Stroomversnelling is niet mislukt: het heeft een belangrijke rol gespeeld in de bewustwording en voor de noodzakelijke versnelling van de transitie gezorgd. Dit was een van de conclusies tijdens de RoundTable over Nul-op-de-Meter, bij Itho Daalderop in Tiel.

“Bijna 400 Nederlandse gemeenten en zo’n 380 corporaties moeten de komende tijd aan de slag om een stevig duurzaamheidsbeleid op te stellen. Een forse vermindering van CO₂-uitstoot en beperking van energieverbruik zijn noodzakelijk om Europese afspraken rond het beperken van klimaatverandering te behalen. Van gas los of Nul-op-de-Meter (NoM) vormt een belangrijke voorwaarde en stimulans om een duurzamere energievoorziening te realiseren.”

Met die woorden begon trapte gespreksleider Arco Knoester van Itho Daalderop de discussie af. Daarna bracht hij de eerste stelling in: ‘Het is niet noodzakelijk om nieuwbouw op NOM-niveau te realiseren, Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG) is voor nu voldoende.’ “Door BENG worden eisen gesteld aan de maximale energiebehoefte per m² van een woning”, reageerde Albert van Lohuizen van Brink Climate Systems. “NOM is echter bekender: als je in een uitnodiging noemt, zit de zaal vol.”

BENG opvolger EPC, NoM voor gebruiker

Harm Valk van Nieman geeft aan dat de energiebehoefte via normeringen naar beneden moet. “BENG is de opvolger van de Energieprestatiecoëfficiënt (EPC), de bezemwagen vanuit het aanbod. NoM is voor de gebruiker.” Hierbij sloot Fred Sanders van de TU Delft zich aan. “Je kunt duurzaamheid oplossen door technieken, regelgeving, structuren en de mens. NoM gaat puur over de bewoner, het laat hem nadenken: ‘Waarmee ben ik bezig?’ Het maakt ze bewust van de gedragscomponent.”

Claudia Koppenhagen van Strikolith geeft aan dat de bouwsector gebruikers moet helpen om te gaan met nieuwe situaties. “Mensen zijn gewend aan gewoonten en zetten die niet zomaar opzij. Maak mensen bewust van hun gebruik.” Tim van Kempen van BackHoom geeft aan dat mensen wel meer van iets gebruiken als het goedkoper is. “Vaak is de rekening hetzelfde, terwijl het verbruik toeneemt."

Stroomversnelling geholpen bij marktontwikkeling

Als tweede stelling vraagt Knoester of de Stroomversnelling mislukt is. “NoM is enkel interessant om een paar pilotprojecten uit te voeren, maar door een gebrek aan financiering werkt opschaling niet.” Dit beaamt Sven Meijerink van Robisol gedeeltelijk. “Als ik sec naar de doelstellingen en de realisatie kijk, dan is de Stroomversnelling inderdaad mislukt. Toch heeft het een enorm effect gehad: zonder de Stroomversnelling hadden we nooit zo veel bewustwording gekregen. Het heeft dus geholpen bij de marktontwikkeling.”

Sanders vindt het bijzonder om de verduurzaming van woningcorporatiehuizen als voorbeeld te nemen. “Corporaties kunnen dit als dwangmiddel gebruiken om belastingverhoging terug te dringen. 30% van de huurders is geneigd om de woning of het gedrag aan te passen. Verduurzaam daarom eerst de koopsector: daar is geen aversie tussen corporatie en politiek.” Daarnaast pleit hij voor meer onderzoek naar B-labels en NoM. “Daarom verzamel ik data om het gedrag van bewoners inzichtelijk te maken.”

Volgens Koppenhagen is het achterliggende doel van Stroomversnelling om renovaties samen aan te pakken. “We moeten het samen doen.” Dit beaamt Valk: “Het is veel breder dan alleen een energiesom. Eigenlijk is Stroomversnelling een eerste aanzet geweest. Een integrale aanpak is echt een kwaliteit. De boodschap moet zijn: je krijgt een beter huis met meer comfort.”

Belang van salderingsregeling?

Op de laatste stelling ‘Onduidelijkheid rondom de salderingsregeling geeft corporaties te weinig vertrouwen om door te gaan met NoM’ reageert Marco Gomis van PNO Consultants: “Een makelaar is alleen maar bezig met de transactie en voor consumenten is het te ingewikkeld om alles door te rekenen. Het gaat de komende tijd veel meer over ontzorging in energieprestaties, bijvoorbeeld met woonabonnementen.” Volgens Wilco Henzen van LG komt zelfs een zelfvoorzienend huis er snel aan. "Dit is zeker geen toekomstmuziek, de studenten van de Hogeschool Utrecht hebben de haalbaarheid hiervan aangetoond met Selficient."

Van Kempen vindt het erg moeizaam om met Verenigingen van Eigenaren (VvE’s) te onderhandelen en hierop reageert Lauran van Poppel van Van der Heijden bouwbedrijf: “Een groot aantal VvE’s is leeg.” Meijerink: “Daarbij komt dat een dwarsligger, die niet wil of kan, het erg lastig maakt.”

Tot slot vraagt Sanders zich af waarom systemen via omvormers van laagspanning naar 220 Volt worden gebracht. “We kunnen allerlei systemen zoals verlichting prima op 12 Volt laten draaien.” Volgens Meijerink lopen er bij TU Delft testen naar een 48 Volt-netwerk. “Technisch kan het. De uitdaging ligt echter in de ingrijpendheid van de maatregel, omdat je in de praktijk vaak extra pijpen en kabels gaat trekken voor het aansluiten van de gewenste apparatuur. Daarnaast is de gemiddelde installateur nog onbekend met het aanleggen van een DC-netwerk.”