Harm heeft gelijk. Lubach schetst een zeer ongenuanceerd beeld van de energietransitie waarin de waan van vandaag, en niet het perspectief van morgen, domineert. Het jammerlijke van de combinatie van zin (vraagbeperking, isoleren) en onzin is dat voor- én tegenstanders hun gelijk bevestigd kunnen zien in deze uitzending. Ben bang dat de bevestiging van de onzin bij het grote publiek blijft hangen. Dat doet het klimaat geen goed.

Basis voor de energietransitie is dat er minder energie gebruikt gaat worden. De beste optie daarbij is voor huizen en gebouwen isoleren onafhankelijk van de energiebron voor verwarming. Echter isoleren komt voor rekening van de woningeigenaar die kijkt naar kosten-baten. Ver-duurzamen van een wat oudere woning kost al gauw vele duizenden euro's die de eigenaar niet terug verdient in enkele jaren. Gerichte subsidies op isolatie zijn nog te beperkt zeker op wijk niveau. Isolatie heeft nog een te lage prioritiet.

Volgens mijn is deze man beetje laat wakker geworden. En beetje de weg kwijt. Duitsland gaat zeker aan het gas. En dat wist ik al langer dan arjan het melde. Gek he en wij eraf. Das al niet te verkopen aan ons domme burgers. En dan nog duurzame huizen? Best is alles plat en opnieuw bouwen. Weet u meneer Harm waarom lopen wij altijd voorop met alles betalen miljarden aan milieu regels en wat gaan we winnen? Precies niks. Ons bets doen met afval gescheiden oké rest is beetje geld rukken! Zijn er al extra bossen geplaatst? Extra andere duurzame dingen? En over dat gescheiden afval voor u nog een weetje (feit) wij scheiden nu zo goed dat we afval kopen uit andere eu landen om te verbranden! Weer worden we bedonderd zoals vaker! Ik als gewone Jan lul ben der wel klaar mee beetje mijn best doen en verder gewoon leven zoals rest van de wereld. Ik wens u een fijne dag

Beste Erik, Zoals je zegt behoor je bij de dommere burgers, Vooreerst hebben jullie de bonus van /- 7 miljard van Shell, die Shell via Europa terugkrijgt en bij een eerlijke prijszetting als winst zou kunnen afgeven ... aan de burger. En dus de burger blijft slachtoffer van het beleid omwille van de monopoly(politiek industrie). Als dan na 1970 - 50 jaar er niks gebeurd is, moet men toch ooit eens beginnen. Wel weet dan dat men in '95 CEPHEUS had: kostengunstig bouwen met overal meer dan 30 cm isolatie en een warmtepompje van 2kW voor verwarming. O ja: (50 jaar x 7 mlrd) is 350 miljard en voor NL zou er ook 200 miljard minder stookkosten geweest kunnen zijn. Daarmee samengeteld kon je 2 miljoen villa's bouwen. Je ziet geld verspillen is niet moeilijk. De dromen van de burger vernietigen zonder dat ze weten wat er gebeurt, is dan weer gemakkelijk. In zo'n aangename woning leven is dan nog (na 20 jaar afbetaling) met een maandelijks extra loon van 100€ door het leven gaan. (Daar had je dan nu al een elektrische auto van kunnen kopen)

Lubach heeft in de kern volkomen gelijk. Het is onzinnig om peperdure warmtenetten op gas aan te leggen om huizen van het gas te halen. De meeste van het gas projecten zijn mislukt. Biomassa-centrales hebben geen toekomst, en toch geven we daar 12 miljard aan uit. Aan elektrische auto's, die op 90% grijze stroom rijden, geven we miljarden uit. Het CPB heeft eens berekend dat de Tesla €1.700 per bespaarde ton CO2 aan subsidie kost. Dat geld had oneindig beter aan isolatie uitgegeven kunnen worden. Miljoenen huizen zijn nog steeds slecht geïsoleerd. We geven miljarden uit aan windmolens, maar voor het gebrek aan leveringszekerheid bestaat (afgezien van de gascentrale als backup) geen oplossing. Goed bedoelde maar verkeerd bestede subsidies kenmerken het Nederlandse klimaatbeleid. Dat is veel erger dan een ongenuanceerde Lubach.

Besten, Ik denk dat we dhr. Lubach best wat serieuzer mogen nemen. Zijn commentaar ging er ook bij mij in als gesneden koek. Het gemak waarmee hij gehakt maakt van het huidige beleid zegt wel iets. Je installeert helemaal niet zomaar een warmtepompje in een bestaande woning. Warmtenetten verliezen net zoveel warmte tijdens transport dan dat ze aan verduurzaamde woningen gaan leveren. Waar ben je dan in hemelsnaam mee bezig! Maak er s.v.p. lauwe netten van. Ik weet niet wie de eenzame met goede bedoelingen gedreven burger volgt die zijn/haar/??? woning wil verduurzamen. Maar wij als technici zijn blijkbaar en overduidelijk niet in staat om consequent een goed en bruikbaar advies te geven. Lees het column van mevr. Van Paassen in vereniging eigen huis/de Volkskrant maar eens. Toch begint het in mijn opinie daar, bij woningen die relatief veel energie verbruiken. Daar winst behalen is vele male effectiever dan een reeds goed presterende woning verder verbeteren. Waarom zijn slecht presterende woningen zoveel waard? Ze zijn veelal grotendeels afgeschreven. Je moet ze niet plat gooien, maar er moet wel ruimte ontstaan voor een herinvestering. Het wordt een keer tijd dat als een potentiële koper een D-label of lager ziet, beseft dat er op (korte) termijn forse investeringen noodzakelijk zijn! Dat besef is er immers helemaal niet. Groeten, Henk

Graag verneem ik wat er niet klopte aan het betoog van Lubach. Hij kon in een kort tijdsbestek natuurlijk niet ingaan op allerlei details. Dat betekent dat hij bochten afsnijdt. Harm wordt weinig concreet en roept dat Lubach maar wat bij elkaar googled terwijl hij rapportages aanhaalt van gerenommeerde instituten zoals het PBL. Ik zou zeggen Harm wordt concreter in je kritiek, geef aan wat er niet klopt.

Dat een warmtepomp voor een heleboel situaties geen oplossing biedt is waar. Maar wat Arjen Lubach beweert over warmtepompen ipv gasgestookte cv-ketel: dat het niet uitmaakt voor de CO2-uitstoot, is een heel eenzijdig verhaal. Een eenvoudig rekensommetje maakt dit duidelijk. Mijn eigen situatie. Vrijstaande woning, 175 m2, bouwjaar 1999. Voor de installatie van de warmtepomp: Gemiddeld aardgasgebruik voor verwarming, warmwater en koken 2200 m3 per jaar. Electriciteitsverbruik ca. 3000 Kw per jaar. Nu, met warmtepomp, geen gas meer, alles gaat electrisch (verwarming, koken, warm water): electriciteitsverbruik bij een gemiddelde winter ca. 9000 Kw. Dus: het electriciteitsverbruik is met 9000-3000=6000 Kw per jaar gestegen. 23 zonnepanelen produceren 6800 Kw electriciteit per jaar, waarvan het grootste deel in de zomer. Ongeveer 5300 daarvan wordt teruggeleverd aan het net. Dat is schone energie, zonder CO2-uitstoot, maar ik zal het voor dit verhaaltje niet salderen met de 6000 Kilowatt extra verbruik. 1500 Kw van de zelfgeproduceerde stroom neem ik zelf af. Die breng ik wel in mindering op het extra energieverbruik. Blijft over: 4500 Kw extra verbruik door de overgang van gas naar electriciteit. Deze 4500 Kw staat dus tegenover de 2200 m3 aardgas. De CO2-uitstoot bij verbranding van 2200 m3 aardgas is 3960 Kg (1,8 Kg per m3). De productie van electriciteit kost (geproduceerd met gemiddelde mix van aardgas en schone energie) 2025 Kg (0,45 Kg per geproduceerde Kw). Dus: door over te gaan op een electrische warmtepomp stoot ik bijna de helft minder CO2 uit. Het geheim van dit alles: een warmtepomp gebruikt electriciteit maar voor elke opgenomen Kw geeft hij een vermogen van ca. 4 Kw terug voor verwarming. Hiermee zeg ik niet dat een warmtepomp de ideale oplossing is in de energietransitie: want een ouder huis moet toch eerst worden geisoleerd, alle huizen gebouwd voor 2000 en hoe ouder hoe meer isolatie, en een warmtepomp installeren is beslist veel duurder dan een cv-ketel.

Hoi Ruud, Klein detail, 's winters schijnt de zon niet en wek je vrijwel geen elektra op. Dus, als we dit op grote schaal gaan doen, waar komt al die elektra vandaan? Juist, uit gestookte energiecentrales. Niet uit kerncentrales, want die hebben we vrijwel niet. Misschien een beetje windenergie, maar ook dat valt tegen. Gestookte energiecentrales hebben een rendement van ca. 42% op z'n best. Dus die mooie COP (erg hoog in mijn beleving, VBWW's?), moet je nog omzetten naar primaire energie. Dat eenmaal gedaan hebbende, durf ik te stellen dat een HR-gasketel ruwweg tot een gelijke CO2-uitstoot leidt. Die mix van aardgas en schone energie, die schone energie zijn in de praktijk Amerikaanse bomen. Ik ben zeer zeker geen voorstander om wat dan ook verstoken, dhr. Lubach heeft gewoon een punt. En de auteur geen antwoord... Groeten, Henk