De trots is van hun gezichten af te lezen, want het projectteam van het gezonde kantoorgebouw Flow heeft de WELL-certificering bijna in handen. Gold wordt het in ieder geval, misschien zelfs Platinum. Eén ding is zeker: in de Amsterdamse Houthavens verrijst een gebouw dat ruimte geeft aan gezonde, gelukkige medewerkers. Duurzaam Gebouwd geeft je een update over het duurzame pand, naar aanleiding van een gesprek met WELL-AP en senior adviseur duurzaamheid & gezondheid Antwan van Haaren, van DGMR.

Het ontwerp voor het gebouw zat al goed in elkaar, met als uitgangspunten duurzaamheid en gezondheid”, denkt Van Haaren, tevens partner bij DGMR, terug aan de start van het traject. “We legden het voorlopig ontwerp langs de meetlat van WELL door middel van een gap-analyse en vertaalden het vervolgens naar aanvullende praktische maatregelen. De uitkomsten lieten zien aan welke WELL-eisen het ontwerp al voldeed en wat er aanvullend moest gebeuren om een ondergrens alsnog te halen.”

Om de analyse tot zijn recht te laten komen, moet deze vroegtijdig in het bouwproces worden ingezet. “Zodat we nog aan knoppen kunnen draaien voor optimalisatie, mocht dat nodig zijn. In dit geval stapten we in bij het Definitieve Ontwerp (DO) en concludeerden we aan de hand van de analyse dat we voor een WELL-certificering konden gaan zonder al te veel aanpassingen en extra investeringen. Aanvankelijk had MVSA Architects de wens om een Silver certificering te behalen op basis van WELL V1, met een ambitie om Gold in de wacht te slepen. We zitten nu op niveau Gold op basis van WELL V2, met de ambitie om Platinum te halen.”

Om de certificering in de wacht te slepen, zijn er voor WELL v2 in totaal 10 verschillende thema’s om punten mee te scoren. Ongeveer de helft van die onderwerpen is toe te schrijven aan eigenschappen gerelateerd aan bouwfysica en techniek. “Denk bijvoorbeeld aan licht, binnenlucht en akoestiek. Het projectteam stuurt er actief op om deze pijlers zo in te vullen dat gebouwgebruikers optimaal presteren.”

Licht blijkt een thema met onderscheidende waarde. “We brengen zoveel mogelijk daglicht naar binnen en het grootste deel van de gebruikers zit aan de gevel met een fijn uitzicht. Veel glas betekent natuurlijk ook veel zonnewarmte. Daar treffen we de nodige maatregelen, om te zorgen dat we het weren van zonnewarmte en het toetreden van daglicht kunnen beheersen.” Licht bepaalt het bioritme en heeft gedurende de dag een bepaalde intensiteit. “Ook dat is binnen het gebouw te regelen. Voor een goed bioritme heeft de verlichting in de ochtend een blauwachtige tint, die 's middags vergaat in een warme, rode kleur. Dit heeft een grote impact op je functioneren en je welzijn, dus het is logisch dat WELL hier veel aandacht aan besteedt.”

Optima forma

Een even belangrijke pijler is akoestiek. Geluidsoverlast is de grootste stoorfactor in een kantoorgebouw, waardoor de productiviteit van gebruikers afneemt. “Daarom passen we maatregelen toe om ervoor te zorgen dat er zo min mogelijk hinder wordt ondervonden van lawaai. Ook passen we akoestische simulaties toe per bouwlaag met een softwarepakket en gebruiken we materialen die een geluidsdempende werking hebben.”

Daarnaast moet het binnenklimaat in optima forma zijn om het welzijn van gebruikers te bevorderen. “Daarin is ventileren een essentiële component. De efficiëntie van ventilatie komt dan naar voren, de hoeveelheid ventilatie en de filters in de luchtbehandelingskast. Ook de luchtdichtheid van de gebouwschil speelt een rol, evenals het ontwerp van de gebouwentree. Die moet tochtvrij zijn.” Het ventileren moet tevens onafhankelijk zijn van verwarmen en koelen. “In Flow hebben we gekozen voor klimaatplafonds, een warmte- en koudeafgifte door middel van straling. Verder letten we goed op de emissies van afwerkingsmaterialen en bijvoorbeeld het interieur zelf. Op die manier zorgen we voor een optimale kwaliteit van binnenlucht.” Door slimme sensoren en monitoring in Flow toe te passen, vindt er constante optimalisatie plaats. De informatie uit de sensoren wordt gecombineerd met data uit het gebouwbeheersysteem en feedback uit enquêtes. “Door deze verschillende vormen van data samen te pakken is het eenvoudiger om kruisverbanden te leggen en hierop in te spelen. Hiermee wordt ICT optimaal ingezet om het gebouw nog beter te laten presteren voor zijn gebruikers.”

Senior architect Maarten Schumacher van MVSA Architects en Antwan van Haaren van DGMR.

De meerwaarde van een WELL-certificaat

Uiteindelijk komt dan de hamvraag: wel of niet certificeren? Want wat is nu de meerwaarde van een certificaat aan de muur? “Het grote voordeel is dat je een gebouw hebt dat aantoonbaar gezond is. Daar hoort bij dat je de resultaten moet blijven monitoren en aantoonbaar moet blijven zorgen dat het gebouw gezond blijft. Dit houdt alle partijen die met verduurzaming te maken hebben scherp en dat is van essentieel belang. In de exploitatiefase is de grootste winst te halen en daarom is het belangrijk om op dat moment de vinger aan de pols te houden.”

Om de 3 jaar is er een hercertificering. “Je kunt je certificaat zelfs verliezen op het moment dat je niet meer aan de eisen voldoet. Als je het goed doet, is de winst duidelijk zichtbaar: mensen zijn minder vaak ziek en gaan met meer plezier naar hun werk. Dat is een proces dat continu doorloopt, onder andere door met enquêtes feedback te vragen en verbeterslagen door te voeren.” Om dit in goede banen te leiden, is een goed samenspel tussen verschillende partijen erg belangrijk. Niet alleen facilitymanagement en HR moeten op de hoogte zijn wat er speelt, ook schoonmaak, catering en andere disciplines worden geacht kennis te delen. “WELL is natuurlijk meer dan alleen de gebouwelementen. Ook pijlers als beweging, community en voeding spelen een rol. Zo is er straks in het restaurant ruime keuze uit verschillende gezonde voedingsalternatieven en is het mogelijk om een sporttraject op maat te krijgen. Het doel van al deze inzet is dat we gezondheid en geluk in de hand werken, zodat medewerkers in een flow raken om de beste prestaties te kunnen leveren. WELL is hiervoor de motor, die toekomstbestendigheid op het gebied van welzijn borgt.”

Flow wordt dankzij de WELL-certificering aantoonbaar gezond. Foto door MVSA Architects

WELL-maatregelen

Om voor The Flow het WELL-certificaat te bemachtigen zijn verschillende maatregelen getroffen. We geven een opsomming van interessante oplossingen om de beleving en het welzijn van de gebruiker naar een hoger niveau te tillen:

• Sport- en welnessfaciliteiten op de begane grond
• Aantrekkelijke trap om lopen te stimuleren
• Kantoorlagen met maximale daglichttoetreding, ten behoeve van 24-uurs bioritme
• Meer dan 75% van alle medewerkers zit binnen 7,5 m van de gevel met fraai uitzicht
• Het restaurant heeft een aanbod van gezonde en biologische producten, voorzien van etiketten met ingrediënten en allergieën, conform WELL
• Optimale binnenluchtkwaliteit door maatregelen als tochtvrije entree, luchtdichte gevel, hoogwaardige filtering van de toegevoerde lucht en het gebruik van materialen met aantoonbare lage emissie VOS
 • Comfortaspecten als binnenlucht en licht worden real-time gemonitord door slimme sensoren, de data wordt geanalyseerd en waar nodig worden interventies gedaan om comfort te verbeteren. Hoogwaardige akoestische behaaglijkheid, rekening houdend met casco en bijzondere ruimten.

In de digitale uitgave van Duurzaam Gebouwd Magazine #43 lees je het volledige artikel, met onder andere meer infomatie over de ontwerpuitgangspunten. Hiervoor laten we senior interior architect Maarten Schumacher aan het woord. Je leest de digitale uitgave van Duurzaam Gebouwd Magazine #43 volledig gratis in onze kennisbank.

Tekst: Marvin van Kempen