Auteur: Frits van Wolveren
Op de plaats van het voormalige hoofdgebouw van Fortis aan het Rokin in Amsterdam opent komende augustus 2017 de flagshipstore van de Canadese winkelketen Hudson's Bay.
Opdrachtgever van de winkelpanden was het investerings- en ontwikkelbedrijf IVY-Group. Architectenbureau Rijnboutt volgde bij het ontwerp de richtlijnen van BREAAM ‘Very Good’. Volgens architect Frederik Vermeesch komt dit onder andere tot uitdrukking in de toepassing van energiezuinige liften, roltrappen en verlichting. “We hebben onderzocht of we het bestaande pand konden recyclen. Alleen de kelderbak is overgebleven van het oude Fortis-pand. Veel materialen die tijdens de sloop beschikbaar kwamen, hebben we toch kunnen hergebruiken. Zo hebben de natuurstenen tegels een tweede leven gekregen. Verder is waar mogelijk onderhoudsvrij materiaal toegepast.”
Veel materialen die tijdens de sloop beschikbaar kwamen, hebben we kunnen hergebruiken.
Frederik Vermeesch, architect Rijnboutt
De 2 nieuwe winkelpanden rusten namelijk op de oude kelderbak van het Fortisgebouw. Om de verbinding tussen de winkel en het metrostation Rokin te realiseren, is een tussenvloer gesloopt. Hierdoor is nieuwe winkelruimte ontstaan, die direct vanuit het metrostation toegankelijk is. Het metrostation Rokin ligt op een diepte van circa 22 meter onder de grond.
Bestaande fundering bij casco gebouw
Van Wijnen bouwde een casco gebouw, een hoofddraagconstructie, gevels en daken. Dat was uitdagend, vanwege de bijzonder kleine bouwplaats en de werkzaamheden aan het metrostation Rokin. “Bij de bouw van het casco hebben we gebruik gemaakt van de bestaande fundering”, vertelt manager projectvoorbereiding Sake van der Brug van Van Wijnen. “We hebben wel 40 heipalen extra geheid. Bij die werkzaamheden dreigde de kelder omhoog te komen. Door de bodem te injecteren met waterglas, hebben we deze opwaartse druk weten op te heffen.”
Dat Van Wijnen in relatief korte tijd het casco-gebouw heeft weten te bouwen, is vooral te danken aan de toegepaste BIM-methodiek. “We hebben gebruik gemaakt van een digitaal 3D-ontwerp van architectenbureau Rijnboutt dat steeds is geactualiseerd. Die up-to-date informatie hebben we gedeeld met alle ketenpartners die bij het project betrokken waren, zoals de architect, de constructeur en installateur. Het heeft geleid tot een efficiënt bouwproces.” In vergelijking met het vorige pand is een bijzonder goede luchtdichtheid gerealiseerd wat bijdraagt aan minimaal energieverlies via kieren en naden.
Ruim 80% van het afval gerecycled
De aannemen was niet alleen betrokken bij de bouw, maar heeft ook het sloopwerk van het Fortis-pand uitgevoerd. Op de kleine bouwplaats is gewerkt volgens de BREEM-principes en het milieumanagementsysteem ISO 14001. “Bij de sloop zijn we duurzaam te werk gegaan”, legt Van der Brug uit. “Zo hebben we het beton ter plaatse vergruisd en sloopmateriaal gescheiden afgevoerd. Bij droog weer hebben we containers afgedekt om stofvervuiling naar de omgeving te voorkomen.” Meer dan 80% van het afval is gerecycled. Energie- en waterverbruik op de bouwplaats zijn nauwkeurig gemonitord. Verder heeft Van Wijnen gebruikt gemaakt van groene stroom.
Het doel van om de CO2-uitstoot zo laag mogelijk te houden. Omdat de bouw van het metrostation in de directe omgeving plaatsvond, was de afstemming op het gebied van transport en logistiek met de gemeente cruciaal. Volgens Van der Brug is het just-in-timeprincipe toegepast. Bij de start en tijdens de bouw heeft een ecoloog een milieueffectrapportage opgesteld. “Aan de Nes-zijde van de panden hebben we gierzwaluw- en vleermuiskasten gemaakt om natuurwaarden te bevorderen.”
Hoge isolatiewaarde en minder zoninstraling
De gebogen overkapping van Rokin 49 is geconstrueerd met glazen sandwichpanelen en voorzien van speciaal isolatiemateriaal dat naast een hoge isolatiewaarde (thermisch comfort) ook minder zoninstraling doorlaat. Deze ruitvormige spanten, halfronde schaalvorm, zijn een hoogwaardig technisch product van Octatube. Er zijn 423 sandwichpanelen in verwerkt. Deze zijn voorzien van PIR-isolatie met een dikte van 140 mm; een gebolde hoogwaardige hardschuimisolatie. De glazen overkapping heeft een zeer lage ZTA-waarde – zonnetoetredingsfactor tussen 28% en 34% – wat warmtevorming voorkomt. Bovendien beperkt de boogconstructie, die naar boven toe steeds dichter wordt, uv-straling en zonnelast.
Met de realisatie van beide panden is de stedelijke kwaliteit van het Rokin District toegenomen. Huurder Hudson Bay werkt het interieur zelf af en naar verwachting opent de winkelketen medio augustus de deuren van haar nieuwe locatie.