Architectenbureaus krijgen nog te weinig vragen over Nearly Zero Energy bouwen. Nathalie de Vries van de Branchevereniging Nederlandse Architectenbureaus (BNA) wil dat daarin verandering komt, met het oog op 2020. Dan moet Europa, en dus ook Nederland, over op Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG). 

De markt lijkt nog niet warm voor te lopen voor het bijna energieneutraal bouwen. Hoe kan dat en wat kan er aan gedaan worden om de markt te activeren? “Uit onderzoek van de BNA blijkt dat vrij weinig opdrachtgevers vragen om ‘Nearly Zero Energy’ bouwen”, vertelt De Vries. “De meerderheid van de architectenbureaus kent de gestelde eisen, maar het wordt nog nauwelijks in de praktijk toegepast. Dit moet veranderen. Wij roepen dan ook op hier vaart in te maken, want 3 jaar is zo voorbij.”

Wijs opdrachtgevers op regel

Slechts 2% van de bureaus ziet dat er een aanzienlijke toename is naar de vraag naar ‘Nearly Zero Energy’ bouwen. De Vries geeft aan dat architectenbureaus bezig zijn om hun opdrachtgevers te wijzen op de maatregel. Zo agendeert BNA het onderwerp en de rol van de architect bij het realiseren van de Europese doelstellingen in het publieke debat. Daarnaast faciliteert BNA BENG-cursussen voor architecten.

Belangrijke taak voor overheid

De meerderheid van de architectenbureaus geeft aan dat in minder dan 10% van de aanvragen van opdrachtgevers interesse bestaat in het ontwerpen of bouwen van ‘Nearly Zero Energy’ gebouwen. Volgens haar ligt er een belangrijke taak voor de overheid. “De voorlichting wordt verzorgd door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, dat verantwoordelijk is voor de bouwregelgeving. De voorwaarden voor Nearly Zero Energy Buildings worden vanaf 2018 opgenomen in de bouwregelgeving. Het voldoen aan de bouwregelgeving is voorwaarde voor het krijgen van een omgevingsvergunning. En vanaf 2020 krijgen opdrachtgevers dus geen bouwvergunning als het gebouw niet ‘Nearly Zero Energy’ is.”

Behoefte aan verdere voorlichting

Dat de opdrachtgeverskant weinig belangstelling heeft voor bijna energieneutraal bouwen, is misschien niet verwonderlijk. Waar moet de opdrachtgever die kennis vandaan halen? Daarnaast is het de vraag of de extra investering wel terugverdiend kan worden? Aan de architectenbureaus en de brancheorganisatie kan het volgens De Vries niet liggen, al blijft verdere voorlichting gewenst. De helft van de architectenbureaus kent de gestelde eisen aan bijna-energieneutrale gebouwen, de zogenoemde BENG-indicatoren. De andere helft kent deze indicatoren nog niet. Ook BNA voelt de verantwoordelijkheid. “Daarom bieden we vanuit de BNA Academie een cursus aan: ‘BENG: Bijna Energie Neutrale Gebouwen ontwerpen’. En in onze nieuwe beleidsplan is kennisversterking van bureaus op het gebied van duurzaamheid bovendien een van de centrale thema’s.”

Oplossingen met beheersbare meerkosten

Voor opdrachtgevers is het lastig om vooruit te lopen op de nieuwe wetgeving. Immers, BENG-bouwen vraagt ook een extra investering. Als een architectenbureau de opdrachtgever te hard pusht, is de kans aanwezig dat deze opdrachtgever wegloopt. “Zodra de opdrachtgever voor langere tijd aan zijn gebouw verbonden is, wordt de beloning en dus bereidheid om investeringen te doen groter. De uitdaging aan alle deelnemers van het bouwproces is om met oplossingen te komen, waarin de meerkosten beheersbaar blijven.”

Eenvoudige basisprincipes

Inmiddels heeft BNA een nieuw beleidsplan 2017-2019 ontwikkeld met de gedachte om ervaring op te doen in de aanloop richting 2020. “Het toepassen van de principes van ‘Nearly Zero Energy’-bouwen vraagt een duidelijke omslag in het denken over gebouwen, hun organisatie en de interactie met gebouwgebonden installaties. Dit vraagt van opdrachtgevers, ontwerpers en bouwers voldoende tijd om met deze ontwerpprincipes te leren omgaan. Als we met zijn allen wachten tot 2020, dan missen we veel kansen om ervaringen in de praktijk op te doen. Vandaar ook de focus in ons nieuwe beleidsplan 2017-2019. De basisprincipes van BENG voor architecten zijn eenvoudig te begrijpen. Als het goed is, zijn de architecten op tijd klaar voor Nearly Zero. De voorhoede werkt zelfs al aan energieproducerende gebouwen.”