Miljoenen woningen en kantoorgebouwen staan in de rij voor een verduurzaming. Bouwers groot en klein bereiden zich voor op de toekomst met concept- en procesinnovatie, om de grotere vraag naar nieuwbouw en renovatie in te vullen. Zo ook de winnaar van de Duurzaam Bouwen Awards in de categorie ‘Bouwpartijen’: Dijkstra Draisma uit het Friese Dokkum en Bolsward.

“Bestaande bouw was het centrale thema van de awards”, denkt directeur Biense Dijkstra aan de 2016-editie terug. “Logisch dat de organisatie van de awards daarvoor kiest, want er schuilen enorme kansen in de bestaande gebouwde omgeving. Dat wordt de grootste uitdaging voor Nederlandse bouwers en dus ook voor ons.” In diverse categorieën werden koplopers door de Duurzaam Bouwen Award 2016 beloond. De feestelijke benoeming van de top bouwer, gemeente, woningcorporatie en het beste NOM-concept vond plaats tijdens Building Holland 2016.

Dijkstra Draisma is de winnaar in categorie 3 'Duurzaamste bouwpartij'

Daar ging de Friese bouwer met de winst aan de haal. “Onwerkelijk om als winnaar uit de strijd te komen. We zijn er ontzettend trots op en schromen niet om op onze website en in onze e-mails aan te geven dat we deze noemer mogen dragen.” Het behalen van de prijs is volgens de topman een resultaat van de passie voor duurzaamheid die schuilt in zijn organisatie. Vanaf 2009 kreeg dit een belangrijke plek in het DNA van de organisatie en het beleid. “Aangespoord door de crisis”, geeft hij toe, “en omdat we merkten dat opdrachtgevers er open voor stonden.” Toen kwamen de eerste vragen voor Nul-op-de-Meter renovaties binnen, maar het aantal goede en geteste oplossingen was nog gering. “Wij werkten toen aan de ontwikkeling van productlijnen en concepten binnen deze noemer. Overtuigd van de mogelijkheden waren we zeker, daarom zijn we ook als eerste noordelijke bouwer aangehaakt bij De Stroomversnelling.”

Vernieuwende vrije denkers

Voor het onderzoek en ontwikkeling van verduurzamingsoplossingen werd een innovatiegroep opgezet, bestaande uit vernieuwende vrije denkers zonder bouwkundige achtergrond. “Deze groep richtte zich vooral op producten en processen die op sociale innovatie gericht zijn. Overigens is dit team, bestaande uit 4 medewerkers, op dit moment nog steeds hard aan het werk om innovatie aan te wakkeren.”

De focus op NOM bleef voor de bouwer, met projecten als ZON Wonen in Groningen, 33 energieneutrale woningen in Roden en 55 NoM-woningen in Leeuwarden als belangrijke wapenfeiten. “We zijn gevestigd in een krimpregio en er is hier veel bestaand vastgoed wat een verduurzaming prima kan gebruiken. Naast de groeiende vraag naar renovaties zien we een verschuiving naar langer zelfstandig thuis wonen. Levensloopbestendig bouwen wordt populair.”

Het aanpakken van de bestaande bouw vormde het thema van de Duurzaam Bouwen Awards 2016. De vakjury, bestaande uit onder andere professor Anke van Hal van Nyenrode Business Universiteit en voorzitter beleidsadviescommissie duurzaamheid Robert Koolen van Bouwend Nederland, stuurde aan op inzendingen over inspirerende vernieuwingen van hulpbehoevend vastgoed. “We schreven in met de Veilige Veste in Leeuwarden, een politiebureau dat een herbestemming kreeg.”

Veilige Veste Leeuwarden
Bij aanvang van het project bleek de gehele draagconstructie één grote koudebrug te zijn, doordat deze buiten de gevel staat. Dit is opgelost door het hele gebouw in te pakken. De gevel is bekleed met diagonaal geknikte, vierkante elementen.De gevel is door de combinatie van de gevelelementen en de isolatie op de breedste punt bijna 1 meter dikker. Een echte ‘veste’ dus.

Grootschalige Passiefhuis-renovatie

De renovatie van de Veilige Veste kreeg de nodige aandacht in de markt vanwege de Passiefhuis-aanpak. “We stripten het hoofdgebouw en pakten het aan volgens het Passiefhuis-principe, waarbij we optimale isolatie en kierdichting combineren met duurzame energie. Er zit een beperkt verwarmingssysteem in, zonder actieve koeling maar wel met inzet van natuurlijke hulpbronnen.”

De houten 'binnenkant' van de Veilige Veste

Deze eerste grootschalige Passiefhuis-renovatie in Nederland verlaagde het energieverbruik van De Veilige Veste drastisch. “Het verbruik is nu 7 tot 10 keer lager dan van het voormalige politiekantoor. We hadden hier veel te winnen, want de gehele draagconstructie bleek een koudebrug. Door het hele gebouw in te pakken, efficiënt te ventileren en goed gebruik te maken van duurzame energie zijn we met dit gebouw weer eigentijds.”

Ook met woningrenovatie wist Dijkstra Draisma de jury te overtuigen. De ingrijpende update van 34 huurwoningen in Heerenveen vormde het tweede project voor de inzending. “Een bijzonder project, omdat het aanvankelijk makkelijker en goedkoper leek om te slopen en nieuw te bouwen. De woningen waren klein en het comfort niet van deze tijd.” Toch wist de bouwer met een Design & Build aanbesteding een renovatie in het plan van aanpak te krijgen.

Omdat het de aanpak van beschermd dorpsgezicht betrof, stond terugbrengen van historische waarde hoog op de agenda. “Naast het behouden van al het goede, besteedden we extra aandacht aan geluidscomfort, energiemaatregelen en het beperken van beheer- en onderhoudskosten. Aan de buitenkant lijken de woningen onveranderd, maar je zou de binnenkant onder het kopje ‘nieuwbouw’ kunnen scharen, zo duurzaam is het.”

ESCo’s, robots en warmwatermotors

Na de winst in maart 2016 was het voor Dijkstra duidelijk dat zijn organisatie de juiste koers vaart. “Door stil te zitten gaan we het verduurzamingsvraagstuk niet oplossen, dus we blijven innoveren. Er zijn op dit moment verschillende activiteiten die we ondernemen waar ik een mooie toekomst in zie.” Een van deze initiatieven is Dijkstra Draisma Energy, een ESCo. “Een Energy Service Company is een goede manier om een positief verschil te maken voor je opdrachtgever en voor langere tijd gekoppeld te zijn aan projecten.” Verder opent de gevelfabriek van Dijkstra Draisma begin 2017. “Deze wordt industrieel ingericht en we zijn nu aan het proefdraaien met robots. De complete fabriekslijn is aangepast en vanaf februari of maart moet het officieel opengaan.” Tot slot wijst Dijkstra op een warmwatermotor in ontwikkeling. “Deze maakt elektriciteit van warmwater. “We verspillen nu nog veel warmte, terwijl we dit prima op innovatieve manieren kunnen inzetten. Daarom leveren we een project op waarbij we geothermie en warmwatermotors gebruiken. Het moet de markt ook aan het denken zetten en bewegen.” In 2017 staan de Duurzaam Bouwen Awards weer op de planning. Welk thema de verkiezing dit jaar heeft is nog onbekend, maar een inzending van Dijkstra Draisma staat al vast. “Wij doen weer mee, daar kun je zeker van zijn.”

Duurzaam Bouwen Awards 2017

De Duurzaam Bouwen Awards worden in 2017 uitgereikt tijdens het Duurzaam Gebouwd Congres. Bekijk voor meer informatie de websites van de Duurzaam Bouwen Awards en het Duurzaam Gebouwd Congres.