Begin februari deelden verschillende sprekers hun kennis en ervaring over dit onderwerp tijdens de bijeenkomst Merosch Open Source. Lees nu het verslag en de conclusies.

Unieke samenwerking en ervaringen

Als eerste spraken Cheimaa Aouni (gemeente Zoetermeer) en Martijn Geerts (schoolbestuur Unicoz). Zij vertelden over hun eigen ervaringen en bijzondere samenwerkingsconstructie voor het aanpakken van bestaande schoolgebouwen en de budgetten.

>Renovatie schoolgebouwen financieel bijna even duur als nieuwbouw

Een belangrijk punt is dat renovatie van schoolgebouwen financieel bijna even duur is als nieuwbouw (of financieel in de buurt komt van een nieuwbouwproject). Dat komt door een combinatie van drie factoren:

1. Door onderwijskundige vernieuwingen zijn er flinke veranderingen in de bouwkundige indeling nodig, waardoor de kosten oplopen.
2. Bestaande scholen lopen qua binnenklimaat flink achter. Onder andere door slechte ventilatievoorzieningen die in het geheel vervangen moeten worden, waardoor het grootste deel van het budget daar naar toe gaat.
3. Als er dan ook nog duurzaamheidsmaatregelen bij moeten komen, zijn dit eigenlijk maatregelen die extra zijn en de renovatie nog kostbaarder maken.

Dit bij elkaar opgeteld, maakt het qua kosten aantrekkelijker om een nieuw schoolgebouw neer te zetten. Daarbij moet wel genoemd worden dat elk schoolgebouw maatwerk is. Elk gebouw is weer anders en zit anders in elkaar, waardoor het kostenplaatje uniek is. In dit geval zie je voornamelijk dat door de onderwijskundige vernieuwingen het bestaande gebouw niet meer voldoet en de kosten voor een renovatie flink toenemen.

>Samenwerking schoolbestuur en gemeente 

Tot slot kwam de unieke samenwerking tussen schoolbestuur Unicoz en de gemeente Zoetermeer aan bod. Beide partijen dragen de verantwoordelijkheid van de kosten van het onderhoud en de investeringen. Er wordt gezamenlijk een plan gemaakt om scholen aan te pakken en gezonder en duurzamer te maken.

Het huishoudboekje van scholen

Vervolgens kwamen Willem Adriaanssen en Michel Drenth van HEVO aan het woord over het huishoudboekje van scholen.

>Integraal huisvestingsplan essentieel

Ook zij geven aan dat renoveren vaak een kostbaar plaatje wordt tegenover het opnieuw bouwen van een school. Adriaanssen geeft aan dat het belangrijk is dat er een integraal huisvestingsplan moet worden opgesteld door de gemeente en een schoolbestuur. De volgende vragen moeten onder andere worden beantwoord:

1. Welke gebouwen worden wanneer aangepakt?
2. Wanneer wordt er in welk gebouw geïnvesteerd?

Het heeft geen zin om in een school dubbelglas toe te passen als dit gebouw over tien jaar wordt gesloopt. Ga op basis van de volledige gebouwportefeuille bekijken wanneer welk gebouw aan de beurt is en welke maatregelen er worden toegepast.

>Frisse Scholen niet altijd haalbaar en betaalbaar

Een ander besproken punt gaat over de Frisse Scholen. Hierbij moet per thema worden gekeken hoe je op welk onderdeel wilt scoren. Frisse Scholen klasse A is op meerdere onderdelen doorgaans niet haalbaar en betaalbaar.

Businesscases op tafel, enkele praktijkcases doorgerekend

De derde spreker was Bart Advokaat van Merosch. Hij vertelde over verschillende businesscases en het stappenplan om een bestaande school aardgasvrij te maken.

>Stapsgewijs uitvoeren

Het is belangrijk om een integraal plan te bedenken, maar dat dit wel stapsgewijs kan worden uitgevoerd. Zo kunnen maatregelen bijvoorbeeld worden afgestemd met reserveringen vanuit het Meerjarenonderhoudsplan en kan de uitvoering van de maatregelen in verschillende vakanties worden gerealiseerd. Een cruciaal punt om de renovatie te laten slagen, is dat de maatregelen die worden toegepast integraal met elkaar kloppen.

Ook Advokaat geeft aan dat elke bestaande school maatwerk is. Wanneer welke maatregel toegepast kan worden, is afhankelijk van de gebouweigenschappen.

De conclusie van de businesscase is dat wanneer een bestaande school wordt verduurzaamd en aardgasvrij wordt gemaakt, de investeringen voor circa 50 procent over 25 jaar worden terugverdiend. Er blijft daarmee een onrendabele top over van 50 procent.

Pilot energiezuinig vraaggestuurde ventilatiesysteem

Als laatste kwam Piet Jacobs van TNO aan het woord. Vanuit TNO zijn ze bezig met een pilot voor een energiezuinig vraaggestuurde ventilatiesysteem.

>Onderhoud ventilatiesysteem aandachtspunt

De luchtkwaliteit is een belangrijk onderwerp als het gaat om gezonde scholen. Gebouwen worden steeds beter geïsoleerd en dus is de vraag naar koeling groter. Daarbij is het onderhouden van het ventilatiesysteem een belangrijk aandachtspunt. Hier blijkt in de praktijk te weinig aandacht voor te zijn. De filters in de luchtbehandelingskast moeten minimaal één keer per jaar worden vervangen.

In de pilot wordt een elektrostatische filtermodule getest om fijnstof nog beter te filteren. In het toegepaste ventilatiesysteem is ook een module voor dauwpuntkoeling (adiabatische koeling) toegepast om te onderzoeken wat dat bijdraagt aan een beter zomercomfort.

Belangrijke conclusies

>Renovatie tegenover nieuwbouw goed uiteenzetten

Het is belangrijk om renovatie tegenover nieuwbouw goed uiteen te zetten. Wat vraagt men van een gebouw, wat is er mogelijk en wat zijn de kosten? Wat bij schoolgebouwen ook meetelt, is de verandering van onderwijs. Het gebouw moet wel met zijn tijd meegaan, wat betreft onderwijslokalen, binnenklimaat en mogelijkheden.

>Kosten aardgasvrij 

Daarnaast moet men rekening houden met de kosten van het naar aardgasvrij gaan. Dit betekent niet altijd dat er ook direct bespaard wordt. Als er geen goed en integraal concept wordt bedacht, kan het zijn dat van gas los gaan niet per se een besparing oplevert.

Heb je vragen over het aanpakken van een bestaand schoolgebouw? Neem gerust contact op met Merosch. 

Bron: Merosch Open Source