Tijdens het Duurzaam Gebouwd Congres 2021 won Ecodorp Boekel niet alleen de Circulaire Ring als meest duurzame organisatie van Nederland, maar ook de Publieksprijs. De Gouden Kikker voor het meest duurzame project van Nederland ging naar de ecologische basisschool De Verwondering in Almere Hout.

De Nederlandse Duurzaam Bouwen Awards 2021 (DUBO) werden vandaag uitgereikt tijdens het online Duurzaam Gebouwd Congres 2021. Dat gebeurde onder leiding van dagvoorzitter Marjet Rutten, die live aanwezig was in de studio in Zwolle. De vele bezoekers bekeken de verkiezing via hun pc, laptop of telefoon en hadden al eerder bijgedragen aan de verkiezing van de Publieksprijs. Ook de genomineerden zaten online de uitreiking in spanning af te wachten.

Genomineerden

Gouden Kikker
voor het meest duurzame project in Nederland

• Bouw Novum 5.4 woning
• M’DAM in Monnickendam
• De Verwondering in Almere

Circulaire Ring
voor de meest duurzame organisatie in Nederland

• woningcorporatie Fien Wonen
• initiatief De Groene Grachten
• Ecodorp Boekel

Duurzaamheid vraagt om aandacht en een zekere radicaliteit, aldus Bert Melles van de organisatie van de DUBO. Die insteek van deze verkiezing werd volledig waargemaakt door de winnaars en genomineerden van dit jaar.

Burgerinitiatief

De jury koos vandaag Ecodorp Boekel als de meest duurzame organisatie van Nederland, omdat in dit project een enorm breed scala aan aspecten van duurzaamheid wordt gecombineerd: natuurinclusief, klimaatadaptief, circulair, biodivers en sociaal duurzaam. Het grootste deel van de 36 sociale huurwoningen in het opvallend cirkelvormige project is gebouwd met natuurlijke materialen en de rest is geproduceerd uit afvalmateriaal. Bovendien is de professionele wijze waarop dit burgerinitiatief is vormgegeven een voorbeeld voor anderen.

De jury was, bij monde van Robert Koolen, zeer te spreken over de professionele en integrale wijze waarop Ecodorp Boekel is georganiseerd. Koolen: “Niet alleen in de ideeënvorming en uitvoering, maar ook in de samenwerking. Het gaat om vernieuwende ideeën die concreet herhaalbaar zijn. En mede door de zelfwerkzaamheid ook betaalbaar. Niet alleen het geheel, maar ook onderdelen kunnen inspireren tot navolging. De directe koppeling met de Sustainable Development Goals laat zien hoe je dit soort abstracte doelstellingen kunt omzetten in concrete acties.”

Patrick Schreven (Eco+Bouw): "Deze droom heeft twaalf jaar geduurd."

Heel veel bewoners werk(t)en mee aan de ontwikkelingen in Boekel en ook wat betreft Architectenbureau Van Laarhoven kon de duurzame lat niet hoog genoeg liggen. De meeste credits gaan daarbij uit naar initiatiefnemer Ad Vlems, zo zei bouwer Patrick Schreven namens Eco+Bouw (foto boven). Schreven: “Deze droom heeft twaalf jaar geduurd, voordat die uiteindelijk in de gemeente Boekel kon landen. Alles in dit project is bijzonder, de manier van denken, bouwen en organiseren, woorden schieten tekort. Heel veel respect gaat naar al die leden en bewoners van het Ecodorp die betrokken zijn. Zij hebben deze prijs dubbel en dwars verdiend.”

In Boekel blijft het hier niet bij, want door onder meer rondleidingen worden de boodschap en de techniek – zoals een bijzondere accu – ook aan anderen ten voorbeeld gesteld. Sterker: de financiële opbrengsten uit de eigen woonvereniging, een corporatie in het klein, gaan als zetje in de rug naar andere initiatieven voor ecodorpen in Nederland. Daarvan zijn er al inmiddels zeventig.

Live vanuit Zwolle won het Ecodorp in Boekel ook nog de Publieksprijs, de Duurzaam Bouwen Award 2021. Daarbij telden de stemmen van de online aanwezigen mee voor 75% van de uitslag, terwijl de andere 25% al vooraf was ingediend.

School geeft les

Basisschool De Verwondering werd gekozen als meest duurzame project en als inspirerend voorbeeld van duurzaam maatschappelijk vastgoed op een zeer hoog niveau, zo vertelde jurylid Esther ’t Hoen. “Opvallend is vooral de combinatie tussen low tech en high tech, wat zich manifesteert in natuurlijke uitgangspunten, zoals een optimale oriëntatie van het gebouw op de zon, de natuurlijke ventilatie en de zonwering door omringende bomen. We zien daarnaast high tech installaties voor duurzame energie en seizoensbuffering. Aan de materialenkant is er verder een doordacht systeem van losmaakbaarheid van de verschillende bouwonderdelen en daarmee dus een grote circulaire potentie”, zo vertelde ’t Hoen.

“Het project is meer dan een mooie school, waarin les wordt gegeven”, vervolgde ’t Hoen. “Je zou kunnen zeggen: de school zélf geeft les! Dat zien we terug in de ontwerpfilosofie en bouwwijze. Leerlingen zien zelf hoe hun school is gebouwd, welke materialen zijn toegepast en hoe het van energie wordt voorzien. Ook heel bijzonder is het natuurinclusieve schoolplein dat een ecosysteem op zich vormt, met veel nestgelegenheden voor vogels en insecten, lokale flora en zelfs een kleine baai. Dat inspireerde heel erg.”

Directeur Paula van Kuijk van de winnende ecologische basisschool De Verwondering.

In een reactie gaf de winnende architect Daan Bruggink (ORGA architect) alle credits aan de gemeente als opdrachtgever, het bestuur van de school (Prisma) en de directeur Paula van Kuijk (foto boven). Bruggink: “Velen hebben er hard aangetrokken en dat heb je wel nodig. Wat we anders hebben gedaan is het koppelen van het ontwerp aan het onderwijssysteem: welk onderwijs wil je geven? Daarover hebben we heel veel overleg gehad met directeur Paula van Kuijk, zodat de neuzen dezelfde kant op stonden.”
“De grootste hobbel”, aldus Bruggink, “werd gevormd door de installaties. De uitdaging was het op elkaar afstemmen van natuurlijk ventileren en het voldoen aan de regels. Wij wilden de installatie zo duurzaam mogelijk maken, terwijl de installateur vooral technisch dacht. Daaruit is een mooie combi gerold, met onder meer het ijsbuffersysteem”, aldus Bruggink. Deze oplossing behelst een warmteopslagsysteem met een ijsbuffertank.

Juryleden

De Nederlandse Duurzaam Bouwen Awards zijn een initiatief van abcnova, W/E adviseurs, FSC Nederland en Duurzaam Gebouwd. De Awards zijn mogelijk dankzij ondersteuning van Bouwend Nederland en het ministerie van BZK.
De jury van de Nederlandse Duurzaam Bouwen Awards bestaat uit juryvoorzitter Ellen van Bueren (TU Delft), Esther ’t Hoen (ministerie van BZK), Robert Koolen (namens Bouwend Nederland), Karo van Dongen (Groene Huisvesters) en Fred Jonker (VNG).

Lees hier meer informatie over de criteria en de jury van de Nederlandse Duurzaam Bouwen Awards.

Lees ook:

Innovatiever uitvragen

Alle genomineerden