Keuzes

Auteur: Bas Hasselaar

In mijn vorige blog gaf ik een korte introductie over mezelf en hoe ik tot het kavel kwam waar ik een optie op heb genomen. Dit keer wil ik mijn ontwerpkeuzes toelichten.

De Gemeente Den Haag heeft voor alle kavels die zij uitgeeft een kavelpaspoort geschreven. Dit is een kort document waarin beknopt de locatie, afmetingen van het kavel en wat er wel en niet mag bij de bouw van een woning op dat specifieke kavel wordt beschreven. Bij mijn kavel bestond die informatie onder anderen uit de eisen dat niet meer dan 40% van het kavel bebouwd mag worden en dat ik maximaal 1,5 verdiepingen mocht bouwen: een begane grond met een verdieping die maximaal de helft mag zijn van de begane grond, met een maximale bouwhoogte van 6 meter. Op mijn kavel zou dat betekenen dat ik een woning van ongeveer 150 m² zou kunnen bouwen.

Uitgangspunten
Gewapend met die informatie ging ik aan de slag. Ik begon met het formuleren van mijn ambities en woonwensen, hieronder beknopt weergegeven:

• Ik ben graag buiten, dus veel contact met de tuin. De tuin moet een verlengde worden van de woonkamer.
• Vraag gestuurde natuurlijke ventilatie. Ik woon nu in een huis met mechanische balansventilatie, en het bevalt me maar matig: je hoort voortdurend een suis, elke kamer wordt altijd geventileerd, nodig of niet, en ik krijg vieze kringen in mijn plafond rond de inblaasopeningen.
• Veel daglicht. Daglicht is belangrijk, zie ook mijn blog ‘Vat op de Zon‘.
•  Lage temperatuurverwarming, bij voorkeur vloerverwarming, in combinatie met lokale, vraag gestuurde bijverwarming.
• Gasloos en energieneutraal. Ik wil niet alleen een EPC van 0, ik wil meer energie opwekken dan dat ik gebruik in een jaar.
• Opvang en gebruik van regenwater.
•  Onderhoudsarm en zoveel mogelijk gebruik van materialen zonder schadelijke stoffen, zowel voor mens als milieu.

Mijn wensen en ambities komen min of meer naadloos overeen met waar Active House voor staat: een woning op holistische wijze benaderen met de eindgebruiker als uitgangspunt. Op basis van de uitgangspunten en het kavelpaspoort ben ik gaan ontwerpen. Ik gaf in mijn vorige blog al aan dat ‘form follows function’, en zo ben ik hier ook te werk gegaan.

Comfort dicteert
Eigenlijk wil ik een groter huis dan het kavelpaspoort toestaat: als ik dan eindelijk mijn eigen huis ga bouwen, wil ik er het maximale uithalen en wil ik meer ruimte dan de 150 m² die bovengronds toegestaan is. Navraag bij de gemeente leert dat het geen probleem is om de grond in te gaan en een kelder te bouwen. Direct probleem dan is natuurlijk daglicht. Ondergronds bouwen heeft voordelen op het gebied van thermische massa (zeer stabiele temperatuur) en geluid (stil), maar een uitzicht is er niet. Om die reden heb ik functies die geen directe behoefte hebben aan uitzicht in de kelder gestopt: de berging, badkamer, maar ook de master bedroom en studeer-/logeerkamer. Voor deze twee kamers volstaat het om (grote) dakramen te hebben voor de daglichttoetreding en ventilatie.

De begane grond is zo ontworpen dat maximaal rekening wordt gehouden met de oriëntatie ten opzichte van de zon en de ruimte in de tuin. Geïnspireerd door de Active House renovatie in Montfoort, is de keuken/eetkamer niet alleen voorzien van ramen in de gevel, maar ook in het dak, om een zee van licht binnen te laten. De woonkamer heeft brede schuifpuien om de tuin bij de woning te betrekken en veel licht en lucht binnen te laten. Open en dichte geveldelen zijn zo gekozen dat een optimale balans tussen energiebesparing, lichttoetreding en functioneel gebruik kan worden gewaarborgd.

Solar chimney
Een detail waar ik trots op ben, is de toevoeging van een ‘solar chimney’ of zonneschoorsteen boven de eetkamer. Warme lucht stijgt, en op het moment dat die lucht hoog genoeg wordt geventileerd kan je via de thermische trek prachtig natuurlijk ventileren. Op de verdieping heb ik tevens de wasruimte aan de zonneschoorsteen geplaatst, zodat ik de was kan drogen in de warme, opgaande luchtstroom en zo het gebruik van een droger kan besparen.

De verdieping heeft daarnaast nog twee slaapkamers voor mijn opgroeiende kinderen: voor hen is uitzicht en veel daglicht wel belangrijk, want ze zullen nog heel wat tijd op hun kamers doorbrengen als ze ouder worden en huiswerk krijgen.

Form follows function
Het resulterende ontwerp kwam op deze manier eigenlijk automatisch tot stand. Het was het logische gevolg van de eisen en wensen die ik aan het begin had neergelegd. De woning is dus volledig van binnenuit ontworpen, in tegenstelling tot het gebruikelijke ontwerpproces waarbij de vorm het uitgangspunt is en de plattegronden daar vervolgens ingepast worden.

Maar hoe zit het dan met dat ontwerp? In mijn vorige blog begon ik ermee dat ik geen goed architect zou kunnen zijn. Dit zal ik in mijn volgende blog toelichten, waarin ik over het proces van totstandkoming zal schrijven.

Bas Hasselaar is projectmanager bij SBRCURnet, dat onlangs startte met een onderzoek naar duurzaam materiaalgebruik. De organisatie wil middels het onderzoek de stand van zaken beter zichtbaar maken. Indien u mee wilt werken aan het onderzoek, kunt u deze link volgen.