Slimme energiesystemen in de consumentenmarkt kunnen € 3,5 miljard opleveren. Een demonstratieproject waarin een slim smart grid in de praktijk is toegepast, wijst dit uit.

Het consortium PowerMatching City, waarvan TNO partner is, zette in 2009 een proeftuin op in Groningen. Deze proef moest antwoord geven op de praktijk van de energietransitie. De bewoners van 40 huishoudens ondervonden het leven in een wijk met duurzame energievoorziening. Zij beschikten over zonnepanelen, micro warmtekrachtcentrales en warmtepompen waarbij met behulp van zonkracht, gas en aardwarmte eigen elektriciteit werd opgewekt en water verwarmd.

Flexibiliteit van economische waarde

Met inzet van slimme software werd elektriciteit met buren gedeeld of huishoudelijke apparaten aangezet op momenten dat energie vanuit het lokale netwerk optimaal voorradig was. De proeftuin toont aan dat slimme energiesystemen technisch haalbaar zijn en flexibiliteit van economische waarde is voor de samenleving.

Baten van slimme energie

De opbrengsten kunnen oplopen tot € 3,5 miljard. De baten bestaan uit het vermijden van investeringen voor nieuwbouw en onderhoud van energienetten door netbeheerders. Daarnaast kunnen energieleveranciers het gebruik van energie van klanten beter sturen, waardoor energie gunstiger kan worden ingekocht op groothandelsmarkten. Ten slotte kunnen energieleveranciers decentraal opgewekte energie gebruiken om op lokaal niveau vraag en aanbod te matchen en zodoende kosten te vermijden.

Flexibele energiediensten

Samen met bewoners werden flexibele energiediensten ‘Slim kosten besparen’ en ‘Samen aangenaam duurzaam’ ontwikkeld. Eerstgenoemde stelde bewoners in staat om de kosten voor energieconsumptie en energieopwekking zo laag mogelijk te houden. ‘Samen aangenaam duurzaam’ voorzag in de behoefte van bewoners om als buurt zo duurzaam mogelijk te leven. Slimme software van TNO speelde hierin een belangrijke rol, waarmee vraag en aanbod van energie op elkaar werd afgestemd, op basis van informatie die aanbieders en consumenten leverden.

Optimaal verdelen en benutten

Het consortium bestaande uit projectpartners DNV GL, Enexis, Essent, Gasunie, ICT Automatisering, TU Delft, TU Eindhoven, de Hanze Hogeschool Groningen en TNO, komen met een aanbeveling op basis van de resultaten. Er moet volgens hen een nieuw marktmodel worden ontwikkeld, waarin de flexibiliteit optimaal verdeeld en de waarde van de flexibiliteit maximaal benut wordt. Het correct verdelen van de waarde tussen alle belanghebbenden, te weten: de consument, energieleveranciers en netbeheerders, is cruciaal voor een positieve businesscase. In dit marktmodel is een marktpartij nodig die de flexibiliteit bundelt en verdeelt: de aggregator. Daarnaast kan standaardisatie er voor zorgen dat grootschalige uitrol economisch haalbaar wordt.