeeld is Allura Flex, waarvoor geen lijm meer nodig is. Daarnaast hebben we vanaf nu ook een mooie referentie wat betreft de circulaire vloer Marmoleum in de Heineken Experience.
Essentieel is wat ons betreft de belofte én de garantie om het product aan het einde van de levensduur weer terug te nemen. Enerzijds willen we een duurzame vloer leveren die lang meekan, anderzijds willen we de mogelijkheid bieden om materialen in de productieketen terug te brengen. Zo gaan vloeren zo lang mogelijk mee en zijn ze zoveel mogelijk hernieuwbaar om weer toegepast te worden in een volgende bestemming.”

Nieuwe bestemming

TU Delft liet oude Marmoleumvloeren uit het EWI-gebouw halen, om ze vervolgens een nieuwe bestemming te geven in de Heineken Experience in Amsterdam. “Dit was een primeur, want voor het eerst wereldwijd werd Marmoleum losgehaald en ondergebracht in een ander gebouw”, gaat Looijen verder. “Het oude Marmoleum wordt vrijwel volledig in de nieuwe vloer gebruikt. Er komt nog een kleine hoeveelheid jutenpluis uit, dat naar de isolatie-industrie gaat. Doordat afval een grondstof wordt, werd het sloopbedrijf uitgedaagd om anders te denken over hun werkwijze.” Eerder gaf Sebastiaan Röben van Forbo al aan dat het geen eenvoudige taak is om een vloer terug te nemen die al decennialang is gebruikt: “Bij het demonteren van de vloer is het belangrijk dat je dit zo schoon mogelijk doet, waarbij het aantal lijmresten beperkt wordt en geen stukken van het beton meekomen. We halen het materiaal terug naar onze faciliteit en voegen waarde toe zodat dit nieuwe vloerbedekking wordt.” Van Sabben weet meer over de samenstelling van de vloeren: “We weten wat er in onze vloeren zit en hierover willen we maximaal transparant zijn, zodat we deze informatie kunnen overbrengen aan ketenpartners en opdrachtgevers. Bijvoorbeeld met levenscyclusanalyses (LCA’s) en milieuproductverklaringen (EPD’s). Hier kunnen we per product aangeven wat de hoeveelheid recycled content is. Maar voor veel bestaande bouw is onduidelijk welke materialen er nu precies zijn toegepast en dat bemoeilijkt het opnieuw inzetten ervan.”

Enthousiasme kweken

De groeiende hoeveelheid materialenpaspoorten zorgt voor een positieve verandering. Data is een belangrijke voorwaarde om te weten welke materialen waar aanwezig zijn. Daardoor wordt het eenvoudiger om de materialen opnieuw in te zetten. Ook is het belangrijk dat opdrachtgevers enthousiast zijn over de ambities voor los te installeren vloeren zonder gebruik van lijm. Dat geldt eveneens voor het toepassen van hergebruikte materialen en het daarvan leren. Van Sabben: “We zien dat onder andere overheids- en onderwijsinstanties op kop lopen wat betreft het uitvragen op circulariteit en los te installeren materialen en producten.”

Sluitende businesscase

In deze projecten blijven leveranciers ook steeds vaker verantwoordelijk voor de producten die ze leveren. Van Sabben voegt toe: “In Frankrijk en Scandinavië zien we dat op dat vlak meer stappen worden gezet, met een uitgebreidere productverantwoordelijkheid voor leveranciers. Daar wordt nu op gebroed en dit gaat voor een verdere versnelling zorgen.”

Looijen besluit: “Eindgebruikers zien graag dat er circulair wordt gebouwd, maar dat mag niet ten koste gaan van de kwaliteit van de materialen. Hergebruikte producten moeten minstens zo goed zijn als de traditionele, lineaire varianten. Het is mooi dat we dit kunnen laten zien in dit praktijkvoorbeeld van de TU Delft en Heineken Experience. Daarnaast laat het zien dat er absoluut een businesscase is voor hergebruikt Marmoleum. Die economische component is het bestaansrecht voor onze inzet en reis naar circulariteit. Want circulariteit is mooi, maar het moet wel rendabel zijn.”

De afgelopen jaren is op DuurzaamGebouwd.nl onder andere veel aandacht geweest voor de Marmoleum-vloer van Forbo. Een vloer die CO₂-neutraal wordt geproduceerd, zonder compensatie. Op de website van Forbo lezen we hoe het ervoor staat met de uitstoot in de productielocaties: ‘De uitstoot is één op één in verhouding tot de energie die tijdens de fabricage wordt gebruikt. De gemiddelde CO₂-uitstoot per vierkante meter geproduceerd product is in de periode 2004 tot 2021 met 70% gedaald.’

Tekst: Marvin van Kempen
Beeld: Forbo