Als je de milieulast van een gebouw onder de loep neemt, zie je dat de draagconstructie een groot aandeel heeft in de milieulast: ongeveer 60 procent van de materialen in gebouwen wordt daarvoor gebruikt. Reden te meer om in te zetten op ontwerpstrategieën die de milieulast beperken, zoals het toepassen van donormateriaal. Daarover sprak directeur IMd Raadgevende Ingenieurs Rob Stark tijdens het Beton Event.
Rob vertelde dat je vanuit milieu- en circulariteitsoogpunt gebouwen het beste zo lang mogelijk laat staan. Maar, dan moeten ze wel flexibel zijn om mee te bewegen, want huisvestingswensen veranderen. Daarnaast kan het vastgoed zelf van functie wijzigen, als daar een wens voor is: wat eerst een kantoor was, kan later worden veranderd in woningen.
Toekomstige functieaanpassingen
Mits goed nagedacht is over de constructie. “Door slimme constructieve ingrepen of toevoegingen is zo’n herbestemming vaak goed mogelijk”, laat Rob weten. En door een kolommenstructuur met een vlakke vloer zorg je voor de meeste ruimte voor toekomstige functieaanpassingen, een uitgangspunt dat werd toegepast bij een onderwijsgebouw van Universiteit Utrecht.
Een aantal voorbeelden illustreren dit gedachtegoed: “Zoals de tijdelijke huisvesting van de Tweede Kamer, het voormalige Shell-kantoor aan de Oostduinlaan in Den Haag en Parkeergarage Wega.punt. Bij laatstgenoemde project wordt een voormalig pand van de politieacademie omgebouwd tot parkeergarage. Een aanpassing die omkeerbaar is, want de garage kan later weer worden veranderd in kantoorruimte. Eventueel is demontage mogelijk van toegevoegde bouwvolumes.
Donormateriaal
Voor nieuwbouw is het volgens Rob interessant om gebruik te maken van donormateriaal. In BioPartner 5, het laboratoriumgebouw waar we eerder op Duurzaam Gebouwd al aandacht aan besteedden kon in het grootste deel van de staalconstructie hergebruikt constructiestaal worden toegepast. “Dit werd geoogst uit een nabijgelegen onderwijsgebouw van de Universiteit Leiden”, illustreert Rob. “Dit kun je ook op dit niveau voor beton doen.” Hij noemt het Circulair Centrum in Heerde als voorbeeld: “Hier worden betonnen wanden en vloeren uit het oude provinciehuis van Arnhem ingezet.”
Ontwerpen voor demontage
Als je een gebouw ontwerpt voor losmaakbaarheid, kun je later elementen hergebruiken of complete onderdelen opnieuw gebruiken. Bijvoorbeeld op een andere locatie. Rob: “Een voorbeeld is de Tijdelijke Rechtbank Amsterdam. Het gebouw is vijf jaar na de bouw gedemonteerd en wordt opnieuw opgebouwd als Techbank in Enschede.” Hij voegt toe dat je in het ontwerpproces de juiste keuzes moet maken om milieulast te minimaliseren. En die keuze varieert: “Soms zijn doelen tegenstrijdig. Het is belangrijk daarbij goed na te denken over de mogelijkheden van het gebouw in de toekomst. Denk met de juiste partijen tijdig na over deze vraagstukken.”
Foto boven: Parkeergarage Wega.punt, impressies van cepezed, via IMd