Gezondheid onderbrengen in een contract lijkt de heilige graal. Toch is het niet zo onbereikbaar als velen denken. Door KPI’s op te stellen en resultaten te meten kan een dream team een gezond gebouw garanderen, decennialang. Daarvoor is een flexibel en integraal contract nodig, bijvoorbeeld in de vorm van een WELLco , zo bleek uit de Round Table: WELLco in The Edge te Amsterdam.

Foto: De Round Table over WELLco werd gehouden in The Edge te Amsterdam.

De term WELLco komt misschien nog niet bekend voor. Duurzaam Gebouwd-expert Jelle Otten bedacht de term om invulling te geven aan een prestatiegarantie voor een gezond gebouw. De concrete uitwerking van de term ontbreekt nog, vandaar de noodzaak voor een rondetafelgesprek over de materie met 13 experts uit het integrale netwerk van Duurzaam Gebouwd om dit in te vullen.

Het eerste onderwerp in de discussie betreft het meten van gezondheid in gebouwen. Dat kan op diverse manieren worden ingevuld. “Als je op deelfactoren stuurt, dan loop je het risico dat je niet het complete plaatje hebt”, geeft CFP-directeur Bram Adema aan. “Een integrale benadering verdient dus de voorkeur. Denk hiervoor bijvoorbeeld aan een NPS-score, dat klantloyaliteit meet met producten en diensten. Juist de eenvoud van deze score kan garanderen dat we op grote schaal welzijn in gebouwen en woningen kunnen meten.” Ook Marc Kooij van Strukton Worksphere is overtuigd van een integrale aanpak, maar richt zich op een andere manier van beoordeling. “De World Green Building Council heeft omgevingsfactoren opgesteld zoals comfort, geluid, licht, akoestiek en bereikbaarheid. Op basis van deze criteria stellen zij minimumeisen, waaraan een gebouw op zijn minst moet voldoen.” Een derde alternatief om gezondheid te meten is favoriet bij onder andere beleggers: GRESB. “Dit is een internationale standaard die duurzaamheidsprestaties op een rijtje zet”, vertelt Stef Weekers van CONSULT. “In de jaarlijkse real estate assessment gaven ze aan om meer aandacht te gaan besteden aan gezondheidsindicatoren.”

Tastbare resultaten

Zowel WGBC als GRESB richten zich op de beoordeling van technische factoren, bijvoorbeeld op het vlak van licht of lucht. Bij NPS geven gebruikers een subjectieve beoordeling. Het lijkt voor de hand te liggen om op basis van een combinatie van de verschillende aspecten de Kritische Prestatie Indicatoren (KPI) op te stellen. Financiering vanuit de bancaire sector verloopt immers op basis van deze tastbare resultaten. “Het is internationaal aantrekkelijk om een marktconforme rating als GRESB toe te passen”, vertelt Hein Wegdam van ING. “We belonen beleggers als zij zich inzetten voor duurzaamheid door de leningrente direct te koppelen aan duurzaamheidsprestaties. Gezondheid kan waarde toevoegen, mits je hierover duidelijke afspraken maakt en dus ook KPI’s stelt.

Bekijk de deelnemerslijst aan de Round Table WELLco

Kan de bouw- en vastgoedsector de oplossingen leveren om deze kwaliteitsafspraken in te vullen en een gezond gebouw te garanderen? Het vertrouwen lijkt volop aanwezig bij de deelnemers. “Ik ben ervan overtuigd dat we, als we goede afspraken met elkaar maken, het technische gedeelte prima in kunnen vullen”, denkt hoofd commercie Bas Boom van Van Wijnen. Daar is ook Kooij van overtuigd. “Ketensamenwerking is hier van essentieel belang, want je hebt partners nodig om bijvoorbeeld de verschillende omgevingsfactoren in te vullen.” 

Er moet dus een hecht team aan het roer staan van een ontwikkeling. Daar hoort de huurder van een gebouw zeker bij. “Die wil zijn mensen topprestaties laten leveren”, geeft Weekers aan. “Dan hoort daar een gebouw bij dat ditzelfde niveau nastreeft in faciliteiten en het bieden van welzijn.” Als TVVL-bestuurslid is ook SAUND-directeur Chris van Bekkum overtuigd van het technische kunnen van de installatiesector. “Wij kunnen garanderen dat prestaties in het kader van gezondheid gehaald worden met behulp van techniek. Maar een huurder heeft in de toekomst andere eisen aan zijn gebouw dan vandaag de dag.” Toch is niet iedereen overtuigd van de aanwezige kennis en kunde. “Pas onlangs ontdekten we via onderzoek wat de invloed is van iets simpels als pannenkoeken bakken in een woning, dankzij TNO”, vertelt kennismakelaar Selina Roskam van RVO. Marketing executive Rick Bruins van Zehnder haakt aan: “We leren inderdaad nieuwe dingen over fijnstof, de impact hiervan en hoe we het kunnen aanpakken. Net als Chris denk ik dat we garanties kunnen geven, in ons geval op frisse lucht, maar wij stellen die in op wijkniveau. Niet op individuele assets.” Ook partner Woud Jansen van Alba Concepts plaatst een kanttekening: “Het is onze gezamenlijke  verantwoordelijkheid om te zorgen voor goede informatie en dat gebeurt niet altijd. Daarnaast hebben we een aannemende partij nodig die in beweging blijft en langdurig blijft innoveren in software en flexibiliteit. Daarvan vind ik Edge Technologies een goed voorbeeld.”

Wendbaar contract

“Blijven leren en experimenteren blijkt een belangrijk onderdeel van de creatie van een gezond gebouw. Daar moeten we de gebruiker in meenemen en het leerproces faciliteren”, vindt Van Bekkum. “De manier waarop we meten en KPI’s vaststellen zou daarmee kunnen veranderen en daarom ben ik voor een flexibel contract, waarin deze wendbaarheid is vastgelegd.” Het belang van flexibiliteit blijkt wel uit het artikel ‘Hoe we gezondheid kunnen borgen in contracten’. Hierin belichten advocaten Sander Engels en Jelle Otten van AKD de voorwaarden om gezondheid in contractvorm vast te leggen. ”We zien in de praktijk dat contracten voor lange periodes worden gesloten, maar dat er weinig ruimte is voor evaluatie”, vindt Engels. Daarmee lijkt ook innovatie achter te blijven. “Juist door deze passages in je contract in te bouwen, zorg je ervoor dat je systemen kunt updaten, nieuwe meetmethodieken kunt toepassen en een nog gezonder gebouw kunt realiseren”, denkt zijn collega-advocate Marjolein Dieperink. Ook Van Bekkum ziet de meerwaarde van een wendbaar contract. “Als je de gebruiker meeneemt in zo’n overeenkomst kun je blijven verbeteren en roest je niet vast. Het borgen van toekomstwaarde begint door met alle stakeholders van een gebouw in gesprek te blijven en samen constant processen te verbeteren. Daar hoort ook innovatie bij.”

In het aankomende Duurzaam Gebouwd Magazine #41, dat na de zomer verschijnt, staat het complete verslag van de Round Table WELLco. Benieuwd naar de impact die je als expert van Duurzaam Gebouwd kunt maken? Bekijk dan deze pagina.