Grondstoffen: nog niet op maar wel duur

Grondstoffen: nog niet op maar wel duur

De huidige hoge prijzen voor voedsel, olie en veel andere grondstoffen wijzen op toenemende schaarste. Die schaarste heeft weinig te maken het opraken van voorraden. Vooral slecht functionerende markten en verkeerde beleidreacties spelen een belangrijke rol.

Deze conclusie trekt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in de analyse 'Scarcity in a Sea of Plenty? Global Resource Scarcities and Policies in the European Union and the Netherlands'.

Voor de meeste grondstoffen zijn de wereldwijde voorraden voldoende groot om de komende decennia aan de toenemende vraag te kunnen voldoen. Die voorraden zijn echter niet gelijk verdeeld over de wereld; ze bevinden zich vaak in een beperkt aantal landen. In Europa neemt daardoor de afhankelijkheid van importen toe. Dit voedt de angst voor afnemende voorzieningszekerheid.

Sterk toenemende vraag
Er zijn verschillende oorzaken voor de huidige hoge grondstofprijzen. Aanbieders hebben vaak moeite om de onstuimige groei in de vraag in opkomende economieën te volgen. Zo duurt het een aantal jaren voor een nieuwe mijn geopend kan worden. Hierdoor ontstaat krapte op grondstofmarkten. Dit leidt tot hoge prijzen en bovendien tot schommelingen in de prijs. Ook de toenemende monopoliemacht van aanbieders heeft een prijsopdrijvende werking.

Uit de PBL-analyse blijkt dat schaarste aan de ene grondstof vaak samenhangt met schaarste aan een ander grondstof, en deze verergeren of zelfs veroorzaken. Zo leiden hoge energieprijzen tot hoge voedselprijzen, omdat transport en kunstmest duurder worden. Ook maakt een hoge olieprijs biobrandstoffen aantrekkelijker.

Een toenemende vraag naar biobrandstoffen uit maïs en graan leidt tot hoge voedselprijzen en extra voedselschaarste. De schaarste aan fossiele brandstoffen kan er ook toe leiden dat er wordt overgestapt op elektrische auto's. Maar de batterijen van die auto's vragen om speciale metalen, zoals lithium. Dat metaal is maar op enkele plaatsen ter wereld te vinden. Zodoende wordt de olieafhankelijkheid wellicht vervangen door een afhankelijkheid van lithium.

Overheidsbeleid 
Schaarste kan verder worden aangewakkerd door overheidsbeleid in 'voorraadlanden'. Argentijnse beperkingen op de uitvoer van graan als reactie op hoge voedselprijzen hebben geleid tot hogere graanprijzen in de rest van de wereld. Chinese exportrestricties voor zeldzame aardelementen maken het voor Europa duurder om nieuwe en schone technologieën toe te passen, waarvoor deze elementen nodig zijn.

Integrale aanpak
Die hoge prijzen en grote schommelingen in de prijs van grondstoffen zullen ook de komende tijd optreden. Dat heeft een grote, negatieve invloed in veel ontwikkelingslanden. Hoge energie- en voedselprijzen leiden in die landen tot honger en armoede.

Daar staat weliswaar tegenover dat grondstofexporterende landen voordeel hebben van de hoge prijzen, maar vaak profiteert de bevolking hier weinig van mee. In ontwikkelde economieën regeert vooral de angst voor een toenemende afhankelijkheid van landen als China en Rusland.

Europa en Nederland lijken nog onvoldoende voorbereid op een toekomst waarin grondstoffen duurder worden en de zorgen om voorzieningszekerheid toenemen. Een integrale aanpak is belangrijk. Zoals het biobrandstoffenbeleid heeft laten zien, kan de nadruk op één schaarste tot sterk negatieve bijeffecten leiden.

Ook mag de slag om grondstoffen niet ten koste gaan van het milieu of van de allerarmsten. De Europese Gemeenschap kan economisch en geopolitiek een rol van betekenis spelen. Daarvoor is het belangrijk dat Europa met één mond spreekt.

Foto: Lithium

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c225
Morgen is het zover: de Klimaattop GO 2024!

Morgen is het zover: de Klimaattop GO 2024!

Over één dag is het zover: de Klimaattop Gebouwde Omgeving 2024. Als voorbereiding op de tweedaagse conferentie bracht Duurzaam Gebouwd het rapport ...

Lees verder

c21 c225
Van netcongestie naar energiezekerheid

Van netcongestie naar energiezekerheid

Het webinar ‘Van netcongestie naar energiezekerheid’ op dinsdag 26 november om 11 uur leert je alles over de kansen die de energietransitie biedt, mits ...

Lees verder

c21 c225
Het wonder van Tholen: blauwdruk voor oplossing netcongestie

Het wonder van Tholen: blauwdruk voor oplossing ...

Op het Zeeuwse Tholen is op maandag 10 juni onder grote belangstelling de eerste energy hub (e-hub) in Nederland in gebruik genomen. In deze e-hub kunnen bedrijven ...

Lees verder

c21 c225
Maximale integrale duurzaamheidsambitie op Klimaattop GO 2024

Maximale integrale duurzaamheidsambitie op Klimaattop ...

De waarde van kennisdeling wordt nog wel eens onderschat, zeker als we kijken naar het invullen van de Klimaatdoelstellingen. Door te innoveren, pionieren en lef ...

Lees verder

c21 c185 c225 c237 c243
Ultieme duurzaamheid is beter benutten wat we nu al hebben 

Ultieme duurzaamheid is beter benutten wat we ...

Ze is al bijna een decennium Duurzaam Gebouwd-expert, deelt kennis tijdens rondetafelgesprekken én is een veelgevraagd spreker voor het podium. Ook laat ...

Lees verder

c21 c41 c225
Urgent rapport over knelpunten en kansen verduurzaming gebouwde omgeving

Urgent rapport over knelpunten en kansen verduurzaming ...

In aanloop naar de Klimaattop Gebouwde Omgeving 2024 lanceert platform Duurzaam Gebouwd maandag 4 november het rapport Op weg naar CO2-neutraal. Het rapport benadrukt ...

Lees verder

c21 c225 c237 c265
Volgende mijlpaal Net Zero: verplichte toepassing CO2-arm beton

Volgende mijlpaal Net Zero: verplichte toepassing ...

Lizzy Butink heeft als manager Duurzaamheid binnen Dura Vermeer Divisie Bouw en Vastgoed BV de afgelopen tijd flink geknokt om de Net Zero-strategie hoog op ...

Lees verder

c21 c225
Dertig jaar duurzaamheid met Paul van Bergen

Dertig jaar duurzaamheid met Paul van Bergen

Om hem Mr. Duurzaamheid te noemen, gaat wellicht net een stapje te ver, maar al ver voordat duurzaamheid een begrip was, was dit voor Paul van Bergen, directeur ...

Lees verder

c21 c225 c243 c265
Kijkje in de keuken bij verduurzaming industrie

Kijkje in de keuken bij verduurzaming industrie

Met de klimaatdoelstellingen en forse ambities voor verduurzaming van ons kikkerlandje in het achterhoofd, is kennisdeling onontbeerlijk. Dat houdt niet op bij ...

Lees verder

c21 c225
Seawood Materials winnaar Ruud van Berkel Award '24 

Seawood Materials winnaar Ruud van Berkel Award ...

Tijdens de Dutch Design Week in Eindhoven deze week is de tweede Ruud van Berkel Award uitgereikt. De winnaar van dit jaar is SeaWood Materials: een 100 procent ...

Lees verder

c21 c225 c237
Zo zorg je voor maximale waarde in beheer- en onderhoudstrajecten

Zo zorg je voor maximale waarde in beheer- en ...

Wat zijn beweegredenen voor bedrijven om hun gebouwen duurzamer, meer circulair en gezond te maken? En hoe zorg je dat je maximale waarde levert in beheer- en onderhoudstrajecten? ...

Lees verder

c21 c225
Aantal ondertekenaars Toekomstbestendig Bouwen groeit door

Aantal ondertekenaars Toekomstbestendig Bouwen ...

Het aantal organisaties dat zich aansluit bij het platform Toekomstbestendig Bouwen blijft groeien. Het convenant werd tijdens het congres Toekomstbestendig Bouwen ...

Lees verder

Reacties

Als we onszelf blijven vertellen dat er 'de komende decennia' nog voldoende voorraden zijn, zullen we nooit de echte keuzes maken. We blijven echte oplossingen voor ons uit schuiven. Voor we allemaal onze kilometers op biodiesel maken: we weten ons eten niet eens goed te regelen. Economische ontwikkeling die 'niet te koste mag gaan' van milieu en mensenrechten enz. - het is nog niet vertoond; dàt is pas een utopie. Wat we onder economische ontwikkeling verstaan is wat er op de helling moet, precies omdat die uitgaat van de oneindigheid van grondstoffen.

". .Ook mag de slag om grondstoffen niet ten koste gaan van het milieu of van de allerarmsten.." Het verhaal laat juist het tegendeel zien, met hogere prijzen en milieubelastende grondstof winning

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up