René van der Paardt is werkzaam bij AKD als belastingadviseur met een specialisatie in btw en overdrachtsbelasting. Er zijn diverse opties voor de financiering van de verduurzaming van schoolgebouwen: crowd-funding, investeren vanuit pensioenfondsen of het verlagen van de btw op energielevering aan scholen.

Auteur: Tom de Hoog

Wat maakt crowd-funding tot een serieuze optie voor de financiering van scholen?

“Voor de verduurzaming van schooolgebouwen en het creëren van een gezonde school met een goed binnenklimaat, goede verlichting en een verantwoord energiegebruik is de investering aanzienlijk. Dat wordt over het algemeen niet - rechtstreeks of ineens - bekostigd door de subsidiegevers (overheid). De beschikbare normbedragen zijn daarvoor gewoonweg niet toereikend. Het is dan lastig om een verduurzamingslag te maken. Daarbij, scholen kunnen niet zonder meer lenen bij een bank omdat het eigendom van het gebouw, het onderpand, soms bij de scholenstichting ligt en soms bij de gemeente. Degene die investeert kan dus een andere partij zijn dan de juridisch eigenaar. Dat maakt het complex en dan moet er ook nog eens de garantie van een voortdurende inkomstenstroom zijn om aflossing en rente op de lening te kunnen betalen.”

Sommige banken staan zich er op voordat zij duurzaamheid en verduurzaming stimuleren met speciale financiële producten …

“Scholen blijven lastig voor banken om te financieren, ook omdat men liever in grotere gehelen of clusters denkt. Men ziet graag dat er volume ontstaat waardoor schaalvoordelen te behalen zijn en ook risico’s beter worden afgedekt.”

Wat betreft crowd-funding. Zouden ouders daaraan meedoen? De investering in verduurzaming loopt over meer jaren dan dat hun kinderen op de betreffende school les krijgen …

“Je zou kunnen denken aan het tijdelijk niet uitkeren van een rentebedrag en ook aan niet aflossen op de lening aan die ouders. Voor de school geldt dat door de investeringen in verduurzamen onder meer de energiekosten fors dalen waardoor die verduurzaming ook te betalen is. Als ouders dan zouden afzien van rente in de periode dat hun kind op die school les krijgt, is er sprake van direct belang over en weer: een gezonde school voor de leerling en geen financiële druk voor de school. Zitten er geen kinderen van de ouders meer op de school, dan zouden zij vanaf dat moment weer wel rente kunnen ontvangen als ze dat willen. Ook kan er dan wel afgelost worden of de lening overdragen aan nieuwe ouders.”

Welke rol zouden pensioenfondsen kunnen spelen als financiers van de verduurzaming van scholen als partij met een maatschappelijke opdracht?

“Ik denk dat zij een interessante partij zijn, ook al staan zij verder van de school af dan ouders in het geval van crowd-funding. Pensioenfondsen hebben andere normen en overwegingen. Ze willen - mede vanwege hun functie - grotere bedragen investeren anders is het voor hen niet realistisch. Het gaat dan om miljoenen euro’s en daarbij kijkt men ook naar een rendement van toch zo’n 4 à 5 procent. Anders is het niet te verkopen aan de achterban van de pensioenfondsen met het oog op hun primaire taak.”

Kijken we naar de Energy Service Companies (ESCo’s) dan komt ook de financiering weer aan de orde. Hoe gaat dat in zijn werk?

“Het idee is dat je vanuit een ESCo meerdere scholen (schoolkoepels) gaat servicen. Ook hier geldt dat inrichten per school niet de oplossing is. Er zijn gauw zo’n 100 (basis)scholen nodig waarvoor een ESCo de investering in energie, verlichting en klimaat moet kunnen doen om rendabel te kunnen opereren. Als die investering per school 200 à 300 duizend euro is, hebben we het over totaal 20 tot 30 miljoen euro. De ESCo zou dan bij een pensionfonds kunnen aankloppen.”

Een pensioenfonds zou dus achter een ESCo kunnen gaan staan …

“Zeker, de ESCO krijgt dan te maken met rentelasten en aflossing. Daarbij geven zij prestatiegaranties af die voor de school en voor de financier relevant zijn. Ook doet de ESCo het onderhoud op de installaties. Voor een bepaald bedrag per jaar berekent de ESCo alle kostencomponenten door aan de scholen. Dat bedrag moet dan passen in de normbetalingen die de overheid de onderwijsinstellingen verstrekt. Bij AKD hebben we die rekensom wel eens gemaakt, waarbij we de financiering en de schaalvoordelen bij hebben betrokken. We kwamen bijna kostenneutraal uit. Met enkele tientjes per maand van de ouders zou het sluitend zijn te krijgen. Overigens is daarvoor de schaalgrootte van die genoemde 100 scholen wel nodig. Zou je dit per school uitrekenen dan kom je niet verder dan 50% dekking van de investering.”

Wat betekent werken met een ESCo fiscaal?

“Stel een school investeert in een duurzame installatie. De btw kunnen zij niet aftrekken, want ze zijn niet btw-plichtig. Bij een investering van bijvoorbeeld 200 duizend euro komt dan 21% btw die zij wel moeten betalen, maar niet terug kunnen vragen. Een ESCo kan dat wel. De ESCo moet daarbij wel btw berekenen over de services die ze verlenen, maar dat is verspreid over de tijd. Dan is er het gegeven dat een school geen onderneming is en dus geen vennootschapsbelasting betaalt. Dat lijkt mooi, maar veel subsidies en regelingen (WIA en VAMIL) om verduurzaming te stimuleren hebben te maken met verlaging van de vennootschapsbelasting. Daarvan kan de ESCo - in de vorm van een bv - wel gebruik maken. De lagere belastingdruk kan resulteren in een lagere vergoeding voor de services die de ESCo levert. Dan is er nog een politiek aandachtspunt. De btw op energie is 21%, behalve voor de glastuinbouw die tegen een verlaagd tarief geleverd krijgt. Er ligt nu op Europees niveau een voorstel dat het mogelijk moet maken dat landen autonomer worden in het hanteren van lage btw-tarieven. Het zou mooi zijn als er een verlaagd tarief komt voor levering van energie. licht en klimaat aan scholen. Dan zou je ook de ouders kunnen ontzien wat verhoging van hun bijdrage betreft.”

Op 24 mei 2018 vindt het Duurzaam Gebouwd Seminar scholen plaats. Bezoekers van dit seminar kunnen rekenen op concrete antwoorden over de bouw van Frisse Scholen en krijgen praktijkcases uitgelicht. Voor uw als lezer kunnen wij u gratis toegang geven. Schrijf u dus direct in en mis dit niet!