Nu de crisis voorbij is, heeft de bouw- en installatiesector een nieuwe uitdaging: jongeren interesseren voor hun vak. Met Powerlab wil Oost-Nederland Energiek hieraan een bijdrage leveren. “Ons doel is om te zorgen voor kruisbestuiving tussen het onderwijs, het bedrijfsleven en overheidsinstanties.”

Op Industriepark Kleefse Waard in Arnhem beschikt Oost-Nederland Energiek (ONE) over een grote ruimte. In het midden leidt een brede trap naar een groot bureau: hieraan zitten ONE-programmadirecteur Jacqueline Bijlsma en Powerlab-manager Wim Vierwind tegenover elkaar. “Je had hier begin september moeten zijn”, begint Bijlsma. “Toen stond deze ruimte tjokvol, dankzij een evenement van Otib. Dat opleidings- en ontwikkelingsfonds voor het technisch installatiebedrijf is een van onze partners.”

Vakonderwijs aantrekkelijker maken

ONE bestaat sinds juni 2015 en is een samenwerkingsverband van in totaal 19 publieke en private instellingen en ondernemingen. Zij komen uit het bedrijfsleven, uit de onderwijswereld en overheidsinstellingen. De ontmoetingsplaats Powerlab, voor studenten, werknemers en ondernemers, geldt hierbij als het fysieke gedeelte van ONE. “Het idee komt met name van de installatiebranche,
de drie samenwerkende ROC’s Graafschap College, RijnIJssel en ROC Nijmegen en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen”, vertelt Bijlsma. “Zij willen het vakonderwijs aantrekkelijker maken om meer jonge, talentvolle installatietechnici op te leiden. Volgens branchevertegenwoordigers zijn er te weinig vakmensen. Degenen die er zijn, hebben meestal te weinig actuele kennis.”

Hierbij gaat de focus met name naar nieuwe, duurzame energietechnieken. “Ons doel is om het bedrijfsleven en studenten samen aan nieuwe technieken te laten werken”, legt Vierwind uit. “Hierbij richten we ons met name op duurzaam wonen: technieken om op duurzame wijze energie op te wekken, technieken rond domotica en beveiliging om veiliger te wonen. We zoeken met name naar manieren om de integratie tussen deze technieken te bevorderen.”

Samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven

Bijlsma en Vierwind vullen elkaar goed aan, vinden ze. “Ik kom uit het onderwijs en kijk vanuit die hoedanigheid vooral naar de toekomst”, vertelt Bijlsma. “Begin dit jaar heb ik Wim erbij gehaald, vanwege zijn link met het bedrijfsleven.” Vierwind vult aan: “Ik heb jaren bij technisch dienstverlener Cofely – het huidige Engie – gewerkt. Dat was vooral projectmatig.”

Eén van zijn ideeën is dat Powerlab als experimenteerruimte voor duurzame technieken dient. “Het lijkt me prachtig als bijvoorbeeld studenten, startups en medewerkers van installatiebedrijven hier gezamenlijk aan duurzame innovaties werken. Zo maken we tastbaar waar ONE en Powerlab voor staan.” Een voorbeeld hiervan is de elektrotafel WatzConnect van de HAN. “Deze tafel laat zien wat het gevolg is van elektrische keuzes: zoals het in- of uitschakelen van straatverlichting of mobiele telefoons.”

Volgens hem is dat een van de manieren om de installatiesector voor jongeren en talenten aantrekkelijker te maken. “Laat ze in contact komen met het vak en met vakmannen”, vindt Vierwind. “Dat is het grote voordeel van deze locatie: er zitten hier veel startups die werken aan nieuwe, duurzame installatietechnieken.”

Kennis doorgeven aan volgende generatie

Een andere manier is om mbo-studies aansprekender te maken. “Dat kan door meer vakmannen voor de klas te zetten”, denkt Bijlsma. “Ik zou het mooi vinden als bij een bepaald aantal van de lessen een goed getrainde vakman als gastdocent voor de klas staat. Zo kunnen ze hun trots en kennis doorgeven aan de volgende generatie.” Ook de studies zelf spelen hierbij een rol. “Dit jaar is Graafschap College gestart met de opleiding Smart Building”, vertelt ze. “Hiervoor hebben zestig leerlingen zich ingeschreven. Ook de andere 2 ROC’s zien het belang van deze nieuwe opleiding in: ze beconcurreren elkaar niet, maar denken mee over de invulling.”

Daarnaast hebben ROC Nijmegen en RijnIJssel College voor nieuwe invullingen van technische studies gezorgd. Op de laatstgenoemde onderwijsinstelling dienen de leerlingen van de verschillende technische opleidingen bijvoorbeeld iedere 5 weken een praktijkproject op te leveren. “Zo leren ze dat hun vak niet op zichzelf staat, maar diverse soorten techniek een integraal onderdeel vormen van een duurzaam, gezond gebouw”, legt Vierwind uit.

Wie voelt zich verantwoordelijk?

ONE en Powerlab lopen tot juni 2019. Bijlsma en Vierwind vinden dat dit initiatief moet blijven bestaan. “Hiervoor zijn wel financiële middelen nodig”, weet Bijlsma. “Het hangt dus af welke organisaties zich hiervoor verantwoordelijk voelen en het eigenaarschap opeisen.”

Voorlopig houden ze zich hiermee nog niet bezig. Ze hebben het te druk met de evenementen, die de komende tijd in Powerlab plaatsvinden. “We hebben onze partners gevraagd om voor reuring te zorgen en drie evenementen te organiseren”, laat ze weten. “Dit loopt nu zo goed dat we nu tegen praktische zaken aanlopen, zoals deze ruimte op tijd goed laten schoonmaken en zorgen voor de juiste akoestiek.” Vierwind wil echter niet dat Powerlab een conferentieplek wordt. “Bij alles wat we doen, moet de verbinding tussen studenten en vakmensen centraal staan.”

Dit interview staat ook in Duurzaam Gebouwd Magazine #38, dat eind oktober is verschenen. Dit is ook te lezen op DuurzaamGebouwd.nl/Duurzaam-Gebouwd-Magazine.