Bestaande woonwijken op een slimme en toekomstbestendige wijze energieneutraal te maken: uit het REnnovates onderzoek blijkt dat het technisch haalbaar zijn. Om het financieel mogelijk te maken zijn flexibele energieprijzen noodzakelijk.

De resultaten zijn voortgekomen uit de transformatie van in totaal 249 bestaande huurwoningen naar nul-op-de-meter woningen. Het eindrapport is vorige week tijdens een symposium in Utrecht gepresenteerd aan minister Eric Wiebes en de Vlaamse minister Bart Tommelein.

Sinds de start van REnnovates in 2015 zijn 249 bestaande huurwoningen in Heerhugowaard, Soesterberg/Soest en Woerden getransformeerd naar gasloze nul-op-de-meter woningen. De verouderde woningen maken nu deel uit van een slimme wijk waarin energie zo efficiënt en effectief mogelijk wordt gebruikt. Naast zonnepanelen en warmtepompen zijn tevens thuisbatterijen en een wijkbatterij (Woerden) toegepast. Door slimme sturing met warmtepompen en het opvangen van opwekpieken met accu’s, is het voor de netbeheerder mogelijk om kostbare investeringen ten behoeve van capaciteit op het elektriciteitsnetwerk te minimaliseren of zelfs te voorkomen.

Wet- en regelgeving

´De belangrijkste conclusie uit ons onderzoek is dat slimme, energieneutrale wijken technisch haalbaar zijn. Met aangepaste wet- en regelgeving die voorziet in flexibele energieprijzen is onze business case in Nederland sluitend te maken,´ aldus Dennis van Goch, projectmanager Innovatie bij BAM. ´Onze bijdrage aan de energietransitie kunnen we bovendien aanzienlijk vergroten als we slagen in onze ambitie het REnnovates concept op Europese schaal uit te bouwen. In België, Spanje en Polen zijn de eerste initiatieven al genomen.´

Koolstofarme samenleving

Die ambitie onderschrijft de Vlaams viceminister-president en minister van Energie Bart Tommelein: 'Renovaties die in één klap leiden tot een energieneutrale woonwijk brengen de omslag naar een koolstofarme maatschappij in een stroomversnelling. Het is een uitdaging waar we in heel Europa voorstaan. Lidstaten kunnen maar beter hun goede voorbeelden uitwisselen. Hoe sneller we een koolstofarme samenleving bereiken, hoe beter.'

Minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes gaf aan dat REnnovates heeft aangetoond dat energieneutraal op de schaal van de wijk mogelijk is: 'We staan aan het begin van de leercurve. Door initiatieven bij elkaar te blijven brengen en innovaties te stimuleren, kunnen we Nederland wijk voor wijk verduurzamen.'

Betrokkenheid bewoners

REnnovates richt zich nadrukkelijk op de betrokkenheid van de bewoners. De monitoring van de nul-op-de-meter woningen is zo opgezet dat de bewoner beter inzicht heeft in alle energiestromen. De betrokkenheid van de bewoners is cruciaal om comfortabel, gezond, duurzaam en betaalbaar wonen haalbaar te maken.

Europese partners

Het REnnovates-project (rennovates.eu) is in 2015 gestart door BAM als uitbreiding van het innovatieprogramma de Stroomversnelling. De EU heeft destijds een projectsubsidie van € 5 miljoen beschikbaar gesteld vanuit Horizon 2020, hét Europese subsidieprogramma voor onderzoek en innovatie.

BAM heeft voor REnnovates samenwerking gezocht met acht Europese partners. Het consortium omvat nog twee bouwondernemingen, Mostostal (Polen) en Mondragon (Spanje). De Nederlandse netbeheerder Stedin onderzoekt wat de impact op het netwerk is. België is in het consortium vertegenwoordigd met de Vlaamse onderzoeksorganisatie VITO/EnergyVille, de Vlaamse specialist op het gebied van ‘smart grids’ Enervalis en met Belfius Bank. De overige partners zijn MassiveCell Technologies, een Finse start-up die innovatieve batterijsystemen bouwt, en het Duitse KEO, een elektronicafirma die zijn communicatiestandaard EEBus inbrengt.

Tijdens het symposium hebben de partijen bekendgemaakt in diverse verbanden de samenwerking voort te zetten.