In opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft RVO.nl bovenstaande vraag uitgezocht en de resultaten vastgelegd in ‘Kosteneffectief verduurzamen bestaande woningbouw in Nederland’. Maar nu de praktijk: wie hebben de sleutel in handen voor het met succes aanpakken en afronden van die enorme opdracht? Titia Siertsema, voorzitter van UNETO/VNI en Maxime Verhagen, voorzitter Bouwend Nederland zien dat er meer nodig is dan stenen stapelen en apparaten aansluiten. 

Waarom moeten ondernemers in de bouw en de installatiesector samenwerken?

Verhagen: “Onderhoud en verduurzaming worden steeds belangrijker voor ondernemers in de bouw. Daarbij zoeken ze juist samenwerking met installateurs. Door gezamenlijk op te trekken, kunnen zij bewoners, eigenaren en beheerders een gericht aanbod doen. Daarbij moet men het belang van verduurzamen wel inzien. Wij kunnen vanuit onze sectoren dan wel aantonen dat er enorme slagen te maken zijn op het punt van comfort, lagere kosten, milieuwinst en waardevermeerdering van de woning, maar men zal zelf de keuze moeten maken. Niet het aanbod, maar de vraag is bepalend.”

Siertsema: “Precies, je moet uitgaan van de vraag die er is. En die vraag kan een individuele vraag zijn. Maar ook de vraag van een groep mensen, een straat, een wijk, een woningcorporatie of van een vereniging van eigenaren. Verduurzaming is bij uitstek een onderwerp waar installateurs samen met aannemers kunnen optrekken en mensen bewust maken van wat er allemaal mogelijk is. Dat is tenminste de aanbeveling die wij op dit moment naar onze leden doen. Bedenk ook dat mensen, van wie het huis gerenoveerd gaat worden, al dat ‘gedoe’ ook maar één keer willen.”

Met welke argumenten ‘verkoop’ je verduurzaming aan de consument?

Verhagen: “Energiebesparing is niet tastbaar, zoals de aanschaf van een keuken of een auto. Dus je moet ook zeggen van: ‘Dit is uw huis en nu geeft u zoveel uit. Met die en die stappen kunt u dat en dat besparen en maar ook krijgt u het warmer in huis.’ Het gaat erom een aanbod te doen waar een prestatiegarantie aan is verbonden. Met daarbij de financieringsmogelijkheden.”

Titia Siertsema: "Steeds meer consumenten zijn zich bewust van de voordelen van energiebesparing." 

Siertsema: “Voor ondernemers is verduurzaming écht een andere markt. Tot nu toe kwamen klanten met een eenduidige vraag. Zoek je verwarming in huis, dan installeer je een cv-ketel en als je wilt uitbreiden, plaats je een dakkapel. Zo zijn er voorbeelden te over. Waar het bij de verduurzaming lastig wordt voor ondernemers, is dat de vraag een hele algemene is en dat er uiteenlopende antwoorden zijn. Een keuzemenu in feite.”

Verhagen: “Bouwers en installateurs zitten eigenlijk in dezelfde situatie: de opgave is juist om samen met anderen het aanbod aantrekkelijker te maken.”

Siertsema: “We kunnen succesvol zijn als we duidelijk kunnen maken wat de concrete voordelen voor de klant zijn, bijvoorbeeld in termen van energiebesparing en comfort. Bewoners zijn over het algemeen niet geïnteresseerd in de techniek, maar wél in wat die oplevert.”

Bouwend Nederland en UNETO-VNI participeren in het initiatief ‘Kleur uw gemeente groen’. Wat houdt dat in?

Verhagen: “Daarmee kunnen we bewoners op basis van openbare gegevens – op Energielabelatlas.nl – laten zien wat de huidige energieprestatie van hun woning is. Door aanpassingen te doen is de energieprestatie te verbeteren en daarmee de waarde van de woning te verhogen. De bedoeling is mensen te ontzorgen die zo’n verbetering willen. Kleur uw gemeente groen wordt steeds op lokaal niveau opgezet samen met onder meer de Rabobank en de Natuur- en milieufederatie.”

Siertsema: “Dit soort initiatieven is er nu overal. Wat we nu doen, is opschalen en de opgedane kennis in grotere mate toepassen. Er is inmiddels al veel uitgeprobeerd, ook samen met de overheid, nu is het tijd om te kijken naar de best practices. Door er bijvoorbeeld regie op te zetten, zodat verschillende partijen zich niet na elkaar melden bij die bewoner.”

Wat zijn succesfactoren bij het stimuleren van verduurzaming?

Siertsema: “De provincie Overijssel heeft de opbrengsten uit de verkoop van de aandelen in energie ter stimulering van verduurzaming ingezet. Zij is erachter gekomen dat gemeenten een belangrijke rol spelen en moeten meedoen. Dus dat is een stap. Vervolgens hebben ze die gemeenten wel de vrijheid gelaten een aanpak te zoeken die lokaal past. Dat kan zijn via een wijkaanpak en ook wat sportverenigingen kunnen doen, vind ik altijd een mooi voorbeeld. Als een sportvereniging besluit zonnepanelen op het dak te zetten is daar een ledenvergadering voor nodig. Dan zeggen leden: ‘Wacht even, kan dat bij mij thuis ook?’ Daar zijn ze dus in Overijssel mee bezig.”

Verhagen: “Zo ziet men tegelijkertijd de voordelen en krijg je een inktvlekwerking. Als consument kan je gebruik maken van het lage btw-tarief op het punt van onderhoud en van de voordelen die er zijn met betrekking tot het energieakkoord, dus het revolverend fonds. Heb je dan ook nog eens de provincie die er een schepje bovenop doet, dan kan je een enorme slag maken ten aanzien van energiebesparing. Als je ziet hoeveel miljarden er nog steeds verstookt worden per jaar door die zeven miljoen huishoudens, dan kun je het je voorstellen wat voor een enorme winst er te behalen valt. Natuurlijk, de kost gaat voor de baat uit en juist daarom moet je gebruik maken nu van de mogelijkheden die er nu zijn.”

Maxime Verhagen: "Onderhoud en verduurzaming worden steeds belangrijker voor ondernemers in de bouw."

Siertsema: “Nu is het moment om op te schalen, maar dan wel samen. Om zo helder in beeld te krijgen wat consumenten willen en daar in termen van energiereductie en comfort op te antwoorden. Dan zie je dat het gaat lopen. Zeker nu we ook de energiebespaarlening hebben, waarbij woningeigenaren tegen gunstige voorwaarden financiering kunnen krijgen voor een energiezuiniger huis.”

Wie drukt bij de woonconsument op de bel met het verhaal over verduurzaming: de aannemer of de installateur?

Siertsema: “Wie de lead heeft is voor mij helemaal niet belangrijk, dat hangt vooral af van wie capabel is om het proces te organiseren. Dat kan de ene keer de aannemer zijn, de volgende keer de installateur. Voordeel van installateurs is wel dat zij vaak een vaste klantrelatie hebben door het onderhoud aan een cv-ketel. Dat is een geschikt moment om met de klant in gesprek te gaan over mogelijkheden om het energieverbruik terug te dringen. Je ziet dat in de installatiebranche bedrijven bijna niet meer fuseren, maar kunnen benutten en een compleet aanbod doen. Ook heel goed om te zien is de kracht om regionaal energiebesparing op de kaart te zetten. Daar zie je netwerkverbanden zich uitbreiden naar glaszetters, isolatiebedrijven en aannemers.”

Verhagen: “Eigenlijk praten we natuurlijk al tien jaar of langer over energiebesparing. Juist door versnippering was het tot nu toe nauwelijks van de grond is gekomen. Het aardige is dat omdat we om tafel zijn gaan zitten voor het energie-akkoord en dat je elkaar nu ook gewoon opzoekt.”

Waarom gaat nu wel lukken waar we al jaren alleen maar over praten?

Siertsema: “Steeds meer consumenten zijn zich bewust van de voordelen die energiebesparing biedt. Alle mooie verhalen ten spijt is het uiteindelijk voor iedereen een financiële afweging: Wat levert het op? Dat voordeel wordt steeds beter verkoopbaar. Het is simpelweg gunstiger om je spaargeld te stoppen in zonnepanelen op je dak, dan het op een spaarrekening te laten staan. Die ontwikkeling wordt nu aangejaagd dankzij het energieakkoord, dat een einde maakt aan jarenlange discussies en jojo-beleid. We hebben het niet meer over de vraag of we energie moeten besparen, maar hoe we dat gaan doen. Kijk naar ‘Kleur uw gemeente groen’ op lokaal niveau. Dáár liggen de mogelijkheden. Uiteindelijk is dat ons gedeelde belang: lidbedrijven laten profiteren van de omzetkansen in deze markt en daarmee meteen een bijdrage leveren aan het oplossen van een maatschappelijk vraagstuk. Mooier kan niet.”

Dit interview staat ook in Duurzaam Gebouwd Magazine #27. Meer lezen? Ga dan naar DuurzaamGebouwd.nl/Duurzaam-Gebouwd-Magazine.