Multifunctionele accommodatie in Zwaagdijk-Oost

De Gemeente Wervershoof heeft in de zomer van 2009 een prijsvraag uitgeschreven voor het ont­werpen van een Multifunctionele accommodatie in Zwaagdijk­-Oost. Zeeman Architekten BNA won, de start van de bouw begon in juli 2010. In de zomer van 2011 is het gebouw opgeleverd.

Het programma van eisen voor de multifunctionele accomodatie is zo opti­maal mogelijk vertaald in een ontwerp dat door toepassing van wegneembare panelen wanden, veel verschilende extra gebruiksmogelijkheden heeft. Dit maakt veel functie wisselingen mogelijk.

Openheid
Het ontwerp is zo gemaakt dat de inpassing in de situ­atie zorgt voor openheid, kleinschaligheid en soci­ale controle, maar ook een milieubewuste uitstraling heeft met educatieve duurzame elementen.

De ken­merken ‘veilig voelen in het gebouw, geborgenheid, bewegen, ontwikkelen, uitdagende speelmomenten’ zijn hierin meegenomen. Vanaf het gebouw is er een zo open mogelijk zicht met behoud van het land­schappelijke karakter van de lintbebouwing.

Aan de voorzijde bevindt zich het dorpsplein waar de sa­menleving elkaar tegenkomt, wacht op de kinderen of zit in de zon onder het genot van een kopje koffie.

Multifunctioneel
De multifunctionele accommodatie huisvest een basisschool met zes lokalen, een peuterspeelzaal, kinderdagverblijf met bso, sportzaal en een dorps­huis. Het oogt klein vanaf de straat, door het schuin oplopende groen begroeide dak.

De hoogte van de school is gelijk aan de sportzaal met een doorkijk in de zaal. Het dorpshuis en kindercentrum bevinden zich in een ruimte die schuin oploopt naar de nok.

In het voorlopig ontwerp waren al een aantal duurzame ontwerpuitgangspunten gekozen, zoals een flauw hellend dak op het zuiden voor zonnecollectoren en panelen. Het dak heeft een vegetatiedakbedekking. Door de lichtkoepels in het hellend dak zal minder kunstlicht gebruikt gaan worden. 

Maatregelen
Een aantal aspecten ten behoeve van duurzaamheid zijn gedurende het ontwerpproces in het plan opgenomen. Hiervoor is na onderzoek extra budget beschikbaar gesteld. De duurzame maatregelen zijn samen met W/E adviseurs bepaald.

Deze maatregelen zijn:
- extra isolatie voor dak, vloer en gevel;
- zonneboilers ten behoeve van warmwater
- warmtepomp met WKO voor ruimteverwarming en -koeling
- nachtventilatie / nachtkoeling;
- lage temperatuur (vloer) verwarming met koeling mogelijkheid
- verlichting aan door aanwezigheiddetectie.

Het totaal van deze maatregelen zorgt ervoor dat er een goed en comfortabel binnenklimaat ontstaat met gezonde lucht en koeling voor goede leerprestaties. De CO₂^-uitstoot wordt aanzienlijk beperkt. En het energieverbruik verminderd overeenkomstig en zorgt voor lagere energielasten.

Verwarmingssysteem:
- Warmtepomp + kleine CV-ketel (beiden fabr. Elco) voor de piekbelastingen. De warmte wordt via een gesloten bronsysteem (via de heipalen in de grond aangebracht, zie sixways) aan de grond onttrokken. Via een warmtewisselaar wordt de warmte overgedragen aan het lage temperatuur CV-­systeem dat voornamelijk uit vloerverwarming bestaat, waar nodig is dit aangevuld met wandconvectoren. Voor een geleidelijk gebruik van de warmtepomp is een 500 liter buffervat in het systeem opgenomen.

Koelingssysteem
- In de zomersituatie wordt het bronsysteem zonder warmtepomp gebruikt om het gebouw te koelen (middels de leidingen van de vloerverwarming en middels het voorkoelen van de ingeblazen verse lucht). Deze koeling wordt niet ondersteund door een airco-installatie. Hierdoor kan het voorkomen dat in de loop van de zomerperiode de bron langzaam opgewarmd wordt en het koelvermogen geleidelijk afneemt.

Warmwater (tapwater) systeem
- Voor de warmwatervoorzieningen van de doucheruimten zijn op het dak zonnecollectoren (vacuümsysteem Auron DF, zie elco) aangebracht. De warmte wordt opgeslagen in een boilervat van 1000 liter en een daaraan gekoppeld boilervat van 500 liter. Het kleine vat kan bij piekbelastingen en bij een tekort aan zonnewarmte worden (bij)verwarmd door de CV-ketel.

- De toegepaste buiscollector heeft een beter rendement dan een traditionele zonnecollector waardoor kon volstaan met een kleiner oppervlak. De buiscollector kan verticaal (tegen een gevel), onder een helling of plat op het dak worden toegepast omdat de buizen gedraaid kunnen worden zodat de daarin opgenomen arbsorber zo gunstig mogelijk naar de zon wordt gericht. Bij het MFA is uit educatief oogpunt ervoor gekozen om de collectoren schuin te plaatsen zodat zij duidelijk zichtbaar zijn.

- Voor de overige warmwatertappunten (pantry’s en keuken) wordt ( i.v.m. de grotere afstand tot de zonneboilers) gebruik gemaakt van kleine elektrische boilers

Ventilatiesysteem (Luchtbehandeling)
- CO₂-gestuurde balansventilatie met WTW voor alle ruimten met voor elke gebruiker een eigen separate installatie. Door de CO₂-sturing wordt de ventilatie naar behoefte per ruimte geregeld m.b.v. elektrische regelkleppen. Hiermee wordt voorkomen dat energieverlies optreedt door onnodig ventileren. Door de WTW wordt de warmte van de afgezogen lucht deels overgedragen aan de ingeblazen verse lucht. Middels een bypass in de WTW wordt deze warmteoverdracht in de zomersituatie vermeden.

- De ventilatiecapaciteit is berekend volgens de eisen van het bouwbesluit. Voor de schoollokalen is tevens uitgegaan van Frisse scholen klasse C. De CO₂-sturing is afgesteld op een CO₂-concentratie van maximaal 1200 PPM.

In de lokalen is op de wandmeter af te lezen of de CO₂^-concentratie niet wordt overschreden. (middels indicatielampjes: groen → lage CO₂-concentratie, minimale ventilatie, oranje → verhoging CO₂-concentratie, extra ventilatie, rood → overschrijding maximale CO₂-concentratie, maximale ventilatie.)