De steeds compacter wordende binnenstad tegelijk CO₂ verlagend en aantrekkelijk maken is een grote opgave.

Op dit moment schuiven bestuurders en ambtenaren van de G4, G27 en het Rijk, professionals van woningcorporaties en andere relevante partijen aan bij een congres over de binnenstedelijke bouwopgave van de grote steden. De belangstelling is groot. En terecht. De stad is aantrekkelijk, zo blijkt uit alle statistieken.

Ook Nederland urbaniseert steeds verder, een trend die zich in de toekomst zal voortzetten. Om aan de toegenomen woningvraag te voldoen, kan het buitengebied verder worden volgebouwd of de uitdaging van binnenstedelijk bouwen worden opgepakt. Binnenstedelijk bouwen is bestuurlijk als leidend principe omarmd.

De uitdaging is om te komen tot een kwalitatief hoogwaardige stedelijke leefomgeving. Dit vraagt om visie, durf en creativiteit van bestuurders en stedenbouwkundigen.

Voordelen
Binnenstedelijk bouwen levert voordelen op. Het levert draagvlak voor voorzieningen, ontziet het landelijk gebied, zorgt voor minder verkeer van forensen en verbetert de kostendekkingsgraad van het openbaar vervoer. Maar binnenstedelijk bouwen is ook ingewikkeld en er zijn meer spelers bij betrokken.

Dit vraagt om procedures die minder stroperig zijn en regels die snelheid en creativiteit versterken. Bovendien is binnenstedelijk bouwen duurder, zeker op korte termijn. En het is een uitdaging om op een klein oppervlak ruimte te vinden voor wonen, bedrijvigheid, publieke diensten en groenvoorzieningen. Daarnaast ligt er de vraag of stedelijke verdichting wel voldoende tegemoet komt aan individuele woonwensen.

Van de parallel te houden workshops lijkt ons het Thema Leefomgeving: “Binnenstedelijk is meer dan huizen bouwen” het interessantst. Inleider: Rudy Uytenhaak, directeur Rudy Uytenhaak Architectenbureau, onderzoekt of er binnen de aantallen woningen per hectare die in steden vaak leidraad zijn ook ruimte is voor beleving. “De binnenstedelijke opgave is meer dan alleen huizen bouwen. Het gaat ook over goede scholen waar je je kinderen met vertrouwen naartoe stuurt, over parken waarin je prettig kunt rondlopen, over veilige en schone straten, over bereikbaarheid, over voldoende parkeerplaatsen maar geen verblikte omgevingen, enzovoort.”

Klimaat neutraal
Duurzame binnensteden. De motor daarvoor zou het innovatieprogramma ‘klimaatneutrale steden’ kunnen zijn. De komende jaren gaat minister Cramer van VROM 20 miljoen euro investeren in het Innovatieprogramma klimaatneutrale steden. Door het opzetten en uitvoeren van innovatieve projecten wil ze het ontstaan van klimaatneutrale steden versnellen.

Ongeveer 100 gemeenten doen mee aan dit programma. Met het geld hoopt de minister dat steden 20 tot 40 procent sneller het doel bereiken van CO₂-neutraliteit. In 2040 bespaart Nederland dan ongeveer 10 procent van het huidige totale energieverbruik.

Het Innovatieprogramma Klimaatneutrale Steden kiest voor het leren in de praktijk en is verdeeld in drie programmalijnen:
• het realiseren en evalueren van concrete proefprojecten;
• specifiek onderzoek voor het ontsluiten van kennis;
• het organiseren van de kennisoverdracht met betrekking tot leerervaringen.

Een groep van circa twintig vernieuwende voorlopende gemeenten zal actief deelnemen aan de proefprojecten. De leerervaringen worden gedeeld met een bredere groep van circa 100 voorlopende gemeenten.