Vraaggestuurd bouwen maakt Zorgpark Scharn extra duurzaam

In Maastricht wordt momenteel gebouwd aan Zorgpark Scharn. Bij de bouw speelt het duurzaamheidsaspect een belangrijke rol. Niet alleen op het gebied van materialen en energieverbruik, maar ook wat betreft bouwproces en gebruik is duurzaamheid een sleutelbegrip. Het gebouw is ’vraaggestuurd’ ontworpen. Het betekent dat de toekomstige gebruikers een belangrijke rol hebben gehad bij het ontwerp en de duurzame aspecten.

Met 3800 vierkante meter vloeroppervlak geldt Zorgpark Scharn als een van de grootste, maar ook een van de duurzaamste gezondheidscentra in Nederland. Het betreft hier een totaalconcept van de Verenigde Zorg Groep Nederland, ook bekend als VZG Project. In totaal zullen zo’n tien eerstelijns- en anderhalflijns-zorgaanbieders vanaf het vierde kwartaal 2014 gebruikmaken van het gloednieuwe gezondheidscentrum.

Deze zorgaanbieders hebben dus een belangrijke rol gespeeld bij het ontwerp. Dat is opmerkelijk te noemen, want nog altijd worden veel grotere utiliteitsgebouwen ontworpen zonder inbreng van die uiteindelijke eindgebruiker. Zij hebben zich maar te schikken naar hetgeen zij aangeboden krijgen.

Kostprijsverhogend

De VZG-groep heeft ervoor gekozen om de bouw langs de zogenaamde GPR-duurzaamheidsmeetlat te leggen. GPR loopt het gebouw na op vijf modules: energie, milieu, gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde. De bouw wordt gecoördineerd door de bouwcombinatie DLBC – De Langen & Van den Berg en Bouwbedrijf Leon Corstjens. Perry Versluis is directeur bij De Langen van den Berg. Hij geeft aan dat het hier een bijzondere vorm van samenwerking betreft.

“Er wordt veel over duurzaamheid gesproken, maar de uitvoering ligt wat lastiger. Duurzaamheid doorvoeren in je gebouw betekent in het algemeen toch dat je nog altijd kostprijsverhogend werkt. Je moet dus met alle partijen tot goede afspraken komen en duidelijk maken wat de meerwaarde van die duurzaamheid is”, aldus Versluis, die er eerlijk bij vertelt dat ook subsidieverstrekking en fiscale regelingen aspecten waren om sommige van de betrokken partijen over de streep te trekken.

Toekomstbestendig

Toekomstbestendig bouwen en toekomstwaarde is een van de aspecten die een rol speelt bij duurzaamheid. Versluis: “Bij het ontwerp is rekening gehouden met flexibiliteit in gebruik. De opzet van het ontwerp is een zogenaamde kolommenstructuur, waardoor een grote flexibiliteit ontstaat. Alle verblijfsruimtes hebben door deze bouwmethode daglichttoetreding. Daarnaast zijn veel binnenwanden eenvoudig te verplaatsen of te verwijderen, zodat op termijn de gebruikersfunctie aangepast kan worden.”

Materialen

Bij het ontwerp is getracht het energieverbruik in het gebouw te minimaliseren. Als voorbeeld noemt Versluis de schil van het gebouw: ”Bij een goede schil hoef je minimaal te verwarmen en te koelen. De buitenwanden hebben een isolatiewaarde van rc >7.0. Er is gekozen voor geïsoleerde sandwichpanelen die aan de buitenzijde met isolatie worden gestukadoord. Aan de binnenzijde komt een voorzetwand van metalstud. Dakconstructie heeft een rc > 5.0. Verder is er gekozen voor betonkernactivering als alternatief voor conventionele klimaatinstallaties. Op deze wijze realiseren we een comfortabel binnenklimaat. In de cementdekvloer komt een laagtemperatuur vloerverwarming, waarmee de betonconstructie een constante temperatuur heeft van 18 graden.”

Individueel regelbaar

Bij de installatie is een belangrijke rol weggelegd voor Alklima. Alklima heeft gekozen voor het zogenaamde VRF-systeem van Mitsubishi Electric, hetgeen een energie-reductie van 40 tot 45 procent betekent. “De wens cq eis was een individueel regelbaar systeem per gebruiker, per ruimte, een laag energieverbruik, zo min mogelijk gebruik van fossiele brandstoffen, een grote gebruiksvriendelijkheid en hoog comfort”, zegt operationeel directeur Babette van Loon.

“Door het toepassen van het VRF R2 systeem van Mitsubishi Electric is het mogelijk om elke ruimte individueel te kunnen koelen of verwarmen. Daarnaast worden door het gelijktijdig koelen en verwarmen met dit tweepijpssysteem energiestromen uitgewisseld, hetgeen voor een aanzienlijke besparing zorgt. Door goed te kijken naar de wens van de opdrachtgever aangaande regelbaarheid, comfort en energieverbruik, zijn er aanvullende oplossingen toegepast. Denk hierbij aan het klimaatbeheersysteem welke onder andere in staat is om het energieverbruik per gebruiker te monitoren en in kaart te brengen.

“En heb je dat energieverbruik in kaart, dan kun je daar op inspelen en je systeem aanpassen. Als je weet dat bijvoorbeeld de Technische Dienst om 7.00 uur begint en de directie om 9.00 uur, dan kun je daar verwarming en verlichting op aanpassen”,aldus Van Loon. Alklima is vanaf aanvang betrokken geweest en heeft nauw samengewerkt met de diverse partijen in de bouwcombinatie. Het R2 systeem van Mitsubishi Electric resulteert in een hoge GPR score.

LED

Bij de GPR duurzaamheidsmeetlat spelen gezondheid en gebruikskwaliteit ook een belangrijke rol. In het verlengde daarvan ligt de keuze voor flexibele LED-verlichting. Flexibel, omdat in veel ruimtes een mogelijkheid aanwezig is om te variëren met de lichtintensiteit. Versluis: “Het is al langer bekend dat licht invloed heeft op het menselijk welbevinden, maar het is nog niet zo heel lang mogelijk om met behulp van LED die lichtintensiteit te sturen. We hebben gekozen voor LED-verlichting van Rofianda een lichtbron die energie bespaart, beter inspeelt op de wens van de gebruikers en een langere levensduur heeft, waardoor sprake is van lagere onderhoudskosten.”

Building Holland

Bezoek Alklima op Building Holland, van 6 tot en met 8 mei in de Amsterdam RAI. De stand (8.412) is een ontmoetingsplaats waar bezoekers kennis kunnen maken met warmtepompconcepten voor utiliteit, hotels, scholen en woningbouw. Naast de aanwezigheid met een stand ontplooit Alklima verschillende initiatieven tijdens Building Holland.

Initiatieven

Zo is er op 6 mei een Market Vision met het thema 'Gezond binnenklimaat'. Op 7 mei geeft Alklima in samenwerking met BAM Energy Systems, Woningbouwcorporatie Woonwaard en Leen van Dijke vanuit het kernteam De Stroomversnelling een workshop met als onderwerp: Duurzaam renoveren. Deze workshop bestaat uit een interactieve presentatie over de energie nota-nul-woningen gerealiseerd ten behoeve van het project: de Stroomversnelling. Tevens is de organisatie deelnemer aan het FME paviljoen.

Lees meer artikelen over wonen, zorg en welzijn op www.zorgsaamwonen.nl